Archiwum Notarialne Malty

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Archiwum Notarialne Malty
Data założenia

10 lipca 1640

Wielkość zbioru

20 000 tomów

Państwo

 Malta

Miejscowość

Valletta

Adres

2/3 Triq Mikiel Anton Vassalli, VLT 1310

Oddziały

24 Triq San Kristofru

Położenie na mapie Malty
Mapa konturowa Malty, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Archiwum Notarialne”
Położenie na mapie Morza Śródziemnego
Mapa konturowa Morza Śródziemnego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Archiwum Notarialne”
Ziemia35°53′53,7″N 14°30′30,2″E/35,898250 14,508389
Strona internetowa

Archiwum Notarialne Malty (malt. L-Arkivji Nutarili) – archiwum w Valletcie na Malcie. Zawiera około 20 000 tomów umów, testamentów i innych dokumentów prawnych od XV wieku do współczesności. Jego zbiory są znaczące zarówno z prawnego, jak i historycznego punktu widzenia i zawierają m.in. utwór Il-Kantilena, najwcześniejszy znany tekst w języku maltańskim.

Archiwum doznało znacznych zniszczeń w czasie II wojny światowej, kiedy część zbiorów uległa zniszczeniu w wyniku bombardowań lotniczych, oraz w późniejszych dziesięcioleciach, kiedy dokumenty ulegały powolnej degradacji z powodu zaniedbania. Od 2010 roku podejmowane są wysiłki w celu zachowania i digitalizacji archiwaliów, a od 2019 roku trwa projekt przekształcenia pomieszczeń archiwum w centrum konserwatorskie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Archiwum notarialne zostało założone przez wielkiego mistrza Juana de Lascaris-Castellar aktem datowanym na 10 lipca 1640 roku[1]. Dokument ten został zarejestrowany w aktach Zakonu, i obecnie znajduje się w Bibliotece Narodowej Malty[1]. Utworzenie archiwum było promowane przez historyka Giovanniego Francesco Abelę[2]. Pierwszym archiwistą był Salvatore Ciantar[1].

Archiwum doznało poważnych zniszczeń podczas II wojny światowej. W kwietniu 1942 roku budynek, w którym się znajdowało, został dwukrotnie trafiony podczas bombardowania lotniczego, i około 2000 tomów zostało zniszczonych lub uszkodzonych[3]. Niektóre dokumenty były przechowywane w piwnicy Auberge d’Italie, gdzie wiele z nich również zostało uszkodzonych[4]. W grudniu 1945 roku archiwum przeniesiono do obecnej lokalizacji przy 24 Triq San Kristofru, a w roku 1968 oryginały przeniesiono do budynku przy Triq Mikiel Anton Vassalli, natomiast kopie zatrzymano na dotychczasowym miejscu[3].

Obecnie archiwum są zarządzane przez departament rządowy znany jako Office of the Notary to Government and Notarial Archives (Biuro Notariusza Rządowego i Archiwum Notarialnego), na czele którego stoi naczelny notariusz rządu[5]. Na początku XXI wieku było ono w opłakanym stanie, a zbiory były mocno zniszczone[6] W 2008 roku część zniszczonych dokumentów datowanych na XV wiek została zebrana przez osobę zajmującą się drobnymi naprawami i pracami remontowymi w budynku i umieszczona w workach na śmieci w celu utylizacji, ale nie zostały one wyrzucone i zostały ponownie odkryte później[7]. Od tego czasu podjęto znaczne wysiłki w celu zachowania i digitalizacji zbiorów archiwum[6].

Lokalizacja[edytuj | edytuj kod]

Archiwum Notarialne mieści się w dwóch budynkach w Valletcie[8]. W głównym budynku, który znajduje się pod adresem 2/3 Triq Mikiel Anton Vassalli (Mikiel Anton Vassali Street) umieszczone są oryginały dokumentów[9]. Budynek ten jest również siedzibą głównego notariusza rządu[3]. Notariusze są prawnie zobowiązani do przekazywania oryginałów testamentów i aktów do tego archiwum każdego dnia roku[8]. Czasami nie było to odpowiednio egzekwowane, co skutkowało zaleganiem dokumentów, ale od 2012 roku czynione są starania, aby wszystkie dokumenty notarialne trafiały do archiwum[8][10].

