Waschod (rejon mohylewski)
53°46′35″N 30°21′03″E/53,776389 30,350833.jpg) Cerkiew Świętej Trójcy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
159 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 222 |
| Kod pocztowy |
213138 |
| Tablice rejestracyjne |
6 |
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 53°46′35″N 30°21′03″E/53,776389 30,350833
| |
Waschod (biał. Васход; ros. Восход, Woschod) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mohylewskim, w rejonie mohylewskim, w sielsowiecie Wiejna.
Interesujące obiekty[edytuj | edytuj kod]
- Cerkiew Świętej Trójcy (2009)
Miejsce martyrologii[edytuj | edytuj kod]
Emerytowany podpułkownik milicji Uładzimir Jaroszczanka, na podstawie relacji mieszkańców pobliskich Wilczyc, ustalił położenie masowych grobów z okresu wielkiego terroru. Groby znajdują się w leśnym sosnowym masywie jeden kilometr od Wilczyc, w pobliżu drogi z Mohylewa do Homla, przy leśnej drodze do Zaprudzia. Miejscowi nazywali to miejsce Łykowski Mostek. W latach 1937-38 nocą karetki więzienne, tzw. "czarne worony" przywoziły więźniów do lasu, z którego później słychać było strzały. Świadek Paweł Szkredau oświadczył, iż ubrani w wojskowe mundury ludzie ustawiali ofiary nad wcześniej wykopanym dołem. Więźniowie mieli zakneblowane usta, żeby nie krzyczeć[2]. Jeden z katów strzelał ofierze w potylicę, a drugi oddawał tzw. strzał kontrolny po upadku ciała do dołu[3]. Miejsce było otoczone przez żołnierzy. Po rozstrzelaniach dół zakopywano[2].
Według Jaroszczanki miejsce wybrano nieprzypadkowo. Ponieważ znajduje się na wzniesieniu, wiosną mogły tu wjechać samochody. Anastazja Szkredau wspominała, że rozstrzelano siedmiu braci ze wsi Dubinka. Krewni w nocy odkopali ciała, aby je pochować[2].
Paweł Jermakou wskazuje, że podczas okupacji Niemcy nakazali wyciąć las wzdłuż drogi na głębokość stu metrów, aby uniemożliwić dywersyjne działania partyzantów. Na miejscu egzekucji rosną niezbyt stare sosny[2].
Obwodowe wydziały milicji i KGB oświadczyły, że nie dysponują informacjami dotyczącymi rozstrzeliwań. Rejonowy Komitet Wykonawczy stwierdził, iż ze względu na upływ czasu, różnice w relacjach mieszkańców i zmiany w krajobrazie terenu, na którym rzekomo miały miejsce rozstrzeliwania, nie możliwe jest ustalenie konkretnego miejsca pochówku rozstrzelanych. Komitet uznał za konieczne utrwalenie pamięci o ofiarach represji z lat 30. XX w.[2]
Uładzimir Jaroszczanka szacuje, że NKWD rozstrzelało w tym miejscu około 100 osób. W 2018 r. w miejscu egzekucji ustawiono krzyż[2][3]. Jaroszczanka planuje wydać książkę na podstawie zebranych materiałów oraz przeprowadzić małe wykopaliska w celu wyznaczenia mogił[3].
Według książki „Pamięć. Rejon mohylewski" podczas represji stalinowskich w latach 1937-38 rozstrzelano 155 mieszkańców rejonu. Podczas terroru bolszewickiego i stalinowskiego w latach 20. i 30. XX w. rozstrzeliwano ludzi w kopalni piasku znajdującej się przy Prospekcie Dimitrowa w Mohylewie (koło Zakładów Mięsnych). W 1989 r. ekshumowano tam szczątki ponad 500 osób[4]. Wzniesiono tam krzyż ku pamięci niewinnych ofiar[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mohylewskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ a b c d e f g Пад Магілёвам адшукалі месца, дзе расстрэльвалі ў гады сталінскага тэрору [online], Радыё Свабода [dostęp 2020-12-09] (biał.).
- ↑ a b c Краязнаўца адкрыў ля Магілёва месца расстрэлу часоў сталінскага тэрору [online], belsat.eu [dostęp 2020-12-15] (biał.).
- ↑ Анна Камінскі, Месцы паМяці ахвяраў камунізму ў Беларусі [online], 2011 (biał.).
