GJ 699 b: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m poprawa wywołania grafiki w infoboksie
prace negujące istnienie, WP:SK+mSK+mSI+Bn
Linia 1: Linia 1:
{{Planeta infobox
{{Planeta infobox
|nazwa = GJ 699 b
|nazwa = GJ 699 b
|grafika = GJ 699b.jpg
|grafika = GJ 699b.jpg
|opis grafiki = Wizja artystyczna planety GJ 699 b
|opis grafiki = Wizja artystyczna planety GJ 699 b
|data odkrycia = 2018
|data odkrycia = 2018
|sposób odkrycia = Pomiar prędkości radialnej
|sposób odkrycia = Pomiar prędkości radialnej
|ciało centralne = [[Gwiazda Barnarda]]
|ciało centralne = [[Gwiazda Barnarda]]
|półoś wielka = 0,404 ± 0,018 [[jednostka astronomiczna|AU]]
|półoś wielka = 0,404 ± 0,018 [[jednostka astronomiczna|AU]]
|mimośród = 0,32
|mimośród = 0,32
|okres orbitalny = 232,8 [[doba|d]]
|okres orbitalny = 232,8 [[doba|d]]
|typ planety = [[Superziemia]]
|typ planety = [[Superziemia]]
|masa = 3,23 ± 0,44 {{masa Ziemi}}
|masa = 3,23 ± 0,44 {{masa Ziemi}}
|promień = 1,3661 {{promień Ziemi}}
|promień = 1,3661 {{promień Ziemi}}
|temperatura = 105 ± 3 K
|temperatura = 105 ± 3 K
|commons =
|commons =
}}
}}
⚫
'''GJ 699 b''' (zwana także '''Gwiazda Barnarda b''') – niepotwierdzona planeta typu [[superziemia]] oddalona od [[Ziemia|Ziemi]] o 6 lat świetlnych. Ma krążyć wokół [[Gwiazda Barnarda|Gwiazdy Barnarda]], [[Czerwony karzeł|czerwonego karła]] o typie widmowym [[Typ widmowy M|M4V]] z gwiazdozbioru [[Gwiazdozbiór Wężownika|Wężownika]] – najbliższej Słońcu gwiazdy pojedynczej. Odkrycia [[Planeta pozasłoneczna|egzoplanety]] dokonał międzynarodowy zespół astronomów z [[Europejskie Obserwatorium Południowe|Europejskiego Obserwatorium Południowego]] i {{link-interwiki|Carnegie Institution for Science|en|Carnegie Institution for Science}}. Odkrycie GJ 699 b zostało oficjalnie ogłoszone 14 listopada 2018 roku<ref name=":0">{{Cytuj |autor = ESO |tytuł = Super-Earth Orbiting Barnard’s Star – Red Dots campaign uncovers compelling evidence of exoplanet around closest single star to Sun |data = 2018-11-14 |opublikowany = www.eso.org |url = https://www.eso.org/public/news/eso1837/ |język = en}}</ref>.

⚫
'''GJ 699 b''' (zwana także '''Gwiazda Barnarda b''') – planeta typu [[Superziemia|super-ziemia]] oddalona od [[Ziemia|Ziemi]] o 6 lat świetlnych. Krąży wokół [[Gwiazda Barnarda|Gwiazdy Barnarda]], [[Czerwony karzeł|czerwonego karła]] o typie widmowym [[Typ widmowy M|M4V]] z gwiazdozbioru [[Gwiazdozbiór Wężownika|Wężownika]] - najbliższej Słońcu gwiazdy pojedynczej. Odkrycia [[Planeta pozasłoneczna|egzoplanety]] dokonał międzynarodowy zespół astronomów z [[Europejskie Obserwatorium Południowe|Europejskiego Obserwatorium Południowego]] i {{link-interwiki|Carnegie Institution for Science|en|Carnegie Institution for Science}}. Odkrycie GJ 699 b zostało oficjalnie ogłoszone 14 listopada 2018 roku. Jest pierwszą potwierdzoną planetą krążącą wokół [[Gwiazda Barnarda|Gwiazdy Barnarda]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = ESO |tytuł = Super-Earth Orbiting Barnard’s Star - Red Dots campaign uncovers compelling evidence of exoplanet around closest single star to Sun |data = 2018-11-14 |opublikowany = www.eso.org |url = https://www.eso.org/public/news/eso1837/ |język = en}}</ref>.


