Wiaczasłau Kiebicz
![]() | |
Pełne imię i nazwisko |
Wiaczasłau Francawicz Kiebicz |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
10 czerwca 1936 |
Data i miejsce śmierci |
9 grudnia 2020 |
Premier Republiki Białorusi | |
Okres |
od 19 września 1991 |
Poprzednik |
stanowisko utworzone |
Następca | |
Przewodniczący Rady Ministrów Białoruskiej SRR | |
Okres |
od 1990 |
Przynależność polityczna |
Komunistyczna Partia Białorusi (1990−1991) |
Poprzednik | |
Następca |
stanowisko zlikwidowane |
Deputowany do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I i II kadencji | |
Okres |
od 27 listopada 1996 |
Poprzednik |
stanowisko utworzone |
Deputowany do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII i XIII kadencji (do 19 września 1991 – Rady Najwyższej Białoruskiej SRR) | |
Okres |
od 16 maja 1990 |
Przynależność polityczna |
Komunistyczna Partia Białorusi (1990) |
Okres |
od 9 stycznia 1996 |
Następca |
wybory nie odbyły się |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() |
Wiaczasłau Francawicz Kiebicz (biał. Вячаслаў Францавiч Кебіч, ros. Вячеслав Францевич Кебич, Wiaczesław Francewicz Kiebicz; ur. 10 czerwca 1936 w Koniuszewszczyźnie, zm. 9 grudnia 2020 w Mińsku[1]) – białoruski inżynier, komunistyczny działacz partyjny i polityk, w latach 1990–1991 premier Białoruskiej SRR, w latach 1991–1994 premier Białorusi, wieloletni deputowany do parlamentów Białoruskiej SRR i Białorusi, działacz Komunistycznej Partii Białorusi (KPB), w latach 1986–1991 członek Komitetu Centralnego KPB, w latach 1990–1991 członek Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego; kandydat w wyborach prezydenckich na Białorusi w 1994 roku; zwolennik integracji Białorusi z Rosją; kandydat nauk ekonomicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 10 czerwca 1936 roku we wsi Koniuszewszczyzna, w gminie Pierszaje powiatu stołpeckiego województwa nowogródzkiego na terenie Polski. W 1958 roku ukończył Białoruski Państwowy Instytut Politechniczny, uzyskując wykształcenie inżyniera mechanika, w 1984 roku – Mińską Wyższą Szkołę Partyjną[2]. W 1990 roku w Mińsku uzyskał stopień kandydata nauk ekonomicznych (odpowiednik polskiego stopnia doktora). Temat jego dysertacji kandydackiej brzmiał: Struktura i funkcje państwowych organów zarządzania gospodarką narodową republiki związkowej w warunkach rozwoju jej samodzielności ekonomicznej[3]. Pracował jako inżynier technolog, zastępca głównego inżyniera w Mińskich Zakładach Linii Automatycznych. Od 1973 roku był inżynierem, dyrektorem Mińskiej Fabryki Obrabiarek im. Kirowa, od 1978 roku – dyrektor generalny[2] Mińskiego Zjednoczenia Produkcyjnego im. Kirowa, zajmującego się produkcją przeciągarek i przecinarek[3].
W latach 1980–1985 pełnił funkcję II sekretarza Mińskiego Komitetu Miejskiego Komunistycznej Partii Białorusi (KPB), Mińskiego Komitetu Obwodowego KPB, kierownika Wydziału Przemysłu w Komitecie Centralnym KPB. W latach 1985–1990 pracował jako zastępca przewodniczącego Rady Ministrów Białoruskiej SRR, przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Białoruskiej SRR. W latach 1986–1991 pełnił funkcję członka Komitetu Centralnego KPB, w latach 1990–1991 – Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W latach 1989–1991 był deputowanym ludowym ZSRR[3]. 16 maja 1990 roku został deputowanym ludowym do Rady Najwyższej Białoruskiej SRR XII kadencji[4]. W tym samym roku jego mandat parlamentarny wygasł. Od 1990 roku był przewodniczącym Rady Ministrów Białoruskiej SRR, a po zmianie nazwy państwa – premierem Republiki Białorusi[3]. Pełniąc tę funkcję przyjął szereg postanowień rządowych sprzyjających powstawaniu struktur rynkowych. Jako szef władzy wykonawczej na Białorusi podpisał Porozumienia Białowieskie w Wiskulach, będące początkiem rozpadu ZSRR i utworzenia Wspólnoty Niepodległych Państw. Jednocześnie podejmował działania na rzecz utworzenia związku białorusko-rosyjskiego[3].
