Yoshiho Umeda

Yoshiho Umeda 梅田 芳穂
Data i miejsce urodzenia	16 września 1949 Mobara
Data i miejsce śmierci	4 maja 2012 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód	przedsiębiorca
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Odznaczenia

Grób Yoshiho Umedy na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Yoshiho Umeda (jap. 梅田 芳穂 Umeda Yoshiho, ur. 16 września 1949 w Mobara, zm. 4 maja 2012 w Warszawie) – polski przedsiębiorca pochodzenia japońskiego, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, autor publikacji z dziedziny energetyki i alternatywnych źródeł energii.

Życiorys

Yoshiho Umeda był synem Ryōchū Umedy. Jego ojciec w 1921 postanowił przyjechać na studia filozoficzne do Berlina. W drodze z Dalekiego Wschodu poznał polskich oficerów wracających z Syberii, wśród nich Stanisława Michowskiego, z którym się zaprzyjaźnił. Zdecydował się wówczas na osiedlenie w Warszawie. II wojnę światową Ryōchū Umeda spędził w Bułgarii i po jej zakończeniu nie mógł przez pewien czas przyjechać do komunistycznej Polski. Przed samą śmiercią w 1962 przyjął chrzest i przybrał imię Stanisław. Wyraził także wolę, aby jeden z jego synów na stałe osiadł w Polsce. Uzgodnił również z profesorem Konradem Jażdżewskim, aby to on zaopiekował się jego synem w Polsce.

W 1963 czternastoletni Yoshiho Umeda przyjechał do Polski i zamieszkał w Łodzi z rodziną Jażdżewskich. W latach 1968–1975 studiował filologię polską i historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, pracował w polskich przedstawicielstwach japońskich przedsiębiorstw.

Od 1976 był zaangażowany w działalność opozycyjną jako współpracownik Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. Zajął się sprowadzaniem do Polski materiałów poligraficznych na potrzeby drugiego obiegu (sprowadził ponad 5 tys. matryc powielaczowych). Od 1980 związany z „Solidarnością”, uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów w Gdańsku, współtworzył Radio „S” działające w Regionie Mazowsze związku. Zorganizował w Tokio Centralne Archiwum Polskie, wydające przez kilka lat periodyk „Biuletyn Polski”.

Po wprowadzeniu stanu wojennego został w 1982 wydalony z Polski, zajął się organizowaniem pomocy zagranicznej (m.in. jako działacz Komitetu Koordynacyjnego „Solidarności” we Francji i pracownik Biura Koordynacyjnego w Brukseli oraz przedstawiciel NSZZ „S” na Azję). Pod koniec lat 80. powrócił do Polski, gdzie prowadził spółkę prawa handlowego. Działał na rzecz wdrożenia protokołu z Kioto. Dwukrotnie (w różnych procesach) zeznawał przed sądem w sprawie pacyfikacji kopalni Wujek, potwierdzając zeznania autorów raportu taterników i opisując swoje kontakty z Jackiem Jaworskim.

Był mężem Agnieszki Żuławskiej (córki Juliusza Żuławskiego). Należał do Stowarzyszenia Wolnego Słowa. Na podstawie biografii Yoshiho Umedy i jego ojca powstał w 1995 film dokumentalny Góral z Tokio (scenariusz: Jan Strękowski, reżyseria: Bożena Garus-Hockuba).

W 2006 został odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2015 przez prezydenta Bronisława Komorowskiego pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

W pierwszą rocznicę śmierci Yoshiho Umedy ukazała się jego biografia, napisana przez Annę Nasiłowską i zatytułowana Wolny agent Umeda i druga Japonia.