Wolfenbüttel
52°10′N 10°32′E/52,166667 10,533333
 Kohlmarkt | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||
| Powiat | |||||
| Powierzchnia |
78,46 km² | ||||
| Wysokość |
77 m n.p.m. | ||||
| Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
05331 | ||||
| Kod pocztowy |
38300, 38302, 38304 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
WF | ||||
Położenie na mapie Niemiec  | |||||
Położenie na mapie Dolnej Saksonii  | |||||
| 52°10′N 10°32′E/52,166667 10,533333
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Wolfenbüttel – miasto powiatowe w Niemczech w kraju związkowym Dolna Saksonia, stolica powiatu Wolfenbüttel. W latach 1430–1754 siedziba książąt Brunszwiku-Lüneburga.
Miasto leży nad rzeką Oker, ok. 13 km na południe od Brunszwiku. Powierzchnia miasta wynosi 78,46 km², 31 grudnia 2023 roku miasto liczyło 53 034 mieszkańców[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1118 roku, wymieniana jest jako Wulferesbutle. Około roku 1430 tutejszy zamek został siedzibą książąt Brunszwiku i Lüneburga z dynastii Welfów. W 1542 warownia została zniszczona przez wojska związku szmalkaldzkiego. 7 sierpnia 1570 miasto uzyskało prawa targowe oraz herb. W 1589 założono tu garnizon, a w latach 1602–1609 wzniesiono ratusz. Podczas wojny trzydziestoletniej w 1626 miasto zajęły wojska duńskiego króla Chrystiana IV Oldenburga, a rok później – wojska cesarskie pod dowództwem Gottfrieda Heinricha zu Pappenheima. W 1747 miejscowości Heinrichstadt, Neue Heinrichstadt, Gotteslager (Juliusstadt), Auguststadt i Dammfeste połączono w jedno miasto Wolfenbüttel. W latach 1753–1754 rodzina książęca przeniosła swoją siedzibę do Brunszwiku. W latach 1757–1761, podczas wojny siedmioletniej, miasto było pod kontrolą wojsk francuskich. W latach 1806–1813 wchodziło w skład Królestwa Westfalii pod berłem Hieronima Bonapartego, brata Napoleona I. W 1838 uruchomiono połączenie kolejowe z Brunszwikiem, a w 1861 uruchomiono pierwszą lampę gazową. W 1893 otwarto synagogę przy Lessingstraße, rok później – muzeum miejskie, a w latach 1907–1909 wzniesiono budynek teatru. Podczas I wojny światowej zginęło 453 mieszkańców miasta, a w 1944 roku Wolfenbüttel nawiedziły naloty bombowe. W 1956 zlokalizowano tu garnizon Bundeswehry. W 1974 w granice miasta włączono miejscowości: Adersheim, Ahlum, Atzum, Fümmelse, Halchter, Groß Stöckheim, Leinde, Linden, Salzdahlum i Wendessen[2].
.jpg)
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Zamek Wolfenbüttel, dawna siedziba książąt Brunszwiku-Lüneburga,
- Mały Zamek,
- Herzog August Bibliothek,
- obiekty sakralne:
- manierystyczny kościół Beatae Mariae Virginis,
- barokowy kościół Świętej Trójcy,
- szachulcowy kościół św. Jana Chrzciciela,
- neoromański kościół rzymskokatolicki św. Piotra.
Przemysł
[edytuj | edytuj kod]W mieście znajduje się gorzelnia produkująca likier Jägermeister.
Ludzie związani z Wolfenbüttel
[edytuj | edytuj kod]Gotthold Ephraim Lessing w roku 1779 napisał tu swoje ostatnie główne dzieło Natan mędrzec (niem. Nathan der Weise). Przyszedł tu na świat matematyk i kartograf Carl Brandan Mollweide. Żyła tu córka Zygmunta I i królowej Bony Zofia Jagiellonka, została pochowana w kościele Błogosławionej Marii Dziewicy. W latach 80. XX w. zamieszkała tu polska piosenkarka Karin Stanek. Po śmierci została pochowana na miejscowym cmentarzu katolickim[3].
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Blankenburg (Harz), Saksonia-Anhalt
Kamienna Góra, Polska
Kenosha, Stany Zjednoczone
Satu Mare, Rumunia
Sèvres, Francja- Września, Polska
- Polkowice, Polska
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ LSN-Online, die größte regionalstatistische Datenbank Deutschlands [online], www1.nls.niedersachsen.de [dostęp 2024-07-23].
- ↑ Stadt Wolfenbüttel, Wolfenbütteler Stadtgeschichte [online], Stadt Wolfenbüttel [dostęp 2024-07-23] (niem.).
- ↑ ih: Wolfenbuttel pod Brunszwikiem – tu spoczywa Karin Stanek. se.pl, 2011-11-02. [dostęp 2023-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-29)]. (pol.).
