Szarańcza wędrowna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: korekta wielkości nagłówków
poprawa linków do przek., WP:SK, drobne redakcyjne, usuwam mylące "Znaczenie gospodarcze" w kontekście jadalności
Linia 2: Linia 2:
|nazwa zwyczajowa = Szarańcza wędrowna
|nazwa zwyczajowa = Szarańcza wędrowna
|nazwa łacińska = ''Locusta migratoria''
|nazwa łacińska = ''Locusta migratoria''
|TSN =
|TSN =
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758)
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]], 1758)
|okres istnienia =
|okres istnienia =
|grafika = Wanderheuschrecke-03.jpg
|grafika = Wanderheuschrecke-03.jpg
|opis grafiki = Samica ''Locusta m. migratoria''
|opis grafiki = Samica ''Locusta m. migratoria''
Linia 20: Linia 20:
}}
}}
'''Szarańcza wędrowna''' (''Locusta migratoria'') – szeroko rozprzestrzeniony gatunek owada [[prostoskrzydłe]]go z rodziny [[szarańczowate|szarańczowatych]] (Acrididae), znany z całej [[półkula wschodnia|półkuli wschodniej]]. Jest to gatunek zdolny do wytwarzania fazy stadnej i odbywania dalekich wędrówek. W Polsce odnotowywano naloty szarańczy, prawdopodobnie tego gatunku, od [[XI wiek]]u{{r|Bazyluk}}. Ostatnie udokumentowane przypadki pojawienia się ''Locusta migratoria'' na obszarze Polski miały miejsce w okolicy [[Kozienice|Kozienic]] w 1967 roku{{r|Bazyluk}}.
'''Szarańcza wędrowna''' (''Locusta migratoria'') – szeroko rozprzestrzeniony gatunek owada [[prostoskrzydłe]]go z rodziny [[szarańczowate|szarańczowatych]] (Acrididae), znany z całej [[półkula wschodnia|półkuli wschodniej]]. Jest to gatunek zdolny do wytwarzania fazy stadnej i odbywania dalekich wędrówek. W Polsce odnotowywano naloty szarańczy, prawdopodobnie tego gatunku, od [[XI wiek]]u{{r|Bazyluk}}. Ostatnie udokumentowane przypadki pojawienia się ''Locusta migratoria'' na obszarze Polski miały miejsce w okolicy [[Kozienice|Kozienic]] w 1967 roku{{r|Bazyluk}}.

Jest zaliczana do owadów jadalnych dla człowieka{{r|Oonincx}}.


== Charakterystyka ==
== Charakterystyka ==
Linia 27: Linia 29:
Zmienne, z przewagą zieleni.
Zmienne, z przewagą zieleni.
; Pokarm
; Pokarm
Szarańcza wędrowna jest [[oligofag]]iem – żywi się głównie trawami{{r|Bazyluk}}. Przemieszczające się stada wyrządzały dawniej ogromne straty pożerając całe uprawy zbóż w miejscu postoju. Obecnie dzięki różnorodnym metodom ich zwalczania straty się zmniejszyły. Nadal jednak szarańcza wędrowna, jak i stadne formy gatunków pokrewnych ([[szarańcza pustynna]], [[szarańczka marokańska]], [[nadobnik włoski]]) są poważnymi szkodnikami [[uprawa roślin|upraw]].
Szarańcza wędrowna jest [[Oligofagizm|oligofagiem]] – żywi się głównie trawami{{r|Bazyluk}}. Przemieszczające się stada wyrządzały dawniej ogromne straty pożerając całe uprawy zbóż w miejscu postoju. Obecnie dzięki różnorodnym metodom ich zwalczania straty się zmniejszyły. Nadal jednak szarańcza wędrowna, jak i stadne formy gatunków pokrewnych ([[szarańcza pustynna]], [[szarańczka marokańska]], [[nadobnik włoski]]) są poważnymi szkodnikami [[uprawa roślin|upraw]].
; Występowanie
; Występowanie
Występuje na [[step]]ach i [[półpustynia]]ch [[Eurazja|Eurazji]], [[Afryka|Afryki]] i [[Australia|Australii]]. W [[Polska|Polsce]] pojawia się rzadko.
Występuje na [[step]]ach i [[półpustynia]]ch [[Eurazja|Eurazji]], [[Afryka|Afryki]] i [[Australia|Australii]]. W [[Polska|Polsce]] pojawia się rzadko.
Linia 37: Linia 39:
* ''L. m. manilensis'' (Meyen, 1835) – południowa [[Azja]],
* ''L. m. manilensis'' (Meyen, 1835) – południowa [[Azja]],
* ''L. m. migratoria'' (Linnaeus, 1758) – zachodnia i centralna [[Azja]], południowo-wschodnia [[Europa]],
* ''L. m. migratoria'' (Linnaeus, 1758) – zachodnia i centralna [[Azja]], południowo-wschodnia [[Europa]],
* ''L. m. migratorioides'' (Reiche & Fairmaire, 1849) – [[Afryka]] (stały ląd) i wyspy [[Atlantyk|atlantyckie]].
* ''L. m. migratorioides'' (Reiche & Fairmaire, 1849) – [[Afryka]] (stały ląd) i wyspy [[Ocean Atlantycki|atlantyckie]].
[[Plik:Locusta migratoria Gruissan.jpg|240px|thumb|Osobnik sfotografowany w południowej Francji]]
[[Plik:Locusta migratoria Gruissan.jpg|240px|thumb|Osobnik sfotografowany w południowej Francji]]
Z Polski szarańcza wędrowna wykazywana była jako{{r|FaunaT2}}:
Z Polski szarańcza wędrowna wykazywana była jako{{r|FaunaT2}}:
Linia 43: Linia 45:
* ''L. m. migratoria'',
* ''L. m. migratoria'',
* ''L. m. rossica''.
* ''L. m. rossica''.

