Ursus C-45
Ursus C-45/C-451 – ciągnik rolniczy produkowany w latach 1947-1959 przez zakłady Ursus w Warszawie, a następnie w latach 1960-1965 przez Zakłady Mechaniczne w Gorzowie Wielkopolskim.
Historia modelu
Na początku 1946 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu produkcji w Polsce ciągników rolniczych. Ze względu na konieczność szybkiego wdrożenia do produkcji tego typu pojazdu, zdecydowano o skopiowaniu konstrukcji niemieckiego ciągnika Lanz-Bulldog D9506, którego wiele egzemplarzy zostało w granicach Polski, pozostawionych przez Niemców po II wojnie światowej. Jego zaletami była stosunkowo duża moc przy prostej budowie i obsłudze. Prace nad dokumentacją techniczną prowadzone były pod kierunkiem inż. Edwarda Habicha i ukończone zostały w lipcu 1946 roku. W 1947 roku zbudowano pierwszy prototyp ciągnika pod oznaczeniem LB-45, który zaprezentowany został publicznie 1 maja 1947 roku podczas pochodu pierwszomajowego w Warszawie. Produkcję seryjną ciągników już pod oznaczeniem C-45 uruchomiono we wrześniu 1947 roku. Do końca tego roku zbudowano 130 sztuk.
Do napędu Ursusa C-45 zastosowany został 1-cylindrowy, dwusuwowy silnik średnioprężny typu C-45 o pojemności skokowej 10300 cm³ i mocy maksymalnej 33 kW (45 KM), zblokowany z 3-biegową skrzynią biegów. Cylinder umieszczony był poziomo. Uruchamianie silnika odbywało się przez podgrzewanie znajdującej się z przodu gruszki żarowej ręczną lampą lutowniczą. Po podgrzaniu należało wyjąć koło kierownicy wraz z kolumną i wsunąć w jedno z bocznych kół zamachowych. Następnie, przez pokręcenie za koło kierownicy, można było uruchomić silnik. Wymagało to sporej siły fizycznej i wprawy.
Ciągnik ten produkowany był początkowo tylko na kołach stalowych, później na ogumionych. W trakcie produkcji poddawany był stopniowej modernizacji. Ciągnik C-45 o numerze seryjnym 0001 bez kapitalnego remontu pracował 12 000 godzin.
Ursus C-451
W wyniku modernizacji starzejącego się modelu C-45 powstał ciągnik Ursus C-451, produkowany w latach 1954-1959, nazywany popularnie "saganem na gumowych kołach". W modelu tym dokonano zmian ułatwiających eksploatację pojazdu oraz podnoszących jego walory użytkowe. Wprowadzono rozruch benzynowy, wtryskiwacz paliwa o zamkniętej budowie, wentylator o zwiększonej wydajności w układzie chłodzenia, wzmocniony wspornik osi przedniej, wał korbowy hartowany powierzchniowo, reflektor roboczy oraz podnośnik hydrauliczny umożliwiający pracę z narzędziami podwieszanymi. Dodatkowo wprowadzono błotniki tylne oraz zastosowano brezentową kabinę kierowcy o metalowym stelażu i stałą szybę przednią. Produkcję ciągnika C-451 w ZM Ursus zakończona została w 1959 roku, po zbudowaniu 50 000 sztuk. Dokumentację techniczną przekazano do Zakładów Mechanicznych w Gorzowie Wielkopolskim, gdzie ciągnik ten produkowany był w latach 1960-1965.
Ciągniki C-45 i C-451 były eksportowane do Brazylii, Chin i Korei w ilości około 6 000 sztuk.
Dane techniczne
- Typ silnika - C-45
- Rodzaj silnika - dwusuwowy, średnioprężny, jednocylindrowy, chłodzony cieczą,
- Pojemność silnika - 10 300 cm³,
- Moc silnika - 33 kW (45 KM) przy 650 obr/min.,
- Stopień sprężania - 4,75,
- Średnica cylindra - 225 mm,
- Skok tłoka - 260 mm,
- liczba biegów do jazdy w przód:
- 3 (wersja z kołami żelaznymi),
- 6 (wersja z kołami ogumionymi),
- liczba biegów wstecznych:
- 1 (wersja z kołami żelaznymi),
- 2 (wersja z kołami ogumionymi),
- prędkość jazdy:
- 3,5 - 6,2 km/h (wersja z kołami żelaznymi),
- 3,3 - 16,7 km/h (wersja z kołami ogumionymi),
- ciężar ciągnika gotowego do pracy:
- 3380 kg (wersja z kołami żelaznymi),
- 3680 kg (wersja z kołami ogumionymi),
- siła uciągu:
- wymiary:
- długość ok. 3430 mm
- szerokość ok. 1800 mm
- wysokość 2260 mm (C-451 z kabiną 2520 mm)
- rozstaw osi 2035 mm
- rozstaw kół przednich 1420 mm
- rozstaw kół tylnych 1505 mm
Zobacz też
Bibliografia
- Traktor Ursus C-45. Oprac. K[onstanty] Chorzewski przy współudziale J. Zagrajka i E. Zgódki. Wyd. 3 popr. i uzup. Warszawa 1954 Panstw. Wyd. Roln. i Leśne
- Andrzej Zieliński: Polskie Konstrukcje Motoryzacyjne 1947-1960. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2006, s. 179-183. ISBN 978-83-206-1541-8.