Alice Rosenstein

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alice Ellen Rosenstein
Data i miejsce urodzenia

9 czerwca 1898
Wrocław

Data i miejsce śmierci

4 maja 1991
Albany

Zawód, zajęcie

lekarka, psychiatrka, neuroradiolożka, neurochirurżka

Alice Ellen Rosenstein
major major
Data i miejsce urodzenia

9 czerwca 1898 r.
Wrocław

Data i miejsce śmierci

4 maja 1991 r.
Albany

Przebieg służby
Lata służby

1943-1946

Siły zbrojne

United States Army

Formacja

Women's Army Corps

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

lekarka

Alice Ellen Rosenstein[1] (ur. 9 czerwca 1898 r. we Wrocławiu, zm. 4 maja 1991 r. w Albany) – amerykańska lekarka niemieckiego pochodzenia, psychiatrka, neuroradiolożka i neurochirurżka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się 9 czerwca 1898 r. we Wrocławiu[1] w rodzinie żydowskiej[2]. Jej ojciec Moritz (1856-1935)[1] był szanowanym ginekologiem[3], a żona Ellen z domu Ebstein (1865-1924) pochodziła z Poughkeepsie w Stanach Zjednoczonych. Miała siostrę Toni (1893-1913) i brata Waltera (1899-1955)[1], a także dwoje rodzeństwa zmarłych w niemowlęctwie[1].

Już dzieciństwie wykazywała zainteresowanie medycyną, a także talent do rysunku[3]. Studiowała medycynę we Wrocławiu i Berlinie[1]. W 1923 r. ukończyła studia i uzyskała prawo wykonywania zawodu. Początkowo była wolontariuszką w klinice okulistycznej Rudolf-Virchow-Krankenhaus w Berlinie[3]. Następnie przeniosła się do neurochirurga Otfrida Foerstera[4], u którego odbywała staż we Wrocławiu. Tam też obroniła w 1923 r. doktorat na podstawie pracy Akromegalia i kiła mózgowa[3].

Swoją karierę naukową rozpoczęła w 1924 r.[5], kiedy zaczęła pod kierunkiem Foerstera szkolenie w zakresie neurologii, psychiatrii i neurochirurgii[2], pracując kolejno jako stażystka i asystentka[1]. Chociaż Foerster był formalnie neurologiem, był uważany za jednego z pionierów niemieckiej neurochirurgii[3]. W tym okresie wykonywała swoje pierwsze zabiegi neurochirurgiczne[2], które spotkały się z pochwałami Foerstera[5]. Ze względu na talent do rysunku wykonywała także dla Foerstera szkice chirurgiczne i obrazy biopsyjne[1].

Była tym samym jedną z pionierek żeńskiej medycyny niemieckiej, gdyż dopiero w 1909 r. niemieckie kobiety zyskały możliwość studiowania medycyny, a dopiero w latach 1920. kariera naukowa w tej dziedzinie stała się dla nich dostępna. W Niemczech neurochirurgia nie była jeszcze wówczas osobną dyscypliną, zaś neurologia i psychiatria były wciąż traktowane łącznie. Podczas szkolenia u Foerstera zajmowała się również pneumoencefalografią[2], a jej wkładem w rozwój neuroradiologii był opisanie techniki, która umożliwiała zobrazowanie otworu Monro w pneumoencefalografii[3].

W 1929 r. przeniosła się do Frankfurtu, gdzie kierowała oddziałem neuroradiologii w nowo utworzonej klinice zdrowia psychicznego tamtejszego uniwersytetu[2] (Miejska i Uniwersytecka Klinika dla Psychicznie i Nerwowo Chorych), która była jednym z najnowocześniejszych szpitali psychiatrycznych w ówczesnej Europie. Tam przeprowadziła ponad 70 zabiegów neurochirurgicznych[1], m.in. zabiegi wentrykulografii, zabiegi na guzach mózgu i kordektomie[2]. Po uzyskaniu licencji na wykonywanie zdjęć radiologicznych czaszki i rdzenia kręgowego u pacjentów kierowała również działem rentgenowskim kliniki, stając się jedną z pierwszych lekarek w Niemczech, które zajmowały się neuroradiologią. Była członkinią Stowarzyszenia Psychiatrów i Neurologów Południowo-Wschodnich Niemiec, Towarzystwa Niemieckich Neurologów i Towarzystwa Rentgenowskiego. Do 1934 r. była stałą współpracowniczką kwartalnika Zentralblatt für die gesamte Neurologie und Psychiatrie, w którym wielokrotnie recenzowała artykuły i książki ze świata anglo-amerykańskiego[1].

Ze względu na zatrudnianie licznych żydowskich lekarzy dyrektor kliniki Karl Kleist był nazywany wówczas królem Żydów[2]. Po dojściu nazistów do władzy Rosenstein otrzymała zakaz wykonywania zawodu[4] i straciła pracę z dniem 15 kwietnia 1933 r. Napisała wówczas szczegółowe instrukcje dotyczące metod badania, które przeprowadzała, oraz dokładne sprawozdanie z przeprowadzonych zabiegów neurochirurgicznych, by umożliwić kolejnym lekarzom skorzystanie z jej doświadczenia. Następnie przeniosła się do Wrocławia, gdzie zajęła się pisaniem recenzji i napisała artykuł o anatomii nerwów obwodowych, który później ukazał się w podręczniku neurologii Oswalda Bumke i Otfrida Foerstera[1].