== Odkrycie ==
== Odkrycie ==
Planeta została odkryta metodą [[Metody poszukiwania planet pozasłonecznych|pomiaru prędkości radialnej]] z wykorzystaniem [[spektrograf]]u [[HARPS|High Accuracy Radial velocity Planet Searcher]] (HARPS) zainstalowanym na [[3,6-metrowy teleskop ESO|3,6 metrowym teleskopie]] w obserwatorium [[Obserwatorium La Silla|La Silla]]. Odkrycie planety zostało ogłoszone 14 listopada 2018 roku po przeprowadzeniu niemal 800 pomiarów w ciągu 20 lat obserwacji<ref>{{Cytuj |autor = ESOblog |tytuł = ESOblog: Searching for an Exoplanet The story behind the discovery of a planet orbiting Barnard’s star |data = 2018-11-14 |opublikowany = www.eso.org |url = https://www.eso.org/public/blog/searching-for-an-exoplanet/ |język = en}}</ref>.
Sygnał przypisywany planecie został odkryty metodą [[Metody poszukiwania planet pozasłonecznych|pomiaru prędkości radialnej]] z wykorzystaniem [[spektrograf]]u [[HARPS|High Accuracy Radial velocity Planet Searcher]] (HARPS) zainstalowanym na [[3,6-metrowy teleskop ESO|3,6 metrowym teleskopie]] w [[obserwatorium La Silla]]. Odkrycie planety zostało ogłoszone 14 listopada 2018 roku po przeprowadzeniu niemal 800 pomiarów w ciągu 20 lat obserwacji<ref>{{Cytuj |autor = ESOblog |tytuł = ESOblog: Searching for an Exoplanet The story behind the discovery of a planet orbiting Barnard’s star |data = 2018-11-14 |opublikowany = www.eso.org |url = https://www.eso.org/public/blog/searching-for-an-exoplanet/ |język = en}}</ref>.


