Wielkie Urwisko
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Wysokość |
25-30 m |
Rodzaj obiektu | |
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego | |
51°17′28″N 16°59′33″E/51,291111 16,992500 |
Wielkie Urwisko – urwisko w paśmie Wzgórz Trzebnickich, położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim. Urwisko należy do mikroregionu Grzbietu Trzebnickiego, a jego obrębie położone jest w ramach Południowego Grzbietu stanowiącego część Pasma Południowego, które jest oddzielone od Pasma Północnego przebiegającą na północ od niego Doliną Wilczą, nad którą urwisko góruje.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wielkie Urwisko położone jest na północnej krawędzi Południowego Grzbietu stanowiącego część Pasma Południowego[1][2][3]. Wymienione struktury fizycznogeograficzne należą do mikroregionu o indeksie 318.444 (według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego) – Grzbiet Trzebnicki[4][5], będący częścią mezoregionu o indeksie 318.44 – Wzgórza Trzebnickie[4][6], objętego makroregionem o indeksie 318.4 – Wał Trzebnicki[4][7]. U podnóża urwiska rozpościera się Dolina Wilcza[1][2][3][8][9].
Pod względem podziału administracyjnego jest ono położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie trzebnickim, województwie dolnośląskim (zobacz: podział administracyjny województwa dolnośląskiego)[1][8][10][11], w obrębie ewidencyjnym wsi Borkowice, położonej w dolinie, po stronie północnej od urwiska[1][3][8].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Wysokość względna urwiska wynosi około od 25 m do 30 m[12]. Uznaje się je za najbardziej widowiskową część północnych zboczy grzbietu. Jest ono rozległą ścianą o kilkudziesięciometrowej szerokości, która stromo opada ku dolinie[3]. Wierzchołek urwiska i jego podnóże porośnięte są lasem mieszanym, stanowiącym część niewielkiego kompleksu leśnego, nazywanego w niektórych opracowaniach Las w Borkowicach (około 16 ha). Lasy te podlegają nadleśnictwu Oborniki Śląskie[3][13]. U jego podnóża przebiega niewielki ciek wodny określany jako struga – Młynówka[8][14], nazywana także Lubniówką (prawostronny dopływ rzeki Odry, ujście w miejscowości Uraz)[3][15][16][17][18]. Znajduje się tu również przełom tej strugi – Przełom Lubniówki[1][3][12][19], w którym struga pływnie w krętym korycie o głębokości od 3 m do 5 m[12] oraz polana – Polana Łez[1][8][12][20].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa własna – Wielkie Urwisko[8][11][21] – jest nazwą niestandaryzowaną, gdyż została ustalona i ujęta w państwowym rejestrze nazw geograficznych na podstawie wywiadu terenowego. Odnosi się do ukształtowania terenu określonego jako urwisko. W rejestrze tym przypisano jej identyfikator: PRNG – 235636, identyfikator IIP – PL.PZGiK.320.NGRP.235636. Podaje on następujące współrzędne geograficzne punktu głównego urwiska: szerokość geograficzna – 51°17'28" N, długość geograficzna – 16°59'33" E. Nazwa ta została ujęta w rejestrze 16.02.2015 r.[11][21].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Zwoliński 2018 ↓, mapa.
- ↑ a b Ranoszek i in. 2008 ↓, s. 9.
- ↑ a b c d e f g Przyroda Dolnego Śląska 2019 ↓, Las w Borkowicach.
- ↑ a b c Kondracki i b.d. ↓, s. 278-280.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141023.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141026.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141025.
- ↑ a b c d e f GUGiK 2023 ↓, PRG, PRNG.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 235631.
- ↑ UMWD 2023 ↓, BDOT10k.
- ↑ a b c PRNG 2023 ↓, PRNG: 235636.
- ↑ a b c d Czermak i b.d. ↓, Szlak żółty.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 121.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 70323.
- ↑ Gmina Oborniki Śląskie 2023 ↓, Wilczyn.
- ↑ ESHP 2023 ↓, 174648 (Lubniówka).
- ↑ Krauze-Tomczyk, Ostrowski 2006 ↓, s. 143.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 25-26, 169, 216.
- ↑ Rosiński i in. 2015 ↓, s. 251.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 245077.
- ↑ a b pzgik.geoportal.gov.pl 2023 ↓, Wielkie Urwisko.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Czermak , Szlak żółty [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wielkie Urwisko, prng, Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2023-05-29] (pol.).
- Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Geoportal Krajowy, GUGiK – Geoportal Krajowy [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Jerzy Kondracki , Geografia regionalna Polski [PDF] [online] (pol.).
- Izabella Krauze-Tomczyk , Jerzy Ostrowski (red.), Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006, ISBN 83-239-9607-5 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Nazewnictwo geograficzne Polski.
- Las w Borkowicach, Przyroda Dolnego Śląska, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2023-05-25] (pol.), Kompendium przyrodnicze.
- Lubniówka, Elektroniczny słownik hydronimów Polski; Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2023-05-25] (pol.), Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
- Włodzimierz Ranoszek , Marcin Mazurkiewicz , Małgorzata Duszejko-Studenna , Korona Gór Kocich, Trzebnica: Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy, 2008 (pol.), Szlak zaprojektowany i wytyczony przez Stowarzyszenie Gmin Turystycznych Wzgórz Trzebnickich i Doliny Baryczy; Prezentacja współfinansowana ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego.
- Dariusz Rosiński i inni, Plan urządzenia lasu dla nadleśnictwa Oborniki Śląskie na okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2024 r., Program ochrony przyrody dla Nadleśnictwa Oborniki Śląskie, Program opracowano w Biurze Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej oddział w Brzegu; Sprawdził: Zastępca Dyrektora Oddziału Marek Matyjaszczyk, Akceptuje: Dyrektor Oddziału Janusz Bańkowski, Brzeg: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych we Wrocławiu, 2015 (pol.).
- Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Geoportal Dolny Śląsk, UMWD Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Wilczyn [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2023-05-26] (pol.).
- Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).