Wodnicha złocista

Wodnicha złocista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	wodnichowate
Rodzaj	wodnicha
Gatunek	wodnicha złocista
	Nazwa systematyczna
	Hygrophorus chrysodon (Batsch) Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 320 (1838)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wodnicha złocista (Hygrophorus chrysodon (Batsch) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Takson ten oficjalnie po raz pierwszy zdiagnozował w 1789 r. Batsch nadając mu nazwę Agaricus chrysodon. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries.

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Agaricus chrysodon Batsch 1789)
Agaricus chrysodon Batsch 1789, var. chrysodon
Agaricus chrysodon var. leucodon Alb. & Schwein. 1805
Hygrophorus chrysodon (Batsch) Fr. 1838, var. chrysodon
Hygrophorus chrysodon var. cistophilus Pérez-De-Greg., Roqué & Macau 2009
Hygrophorus chrysodon var. leucodon Alb. & Schwein. 1805
Limacium chrysodon (Batsch) P. Kumm. 1871

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 3–6 cm, za młodu półkulisty, później łukowaty, a u starszych okazów płaski, czasami zapadnięty lub z tępym garbem. Brzeg cienki, długo podwinięty, kosmkowaty, a czasami ząbkowany. Powierzchnia śluzowata, szczególnie u młodych okazów, u starszych wysychająca. Jest biała, kremowa lub złotożółta i znajdują się na niej pozostałości osłony w postaci bardzo delikatnych żółtych łuseczek lub gruzełków. Szczególnie dobrze widoczne są na brzegu kapelusza. Skórka po potarciu oraz w reakcji z KOH żółknie^[4].

Blaszki

Dość rzadkie, grube, przyrośnięte i łukowato nieco zbiegające na trzon. Oprócz blaszek kompletnych występują międzyblaszki. U młodych owocników są białe, u starszych kremowe lub żółtawe. Na ostrzach występują czasami żółte kosmki^[4].

Trzon

Wysokość 4–8 cm, grubość 0,8–1,5 cm, walcowaty i zwężony dołem, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia biała, filcowata, lepka i mazista. Na górnej części występują złoto-żółte gruzełki lub kosmki^[4].

Miąższ

Soczysty, miękki, nie zmieniający barwy po naciśnięciu. Jest biały, tylko pod skórka kapelusza nieco żółtawy. Smak łagodny, zapach słaby, grzybowy, nieco przypominający zapach gorzkich migdałów^[4].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników biały. Zarodniki długo elipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne i bezbarwne w KOH. Mają rozmiar 7–10 × 3,5–4,5 μm. Podstawki 4-zarodnikowe. W hymenium brak cystyd. Strzępki w tramie rozbieżne^[5].

Występowanie i siedlisko

Opisano występowanie wodnichy złocistej w Ameryce Północnej, Europie i Korei^[6]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. wymieniono około 10 jej stanowisk, ale częstość występowania i rozprzestrzenienie na terenie kraju nie są znane^[3]. Według niektórych internetowych atlasów grzybów jest dość częsta^[7].

Pojawia się od września do listopada. Rośnie na ziemi w lasach liściastych, mieszanych i iglastych, szczególnie pod bukami^[3] i świerkami^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Jest grzybem jadalnym^[4].

Gatunki podobne

Charakterystycznymi cechami wodnichy złocistej są woskowobiała barwa, zbiegające blaszki i delikatne żółte kosmki i grudki na kapeluszu i trzonie. U starszych okazów jednak (lub po obfitym deszczu) żółte elementy mogą zanikać. Pewnym sposobem rozpoznania pozostaje reakcja z KOH, pod wpływem którego skórka barwi się na żółto^[5].

Przypisy

↑ Index Fungorum. [dostęp 2016-01-18]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2016-01-18]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, StefanS. Łukomski (tłum.), Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2, OCLC 836313700 .
↑ ^a ^b MushroomExpert. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
↑ Grzybland. Wodnicha złocista. [dostęp 2016-01-18].

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2016-01-18]. (ang.).

[2] Species Fungorum. [dostęp 2016-01-18]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[gerhardt-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f EwaldE. Gerhardt EwaldE., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, StefanS. Łukomski (tłum.), Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2, OCLC 836313700 .

[mushroom-5] MushroomExpert. [dostęp 2016-01-16]. (ang.).

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].

[7] Grzybland. Wodnicha złocista. [dostęp 2016-01-18].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]