=== Znaczenie gospodarcze ===
Szarańcza wędrowna jest gatunkiem jadalnym.<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Oonincx. et al|imię = Dennis G. A. B.|tytuł = An Exploration on Greenhouse Gas and Ammonia Production by Insect Species Suitable for Animal or Human Consumption|czasopismo = PLoS One|wolumin = 5(12)|wydanie = |strony = |data = 2010|wydawca = |miejsce = |issn = }}</ref>


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 52: Linia 51:
<ref name="Bazyluk">{{Cytuj książkę | nazwisko = Bazyluk | imię = Władysław | nazwisko2 = Liana |imię2 = Anna | tytuł = Prostoskrzydłe - Orthoptera | seria = Katalog Fauny Polski cz. 17, z. 2 | data = 2000 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-85192-94-8}}</ref>
<ref name="Bazyluk">{{Cytuj książkę | nazwisko = Bazyluk | imię = Władysław | nazwisko2 = Liana |imię2 = Anna | tytuł = Prostoskrzydłe - Orthoptera | seria = Katalog Fauny Polski cz. 17, z. 2 | data = 2000 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-85192-94-8}}</ref>
<ref name="Eades">{{cytuj stronę|url=http://orthoptera.speciesfile.org/Common/basic/Taxa.aspx?TaxonNameID=51512|tytuł=Orthoptera Species File Online: species ''Locusta migratoria'' (Linnaeus, 1758)|autor=Eades, D.C.; D. Otte; M.M. Cigliano & H. Braun|język=en|data dostępu=7 października 2010}}</ref>
<ref name="Eades">{{cytuj stronę|url=http://orthoptera.speciesfile.org/Common/basic/Taxa.aspx?TaxonNameID=51512|tytuł=Orthoptera Species File Online: species ''Locusta migratoria'' (Linnaeus, 1758)|autor=Eades, D.C.; D. Otte; M.M. Cigliano & H. Braun|język=en|data dostępu=7 października 2010}}</ref>
<ref name="FaunaT2">{{Cytuj książkę | inni= Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.) | tytuł = Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków | tom = II | data = 2007 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-881470-7-4 | strony = }}</ref>
<ref name="FaunaT2">{{Cytuj książkę | inni= Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.) | tytuł = Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków | tom = II | data = 2007 | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | isbn = 978-83-881470-7-4 | strony =}}</ref>
<ref name="Oonincx">{{Cytuj pismo | nazwisko = Oonincx | imię = DG. | nazwisko2 = van Itterbeeck | imię2 = J. | nazwisko3 = Heetkamp | imię3 = MJ. | nazwisko4 = van den Brand | imię4 = H. | nazwisko5 = van Loon | imię5 = JJ. | tytuł = An exploration on greenhouse gas and ammonia production by insect species suitable for animal or human consumption | czasopismo = PLoS One | wolumin = 5 | numer = 12 | strony = e14445 | miesiąc = | rok = 2010 | doi = 10.1371/journal.pone.0014445 | pmid = 21206900 |pmc= 3012052|url=http://www.plosone.org/article/fetchObject.action?uri=info:doi/10.1371/journal.pone.0014445&representation=PDF}}</ref>
}}
}}