== Charakterystyka ==
== Charakterystyka ==
⚫
[[Plik:Artist’s impression of the surface of a super-Earth orbiting Barnard’s Star.jpg|mały|lewo|Wizja artystyczna powierzchni GJ 699 b]]
⚫
GJ 699 b jest [[Planeta skalista|planetą skalistą]] typu [[Superziemia|super-ziemia]] o masie około 3,23 [[Masa Ziemi|M<sub>⊕</sub>]] oraz promieniu około 1,37 [[Promień Ziemi|R<sub>⊕</sub>]]. Okrąża swoją gwiazdę w średniej odległości 0,404 [[Jednostka astronomiczna|AU]]<ref>{{Cytuj |autor = Kyoto University |tytuł = GJ 699 b |data = |opublikowany = Extrasolar Planet’s Catalogue EXOKyoto |url = http://www.exoplanetkyoto.org/exohtml/GJ_699_b.html}}</ref>, po silnie [[Ekscentryczność (fizyka)|ekscentrycznej orbicie]] o [[Mimośród (matematyka)|mimośrodzie]] około 0,32.<ref>{{Cytuj |autor = I. Ribas, M. Tuomi, A. Reiners, R. P. Butler, J. C. Morales, M. Perger, S. Dreizler, C. Rodríguez-López, J. I. González Hernández, A. Rosich, F. Feng, T. Trifonov, S. S. Vogt, J. A. Caballero, A. Hatzes, E. Herrero, S. V. Jeffers, M.nLafarga, F. Murgas, R. P. Nelson, E. Rodríguez, J. B. P. Strachan, L. TalOr, J. Teske, B. Toledo-Padrón, M. Zechmeister, A. Quirrenbach, P. J. Amado, M. Azzaro, V. J. S. Béjar, J. R. Barnes, Z. M. Berdiñas, J. Burt, G. Coleman, M. Cortés-Contreras, J. Crane, S. G. Engle, E. F. Guinan, C. A. Haswell, Th. Henning, B. Holden, J. Jenkins, H. R. A. Jones, A. Kaminski, M. Kiraga, M. Kürster, M. H. Lee, M. J. López-González, D. Montes, J. Morin, A. Ofir, E. Pallé, R. Rebolo, S. Reffert, A. Schweitzer, W. Seifert, S. A. Shectman, D. Staab, R. A. Street, A. Suárez Mascareño, Y. Tsapras, S. X.
Wang, G. Anglada-Escudé |tytuł = A super-Earth planet candidate orbiting at the snow-line of Barnard’s star |data = |typ nośnika = PDF |url = https://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso1837/eso1837a.pdf}}</ref> Planeta otrzymuje od swojej gwiazdy zaledwie 2% energii, jaką otrzymuje [[Ziemia]] od [[Słońce|Słońca]]. W związku z uformowaniem się planety blisko tzw. [[Linia śniegu|linii śniegu]] temperatury jakie panują na jej powierzchni osiągają około 105 K (-168,15°C)<ref name=":0" />. Pomimo bardzo niskich temperatur panujących na GJ 699 b, nie jest wykluczone istnienie prymitywnego życia<ref>{{Cytuj |autor = Radek Kosarzycki |tytuł = Czy istnieje życie na superziemi Gwiazda Barnarda b? |data = 2019-01-17 |opublikowany = Puls Kosmosu |url = https://www.pulskosmosu.pl/2019/01/17/czy-istnieje-zycie-na-superziemi-gwiazda-barnarda-b/ |język = pl}}</ref>.
Na podstawie danych spektroskopowych scharakteryzowano obiekt GJ 699 b jako [[Planeta skalista|planetę skalistą]] typu [[superziemia]] o masie około 3,23 {{Masa Ziemi}} oraz promieniu około 1,37 {{Promień Ziemi}}. Miała ona okrążać swoją gwiazdę w średniej odległości 0,404 [[Jednostka astronomiczna|au]]<ref>{{Cytuj |autor = Kyoto University |tytuł = GJ 699 b |data = |opublikowany = Extrasolar Planet’s Catalogue EXOKyoto |url = http://www.exoplanetkyoto.org/exohtml/GJ_699_b.html}}</ref>, po silnie [[Ekscentryczność (fizyka)|ekscentrycznej orbicie]] o [[Mimośród (matematyka)|mimośrodzie]] około 0,32<ref name="Ribas2018" />. Na takiej orbicie otrzymywałaby od swojej gwiazdy zaledwie 2% energii, jaką otrzymuje [[Ziemia]] od [[Słońce|Słońca]]. W związku z położeniem blisko tzw. [[Linia śniegu|linii śniegu]] obliczona temperatura jej powierzchni to około 105 K (−168,15 °C)<ref name=":0" />. Ewentualne życie na takim globie byłoby możliwe wyłącznie dzięki [[Energia geotermalna|energii geotermalnej]]<ref>{{Cytuj |autor = Radek Kosarzycki |tytuł = Czy istnieje życie na superziemi Gwiazda Barnarda b? |data = 2019-01-17 |opublikowany = Puls Kosmosu |url = https://www.pulskosmosu.pl/2019/01/17/czy-istnieje-zycie-na-superziemi-gwiazda-barnarda-b/ |język = pl}}</ref>.


== Prace negujące istnienie ==
⚫
[[Plik:Artist’s impression of the surface of a super-Earth orbiting Barnard’s Star.jpg|centruj|mały|440x440px|Wizja artystyczna powierzchni GJ 699 b]]
W 2021 roku ukazała się praca podająca w wątpliwość istnienie tej planety – sygnał przypisywany planecie może być związany z aktywnością magnetyczną samej gwiazdy<ref name="Lubin2021" />. Późniejsza publikacja innego zespołu badaczy z 2022 roku wykazała, że wykryty sygnał istotnie jest artefaktem, który można wytłumaczyć splotem aktywności gwiazdy i próbkowania sygnału<ref name="Artigau2022" />.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
Linia 33: Linia 33:


== Przypisy ==
== Przypisy ==
<references>
{{Przypisy}}
<ref name="Artigau2022">{{Cytuj |autor = Étienne Artigau, Charles Cadieux, Neil J. Cook, René Doyon, Thomas Vandal, Jean-Françcois Donati, Claire Moutou, Xavier Delfosse, Pascal Fouqué, Eder Martioli, François Bouchy, Jasmine Parsons, Andres Carmona, Xavier Dumusque, Nicola Astudillo-Defru, Xavier Bonfils, Lucille Mignon |tytuł = Line-by-line Velocity Measurements: an Outlier-resistant Method for Precision Velocimetry |czasopismo = The Astronomical Journal |wolumin = 164 |numer = 4 |data = 2022 |s = 84 |doi = 10.3847/1538-3881/ac7ce6 |arxiv = 2207.13524 |język = en}}</ref>
<ref name="Lubin2021">{{Cytuj |autor = Jack Lubin, Paul Robertson, Gudmundur Stefansson, Joe Ninan, Suvrath Mahadevan, Michael Endl, Eric Ford, Jason T. Wright, Corey Beard, Chad Bender, William D. Cochran, Scott A. Diddams, Connor Fredrick, Samuel Halverson, Shubham Kanodia, Andrew J. Metcalf, Lawrence Ramsey, Arpita Roy, Christian Schwab, Ryan Terrien |tytuł = Stellar Activity Manifesting at a One-year Alias Explains Barnard b as a False Positive |czasopismo = The Astronomical Journal |wolumin = 162 |numer = 2 |data = 2021 |s = 61 |doi = 10.3847/1538-3881/ac0057 |język = en}}</ref>
⚫
<ref name="Ribas2018">{{Cytuj |autor = I. Ribas, M. Tuomi, A. Reiners, R.P. Butler, J.C. Morales, M. Perger, S. Dreizler, C. Rodríguez-López, J.I. González Hernández, A. Rosich, F. Feng, T. Trifonov, S.S. Vogt, J.A. Caballero, A. Hatzes, E. Herrero, S.V. Jeffers, M.nLafarga, F. Murgas, R. P. Nelson, E. Rodríguez, J. B. P. Strachan, L. TalOr, J. Teske, B. Toledo-Padrón, M. Zechmeister, A. Quirrenbach, P.J. Amado, M. Azzaro, V.J.S. Béjar, J. R. Barnes, Z.M. Berdiñas, J. Burt, G. Coleman, M. Cortés-Contreras, J. Crane, S.G. Engle, E.F. Guinan, C.A. Haswell, Th. Henning, B. Holden, J. Jenkins, H.R.A. Jones, A. Kaminski, M. Kiraga, M. Kürster, M.H. Lee, M.J. López-González, D. Montes, J. Morin, A. Ofir, E. Pallé, R. Rebolo, S. Reffert, A. Schweitzer, W. Seifert, S.A. Shectman, D. Staab, R.A. Street, A. Suárez Mascareño, Y. Tsapras, S.X. Wang, G. Anglada-Escudé |tytuł = A super-Earth planet candidate orbiting at the snow-line of Barnard’s star |czasopismo = [[Nature]] |wolumin = 563 |s = 365–368 |data = 2018 |doi = 10.1038/s41586-018-0677-y |url = https://www.eso.org/public/archives/releases/sciencepapers/eso1837/eso1837a.pdf}}</ref>
</references>


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.eso.org/public/news/eso1837/ Super-Earth Orbiting Barnard’s Star] {{lang|en}}
* {{Cytuj |url = https://www.eso.org/public/poland/news/eso1837/ |tytuł = Superziemia na orbicie wokół Gwiazdy Barnarda |opublikowany = [[Europejskie Obserwatorium Południowe]] |data = 2018-11-14 |język = en}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=UpIxRR99Veo&feature=emb_title ESOcast 184 Light: Superziemia orbitująca wokół Gwiazdy Bernarda] film w serwisie YouTube
* [https://www.youtube.com/watch?v=UpIxRR99Veo&feature=emb_title ESOcast 184 Light: Superziemia orbitująca wokół Gwiazdy Bernarda] film w serwisie YouTube


[[Kategoria:Planety pozasłoneczne]]
[[Kategoria:Niepotwierdzone planety pozasłoneczne]]
[[Kategoria:Superziemie]]
[[Kategoria:Superziemie]]
[[Kategoria:Planety skaliste]]
[[Kategoria:Planety skaliste]]

