Zygmunt Gogolewski
Fragment tablicy pamiątkowej z podobizną prof. Gogolewskiego w budynku Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Profesor nauk technicznych | |
Specjalność: maszyny elektryczne | |
Alma Mater | |
Profesura |
1957 |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia | |
Wydział | |
Okres zatrudn. |
1946–1966 |
Dyrektor | |
Instytucja |
Centralne Biuro Konstrukcyjne Maszyn Elektrycznych |
Okres spraw. |
1948–1951 |
Dziekan | |
Wydział |
Elektryczny Pol. Śląskiej |
Okres spraw. |
1948–1952 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Zygmunt Gogolewski (ur. 1 maja 1896 w Warszawie, zm. 24 października 1969 w Gliwicach) – polski inżynier, specjalista w dziedzinie konstrukcji maszyn elektrycznych, profesor, nauczyciel akademicki, dziekan Wydziału Elektrycznego Politechniki Śląskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata i studia[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1896 w Warszawie, gdzie w 1914 roku ukończył Gimnazjum im. M. Reja, uzyskując odznaczenie „Maxima cum laude”. W 1915 zdał maturę rządową i rozpoczął studia na Wydziale Elektromechanicznym Politechniki w Petersburgu. Studia te przerwał jednak w związku z powołaniem w 1917 do wojska rosyjskiego. Ukończył szkołę podchorążych artylerii i jeszcze w 1917 został wysłany na front. Po wybuchu rewolucji październikowej na krótko powrócił na Politechnikę Petersburską, po czym wyjechał do Warszawy, gdzie w 1918 podjął studia na Politechnice Warszawskiej. Pod koniec 1918 wstąpił do Wojska Polskiego, w którym służył do 1920 w stopniu podporucznika artylerii. Brał udział w wojnie polsko-sowieckiej, za co został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po powrocie z wojny ukończył studia, broniąc w 1922 pracę dyplomową z maszyn elektrycznych[1].
Praca w przemyśle i okupacja[edytuj | edytuj kod]
Po studiach odbył praktykę i od 1923 przez trzy lata pracował przy budowie Fabryki Lokomotyw w Chrzanowie jako kierownik elektryfikacji. Wprowadził tam wiele innowacyjnych elektromechanicznych rozwiązań napędowych, a niektóre z zaprojektowanych przez niego urządzeń funkcjonowały w fabryce przez ponad 30 lat. W 1926 podjął pracę w Fabryce Maszyn Elektrycznych w Żychlinie. Pracował tam z przerwami aż do 1939, początkowo jako konstruktor, a następnie dyrektor techniczny. W 1931, ze względu na okresowe zamknięcie zakładu w Żychlinie, pracował przez rok w Starachowicach. Po powrocie do Żychlina, kiedy firma wznowiła działalność jako Zakłady Elektromechaniczne Rohn-Zieliński, objął równolegle funkcję dyrektora zakładu w Cieszynie (poprzednika współczesnej Celmy), który należał do tej samej firmy[2]. Za pracę w przemyśle elektromaszynowym w 1937 został uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi[1].
Tuż przed wybuchem wojny został wcielony do wojska jako oficer uzbrojenia. We wrześniu 1939 znalazł się w Rumunii, gdzie otrzymał paszport cywilny i przebywał do końca wojny. Prowadził działalność edukacyjną i pracował jako elektrotechnik. Opracował projekt przebudowy sieci elektrycznej prądu stałego na przemienny dla miasta Pitești oraz wykonał elektryfikację Fabryki Wyrobów Drzewnych w Bukowinie. Do Polski wrócił w 1945 pierwszym transportem repatriacyjnym[2][1].
Praca w Politechnice Śląskiej[edytuj | edytuj kod]
Po powrocie objął funkcję dyrektora technicznego Zjednoczenia Przemysłu Maszyn Elektrycznych, które miało swoją siedzibę w Katowicach. Z jego inicjatywy podjęto w tym czasie między innymi decyzje o budowie w Gliwicach fabryki materiałów elektroizolacyjnych oraz o lokalizacji we Wrocławiu fabryki maszyn elektrycznych Dolmel. Zorganizował również w Katowicach Centralne Biuro Konstrukcyjne Maszyn Elektrycznych (jego kontynuatorem jest współcześnie Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL) i został jego dyrektorem. Funkcję dyrektora Zjednoczenia pełnił do 1948, kiedy to zostało ono przeniesione do Warszawy, a funkcję Biura do 1951.
Równolegle z pracą w przemyśle od 1946 podjął pracę w Politechnice Śląskiej. Zatrudniony na Wydziale Elektrycznym na stanowisku profesora nadzwyczajnego zorganizował Katedrę Urządzeń Elektrycznych Prądów Silnych i objął jej kierownictwo[3]. W 1950 podczas reorganizacji struktury Wydziału został kierownikiem Katedry Budowy Maszyn Elektrycznych, a od 1956 aż do emerytury w 1966 kierował Katedrą Maszyn Elektrycznych. W latach 1948–1952 był dziekanem Wydziału Elektrycznego. W 1957 został mianowany profesorem zwyczajnym. Zmarł w 1969 w Gliwicach. Pochowany na Cmentarzu Lipowym[1].
Publikacje i dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]
Był autorem 8 książek i 7 skryptów akademickich. Jego podręcznik pt. Napęd Elektryczny miał aż pięć wydań, a II tom książki pt. Transformatory, której był współautorem, wydawany był w Polsce (dwukrotnie) oraz w Rumunii. Był autorem 4 patentów oraz 48 publikacji naukowo-technicznych. Był promotorem ośmiu przewodów doktorskich oraz recenzentem w 14 przewodach (doktorskich i habilitacyjnych). Współorganizował Gliwicki Oddział SEP i był jego prezesem (w latach 1954–1956). Był członkiem wielu organizacji technicznych i naukowych w Polsce i za granicą. Był poliglotą – władał biegle rosyjskim, francuskim, angielskim, rumuńskim i niemieckim[1].
W 1955 otrzymał Medal 10-lecia Polski Ludowej[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Tadeusz Glinka: Zygmunt Gogolewski. Zeszyty Problemowe – Maszyny Elektryczne Nr 74/2006. [dostęp 2013-01-13].
- ↑ a b Poczet Dziekanów. Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej. [dostęp 2013-01-13].
- ↑ Historia Wydziału Elektrycznego: Kalendarium. Wydział Elektryczny Politechniki Śląskiej. [dostęp 2013-01-13].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400
- Absolwenci Politechniki Warszawskiej
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (wojna polsko-bolszewicka)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na Cmentarzu Lipowym w Gliwicach
- Polscy inżynierowie elektrotechnicy
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Wykładowcy Politechniki Śląskiej
- Urodzeni w 1896
- Zmarli w 1969
- Ludzie urodzeni w Warszawie