Wersja z 20:50, 28 kwi 2015

Szarańcza wędrowna
Locusta migratoria
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Samica Locusta m. migratoria
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

owady uskrzydlone

Rząd

prostoskrzydłe

Rodzina

szarańczowate

Rodzaj

Locusta

Gatunek

szarańcza wędrowna

Synonimy
  • Gryllus (Locusta) migratorius Linnaeus, 1758
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Szarańcza wędrowna (Locusta migratoria) – szeroko rozprzestrzeniony gatunek owada prostoskrzydłego z rodziny szarańczowatych (Acrididae), znany z całej półkuli wschodniej. Jest to gatunek zdolny do wytwarzania fazy stadnej i odbywania dalekich wędrówek. W Polsce odnotowywano naloty szarańczy, prawdopodobnie tego gatunku, od XI wieku[1]. Ostatnie udokumentowane przypadki pojawienia się Locusta migratoria na obszarze Polski miały miejsce w okolicy Kozienic w 1967 roku[1].

Jest zaliczana do owadów jadalnych dla człowieka[2].

Charakterystyka

Wielkość

Osiąga od 35 do 55 mm długości.

Ubarwienie

Zmienne, z przewagą zieleni.

Pokarm

Szarańcza wędrowna jest oligofagiem – żywi się głównie trawami[1]. Przemieszczające się stada wyrządzały dawniej ogromne straty pożerając całe uprawy zbóż w miejscu postoju. Obecnie dzięki różnorodnym metodom ich zwalczania straty się zmniejszyły. Nadal jednak szarańcza wędrowna, jak i stadne formy gatunków pokrewnych (szarańcza pustynna, szarańczka marokańska, nadobnik włoski) są poważnymi szkodnikami upraw.

Występowanie

Występuje na stepach i półpustyniach Eurazji, Afryki i Australii. W Polsce pojawia się rzadko.

Tryb życia

Żyje w fazie samotnej lub stadnej. W fazie stadnej migruje w ogromnych skupiskach, składających się z milionów osobników. Wędruje na północ – przy sprzyjających warunkach pojawia się nawet w Sztokholmie i Permie. Pokonuje dystans do 2 tys. km[3].

Podgatunki

Z racji tego, iż występuje w różnych strefach ekologicznych, wyodrębniono wiele podgatunków szarańczy wędrownej, jednak eksperci wciąż nie zgadzają się co do niektórych z nich. Głównymi podgatunkami są[4]:

  • L. m. capito Saussure, 1884 – Madagaskar,
  • L. m. manilensis (Meyen, 1835) – południowa Azja,
  • L. m. migratoria (Linnaeus, 1758) – zachodnia i centralna Azja, południowo-wschodnia Europa,
  • L. m. migratorioides (Reiche & Fairmaire, 1849) – Afryka (stały ląd) i wyspy atlantyckie.
Osobnik sfotografowany w południowej Francji

Z Polski szarańcza wędrowna wykazywana była jako[5]:

  • L. migratoria,
  • L. m. migratoria,
  • L. m. rossica.

Zobacz też

  1. ↑ a b c Władysław Bazyluk, Anna Liana: Prostoskrzydłe - Orthoptera. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2000, seria: Katalog Fauny Polski cz. 17, z. 2. ISBN 83-85192-94-8.
  2. ↑ DG. Oonincx, J. van Itterbeeck, MJ. Heetkamp, H. van den Brand i inni. An exploration on greenhouse gas and ammonia production by insect species suitable for animal or human consumption. „PLoS One”. 5 (12), s. e14445, 2010. DOI: 10.1371/journal.pone.0014445. PMID: 21206900. PMCID: PMC3012052. 
  3. ↑ Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. Wrocław: Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
  4. ↑ Eades, D.C.; D. Otte; M.M. Cigliano & H. Braun: Orthoptera Species File Online: species Locusta migratoria (Linnaeus, 1758). [dostęp 7 października 2010]. (ang.).
  5. ↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. II. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2007. ISBN 978-83-881470-7-4.
{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szarańcza_wędrowna&oldid=42583224”