Drugi obiekt znajduje się w dwóch sąsiadujących ze sobą budynkach, przy 24 Triq San Kristofru (St Christopher Street) i 217 Triq San Pawl (St Paul Street)[11]. Nieruchomość przy Triq San Kristofru to pałac zbudowany w XVIII wieku[3]. W obiekcie tym przechowywane są kopie oryginalnych dokumentów, a notariusze nie są zobowiązani do składania do tego archiwum wiernych kopii dokumentów, ponieważ mogą je sami przechowywać[8]. Od roku 2019 budynek jest odnawiany[8].

Niektóre akty notarialne z Gozo, które były przechowywane w Ministerstwie Gozo przed przeniesieniem do sekcji Gozo w Państwowym Archiwum Malty w lutym 2016 r. oraz kwietniu 2017 r., są wspólnie zarządzane przez Archiwum Narodowe i Archiwum Notarialne[12].

Zbiory[edytuj | edytuj kod]

Il-Kantilena, najstarszy znany tekst w języku maltańskim, jest przechowywany w Archiwum Notarialnym

Archiwum Notarialne mieści ponad 20 000 tomów, które zawierają akty notarialne i inne dokumenty historyczne[6]. Tomy w archiwum obejmują co najmniej 90 milionów stron i zajmują około 15 km regałów[8]. Najstarsze dokumenty w Archiwum Notarialnym pochodzą z XV wieku[6]. Pierwsze akta obejmują kopię testamentu z 1431 roku, który jest najstarszym znanym zachowanym dokumentem dotyczącym Gozo[7]. Najwcześniejszy tom akt pochodzi z lat 1465–1521 i należał do notariusza Paola Bonello[1].

W Archiwum Notarialnym jest przechowywany najstarszy znany tekst w języku maltańskim, XV-wieczny wiersz zatytułowany Il-Kantilena autorstwa Pietru Caxaro. Został odkryty przez Godfreya Wettingera i Mikiela Fsadniego w 1966 roku w rejestrze notarialnym Brandana Caxaro, siostrzeńca poety, datowanym na lata 1533–1536[13].

Inne godne uwagi archiwalia przechowywane w Archiwum Notarialnym obejmują szereg dokumentów z XV i XVI wieku dotyczących Gozo przed najazdem w 1551 roku, w którym zniszczono wszystkie zapisy znajdujące się na wyspie[7], relacja naocznego świadka Wielkiego Oblężenia Malty z 1565 roku, kontrakty dotyczące podziału ziemi od czasu budowy Valletty w XVI wieku oraz kontrakty dotyczące zakupu niewolników[6]. Późniejsze dokumenty znajdujące się w archiwum obejmują list z 1861 roku z ostemplowanym pierwszym wydaniem pierwszego znaczka Malty, Halfpenny Yellow[14].

Badania[edytuj | edytuj kod]

Archiwa są ważne zarówno dla badań prawnych, jak i historycznych[1]. Ponieważ dokumenty przechowywane w archiwach są dokumentami prawnymi, są przydatne do ustalania lub śledzenia własności, dziedziczenia, praw i obowiązków oraz innych implikacji prawnych[1]. Osoby ubiegające się o wgląd lub sporządzenie kopii dokumentów muszą podać określone informacje, takie jak charakter aktu, data i notariusz, który go sporządził[15]. Usługi świadczone przez archiwum są płatne[16].

Archiwum jest również wykorzystywane do badań historycznych, ponieważ archiwalia stanowią źródło pierwotne o życiu na Malcie od XV wieku do dnia dzisiejszego[1] i opowiadają historię kraju z perspektywy jej mieszkańców ze wszystkich klas społecznych[6]. Dokumenty te zawierają szczegóły dotyczące życia codziennego na Malcie, które w inny sposób są nieznane[7][17], i są także źródłem badań genealogicznych[17]. Większość dokumentów w archiwum nigdy nie była zbadana[6]. Osoby prowadzące badania historyczne w archiwach są zobowiązane do złożenia wniosku, który musi zostać zatwierdzony przez ministra[15]. Po uzyskaniu zgody, opłaty za wgląd do aktów notarialnych są zniesione, a opłaty za sporządzenie kopii dokumentów znacznie obniżone[15][16].

Archiwum jest otwarte w dni powszednie przez cały rok[18].