W 1994 roku kandydował w wyborach prezydenckich. Przeszedł do drugiej tury, w której przegrał z Alaksandrem Łukaszenką i był zmuszony do podania się do dymisji ze stanowiska premiera. Łukaszenka wielokrotnie oskarżał go o korupcję, jednak żaden z zarzutów nie został udowodniony. W tym samym roku Kiebicz został prezesem Białoruskiego Związku Handlowo-Finansowego. Pełnił tę funkcję co najmniej do końca lat 90[3].
W drugiej turze wyborów parlamentarnych 28 maja 1995 roku został wybrany na deputowanego do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji z borysowskiego-zachodniego okręgu wyborczego nr 179[5]. 9 stycznia 1996 roku został zaprzysiężony na deputowanego[6]. Od 23 stycznia pełnił w Radzie Najwyższej funkcję członka Stałej Komisji ds. Regulaminu, Mandatów i Etyki Deputackiej[7]. Poparł dokonaną przez prezydenta Alaksandra Łukaszenkę kontrowersyjną i częściowo nieuznaną międzynarodowo zmianę konstytucji. 27 listopada 1996 roku przestał uczestniczyć w pracach Rady Najwyższej i wszedł w skład utworzonej przez prezydenta Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji[8]. Zgodnie z Konstytucją Białorusi z 1994 roku jego mandat deputowanego do Rady Najwyższej zakończył się 9 stycznia 2001 roku; kolejne wybory do tego organu jednak nigdy się nie odbyły[9].
Oceny
[edytuj | edytuj kod]Zdaniem autorów książki Kto jest kim w Białorusi, Wiaczasłau Kiebicz podczas pełnienia funkcji premiera dał się poznać jako niekonsekwentny zwolennik przeobrażeń rynkowych. Z jednej strony przyjmowane przez niego postanowienia rządowe sprzyjały powstawaniu struktur rynkowych, z drugiej strony natomiast jego działania na rzecz utworzenia związku białorusko-rosyjskiego doprowadzały do hamowania procesów rynkowych[3].
Odznaczenia i nagrody
[edytuj | edytuj kod]- dwukrotnie Order Czerwonego Sztandaru Pracy
- Order „Znak Honoru”
- Zasłużony Specjalista Budowy Maszyn Białorusi (1978, ZSRR);
- Nagroda Państwowa Białorusi (1992)[3].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Wiaczasłau Kiebicz był żonaty, miał dwóch synów[3]. W 1995 roku mieszkał w Mińsku[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Умер Вячеслав Кебич. У него был коронавирус (ros.)
- ↑ a b Kto… ↓, s. 128.
- ↑ a b c d e f g h i Kto… ↓, s. 129.
- ↑ Н. Дементей: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 16 мая 1990 г. №5-XII. pravo.levonevsky.org, 1990-05-16. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-30)]. (ros.).
- ↑ a b Спіс дэпутатаў Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь, выбраных у другім туры галасавання 28 мая 1995 года. Centralna Komisja Republiki Białorusi ds. Wyborów i Prowadzenia Republikańskich Referendów. [dostęp 2019-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-05)]. (biał.).
- ↑ С. Шарецкий: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 9 января 1996 г. №4-XIII. pravo.levonevsky.org, 1996-01-09. [dostęp 2018-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. (ros.).
- ↑ С. Шарецкий: Постановление Верховного Совета Республики Беларусь от 23 января 1996 г. №39-XIII. pravo.levonevsky.org, 1996-01-23. [dostęp 2019-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-16)]. (ros.).
- ↑ А. Лукашенко: Закон Республики Беларусь от 27 ноября 1996 г. № 819-XIII. Izba Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi, 1996-11-27. [dostęp 2019-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-15)]. (ros.).
- ↑ М. Грыб: Канстытуцыя 1994 года. Narodowy Internetowy Portal Prawy Republiki Białorusi, 1994-03-15. [dostęp 2020-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-28)]. (biał.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
- Absolwenci Białoruskiego Państwowego Instytutu Politechnicznego
- Białoruscy inżynierowie
- Białoruscy wiceministrowie
- Członkowie Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Białorusi
- Członkowie Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego
- Deputowani do Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi I kadencji
- Deputowani do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji
- Deputowani do Rady Najwyższej Republiki Białorusi XIII kadencji
- Deputowani ludowi ZSRR
- Kandydaci na urząd Prezydenta Białorusi
- Premierzy Republiki Białorusi
- Przewodniczący Rady Ministrów Białoruskiej SRR
- Urodzeni w 1936
- Zmarli w 2020
- Zmarli na COVID-19 na Białorusi