Wersja z 12:17, 12 lut 2023

GJ 699 b
Ilustracja
Wizja artystyczna planety GJ 699 b
Data odkrycia

2018

Sposób odkrycia

Pomiar prędkości radialnej

Charakterystyka orbity (J2000)
Ciało centralne

Gwiazda Barnarda

Półoś wielka

0,404 ± 0,018 AU

Mimośród

0,32

Okres orbitalny

232,8 d

Charakterystyka fizyczna
Typ planety

Superziemia

Masa

3,23 ± 0,44 M🜨

Promień

1,3661 R🜨

Temperatura powierzchni

105 ± 3 K

GJ 699 b (zwana także Gwiazda Barnarda b) – niepotwierdzona planeta typu superziemia oddalona od Ziemi o 6 lat świetlnych. Ma krążyć wokół Gwiazdy Barnarda, czerwonego karła o typie widmowym M4V z gwiazdozbioru Wężownika – najbliższej Słońcu gwiazdy pojedynczej. Odkrycia egzoplanety dokonał międzynarodowy zespół astronomów z Europejskiego Obserwatorium Południowego i Carnegie Institution for Science[[:d:{{{Q}}}#sitelinks-wikipedia|(inne języki)]]. Odkrycie GJ 699 b zostało oficjalnie ogłoszone 14 listopada 2018 roku[1].

Odkrycie

Sygnał przypisywany planecie został odkryty metodą pomiaru prędkości radialnej z wykorzystaniem spektrografu High Accuracy Radial velocity Planet Searcher (HARPS) zainstalowanym na 3,6 metrowym teleskopie w obserwatorium La Silla. Odkrycie planety zostało ogłoszone 14 listopada 2018 roku po przeprowadzeniu niemal 800 pomiarów w ciągu 20 lat obserwacji[2].

Charakterystyka

Wizja artystyczna powierzchni GJ 699 b

Na podstawie danych spektroskopowych scharakteryzowano obiekt GJ 699 b jako planetę skalistą typu superziemia o masie około 3,23 M🜨 oraz promieniu około 1,37 R🜨. Miała ona okrążać swoją gwiazdę w średniej odległości 0,404 au[3], po silnie ekscentrycznej orbicie o mimośrodzie około 0,32[4]. Na takiej orbicie otrzymywałaby od swojej gwiazdy zaledwie 2% energii, jaką otrzymuje Ziemia od Słońca. W związku z położeniem blisko tzw. linii śniegu obliczona temperatura jej powierzchni to około 105 K (−168,15 °C)[1]. Ewentualne życie na takim globie byłoby możliwe wyłącznie dzięki energii geotermalnej[5].

Prace negujące istnienie

W 2021 roku ukazała się praca podająca w wątpliwość istnienie tej planety – sygnał przypisywany planecie może być związany z aktywnością magnetyczną samej gwiazdy[6]. Późniejsza publikacja innego zespołu badaczy z 2022 roku wykazała, że wykryty sygnał istotnie jest artefaktem, który można wytłumaczyć splotem aktywności gwiazdy i próbkowania sygnału[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b ESO, Super-Earth Orbiting Barnard’s Star – Red Dots campaign uncovers compelling evidence of exoplanet around closest single star to Sun [online], www.eso.org, 14 listopada 2018 (ang.).
  2. ↑ ESOblog, ESOblog: Searching for an Exoplanet The story behind the discovery of a planet orbiting Barnard’s star [online], www.eso.org, 14 listopada 2018 (ang.).
  3. ↑ Kyoto University, GJ 699 b [online], Extrasolar Planet’s Catalogue EXOKyoto.
  4. ↑ I. Ribas i inni, A super-Earth planet candidate orbiting at the snow-line of Barnard’s star, „Nature”, 563, 2018, s. 365–368, DOI: 10.1038/s41586-018-0677-y.
  5. ↑ Radek Kosarzycki, Czy istnieje życie na superziemi Gwiazda Barnarda b? [online], Puls Kosmosu, 17 stycznia 2019 (pol.).
  6. ↑ Jack Lubin i inni, Stellar Activity Manifesting at a One-year Alias Explains Barnard b as a False Positive, „The Astronomical Journal”, 162 (2), 2021, s. 61, DOI: 10.3847/1538-3881/ac0057 (ang.).
  7. ↑ Étienne Artigau i inni, Line-by-line Velocity Measurements: an Outlier-resistant Method for Precision Velocimetry, „The Astronomical Journal”, 164 (4), 2022, s. 84, DOI: 10.3847/1538-3881/ac7ce6, arXiv:2207.13524 (ang.).

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=GJ_699_b&oldid=69567746”