W listopadzie 1933 r. wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Początkowo osiadła w Nowym Jorku, gdzie zamieszkała u wuja Fritza (1853-1936), który pomógł jej w uregulowaniu kwestii imigracyjnych. Po zdaniu egzaminu z języka angielskiego otrzymała amerykańskie prawo wykonywania zawodu lekarza i pozwolenie na pracę w stanie Nowy Jork. Początkowo podjęła pracę jako wolontariuszka w laboratorium neuropatologicznym szpitala Mount Sinai i zajmowała się pacjentami ambulatoryjnymi Kliniki Neurologicznej (pracowała tam do 1936 r.). W 1934 r.[1] podjęła pracę w Montefiore Hospital w Nowym Jorku[2] jako wizytująca asystentka w dziedzinie neurologii, neurochirurgii i psychiatrii, a od lutego 1935 r. jako stała asystentka na oddziale neurochirurgii. Była tam pierwszą kobietą chirurżką[1].

Jesienią 1934 r. otworzyła też własną praktykę w zakresie neurologii, neurochirurgii i psychiatrii w Nowym Jorku. W 1936 r. objęła stanowisko neurochirurżki konsultantki w Beth Israel Hospital w New Jersey, a stanowisko w Montefiore Hospital zachowała do 1939 r. Regularnie uczestniczyła również w konferencjach, na których wygłaszała odczyty na tematy neurologiczne i neuroradiologiczne. Od 1938 r. pracowała jako główna psychiatrka w Sanatorium Sahler w Kingston, a w 1939 r. uzyskała uprawnienia specjalisty w dziedzinie psychiatrii i neurologii w stanie Nowy Jork. Od 1941 r. mieszkała w Albany, gdzie pracowała jako wykładowczyni psychiatrii w Albany Medical College i jako asystentka w miejscowym szpitalu[1].

W III Rzeszy była jeszcze dwukrotnie: odwiedziła ojca i brata we Wrocławiu na przełomie lat 1934/1935, a potem sześć miesięcy później, po nagłej śmierci ojca. Jej brat przeniósł się na początku 1936 r. do Nowego Jorku, po czym sprowadził swoją żonę i dwóch synów. Ponieważ zetknęła się z antysemityzmem również w USA, w 1938 r. zmieniła wraz z bratem nazwisko na Rost, a w 1939 r. uzyskała obywatelstwo amerykańskie[1].

W 1943 r. wstąpiła do armii amerykańskiej[4] jako specjalistka psychiatrii i neurologii; zajmowała się trenowaniem żeńskiego personelu[2] w Fort Oglethorpe, gdzie utworzono ośrodek szkoleniowy Women's Army Corps[1]. W tym okresie jej najważniejszym osiągnięciem była obrona żołnierek-lesbijek, w ramach której podkreślała, że homoseksualność nie jest chorobą, a cechą charakteru[2], i nie powinna być obiektem zainteresowania armii, o ile nie narusza się dóbr osobistych osób trzecich. Jej postawa przyczyniła się do dalszych badań nad homoseksualizmem[1], co czyni ją jedną z pionierek kampanii na rzecz praw homoseksualistów[6].

W 1946 r. ostała zwolniona z wojska w stopniu majora i objęła stanowisko głównej psychiatrki i kierownika oddziału neuropsychiatrycznego w wojskowej klinice dla weteranów w Albany. Do późnego wieku praktykowała jako neurolożka i psychiatrka w Kingston[1].

Nigdy nie wyszła za mąż i przez ponad 40 lat mieszkała ze swoją gosposią, według części rodziny obie kobiety były parą, aczkolwiek brak innych dowodów, by była lesbijką[1].

Zmarła 4 maja 1991 r. w Albany[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Rosenstein, Alice | Frankfurter Personenlexikon [online], frankfurter-personenlexikon.de [dostęp 2023-03-06] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-06].
  2. a b c d e f g h i j Alice Rosenstein - Bio [online] (ang.).
  3. a b c d e f Silvia Hernandez Duran i inni, Four Athenas -Europe's first female neurosurgeons, „Journal of Clinical Neuroscience”, 86, 2021, DOI10.1016/j.jocn.2021.01.033 (ang.).
  4. a b c Beata Maciejewska, Te wybitne wrocławianki wzbudziły podziw świata, ale nasze podręczniki i książki o nich milczą [online], wroclaw.wyborcza.pl, 15 stycznia 2023 [dostęp 2023-03-02].
  5. a b Silvia Hernandez Duran i inni, Four Athenas -Europe's first female neurosurgeons, „Journal of Clinical Neuroscience”, 86, 2021, DOI10.1016/j.jocn.2021.01.033 (ang.).
  6. Michael Martin, Axel Karenberg, Heiner Fangerau, ["Impossible to be part of this system any longer": the expulsion of neuroscientists from Frankfurt am Main (1933-1939)], „Der Nervenarzt”, 93 (Suppl 1), 2022, s. 92–99, DOI10.1007/s00115-022-01330-1, ISSN 1433-0407, PMID36197480 [dostęp 2023-03-02].