Konserwacja i digitalizacja[edytuj | edytuj kod]

Po wielu latach zaniedbań trwają obecnie starania o zachowanie i digitalizację zbiorów Archiwum Notarialnego[6]. Powołana została The Notarial Archives Resource Council (Rada Zasobów Archiwum Notarialnego)[6], organizacja pozarządowa non-profit, której celem jest wspieranie naczelnego notariusza rządu w prowadzeniu Archiwum Notarialnego[19]. W 2010 roku podpisana została umowa pomiędzy Malta Study Center przy Hill Museum & Manuscript Library (HMML), która doprowadziła do digitalizacji niektórych XVI-wiecznych tomów notarialnych[19][20], niektóre z nich są teraz dostępne online na stronie HMML[21]. W 2013 roku ruszył projekt skatalogowania akt brytyjskich notariuszy na Malcie z początku XIX wieku[12]. W tym samym roku uruchomiono trzy programy sponsorskie dla archiwów, zatytułowane Adopt an Item, Adopt a Volume i Adopt a Notary[12], aby pomóc w odrestaurowaniu niektórych dokumentów archiwalnych. Sponsorzy płacą za odnowienie określonej pozycji lub tomu albo całej grupy dokumentów sporządzonych przez określonego notariusza[10][22][23].

W sierpniu 2013 roku ówczesny premier Joseph Muscat, minister finansów Edward Scicluna i parlamentarny sekretarz ds. sprawiedliwości Owen Bonnici odwiedzili archiwum, a Abela określił je jako „matkę wszystkich archiwów”, ale powiedział, że zły stan jego zbiorów uczynił go „narodowym pomnikiem hańby Malty”[6]. Abela, wraz z zespołem profesjonalistów i wolontariuszy przejął wiodącą rolę w ochronie archiwów[17]. Powołana została również The Notarial Archives Foundation w celu opieki nad archiwum i uświadomienia społeczeństwu jego istnienia[3][24]. Archiwum Notarialne rozpoczęło różne formy współpracy z Uniwersytetem Maltańskim, w tym projekt z Department of Artificial Intelligence (Departamentem Sztucznej Inteligencji), który w 2018 roku doprowadził do utworzenie narzędzia badawczego znanego jako NotaryPedia[12][25][26].

W połowie 2018 roku rozpoczęto projekt renowacji pomieszczeń archiwum przy Triq San Kristofru[9]. Projekt ma na celu przekształcenie go w centrum konserwatorskie, które obejmowałoby laboratorium i ośrodek badawczy, sale wykładowe i konferencyjne, małe muzeum i centrum dla zwiedzających[11]. Oprócz renowacji budynku projekt obejmuje również dezynsekcję i konserwację zbiorów archiwalnych[9]. Projekt ten jest finansowany przez Unię Europejską i kosztuje 5 milionów euro, a jest realizowany od roku 2019[8].

W 2018 roku odbyły się wystawy sztuki o tematyce związanej z archiwami. Ich celem było budowanie świadomości oraz promocja ochrony archiwaliów[4]. Wystawa „Artyści jako archiwiści” odbyła się w dniach 3–6 października w siedzibie archiwum przy Triq San Kristofru i przedstawiała prace siedmiu artystów[27]. W dniach 5 października – 3 listopada odbyła się wystawa „Parallel Existences”, na której można było zobaczyć fotografie Alex Attard przedstawiające fragmenty dokumentów z Archiwum Notarialnego, które z czasem ulegają deformacji w formy przypominające rzeźby[28][29].

Od 2019 roku Archiwum Notarialne podejmuje proces digitalizacji swoich zbiorów, aby zabezpieczyć zawarte w nich informacje przed potencjalnym uszkodzeniem lub zniszczeniem[8]. Lista notariuszy, których testamenty oraz inter vivos(inne języki) znajdują się w Archiwum Notarialnym jest dostępna na stronie internetowej archiwum[30].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Notarial Archives. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  2. ↑ Anthony Bonanno. Giovanni Francesco Abela’s Legacy to the Jesuit College. „Proceedings of History Week 1983”, s. 27–38, 1984. The Malta Historical Society. [dostęp 2020-03-28]. (ang.). 
  3. ↑ a b c d e Safeguarding our nation's paper treasures. [w:] Times of Malta [on-line]. 2018-09-24. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  4. ↑ a b Sarah Carabott: From rubbish bags to the archives’ centrepiece. [w:] Times of Malta [on-line]. 2019-04-23. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  5. ↑ About Us. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f g h i j Jurgen Balzan: Notarial Archives: 'Malta's national monument of shame'. [w:] Malta Today [on-line]. 2013-08-19. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-01)]. (ang.).
  7. ↑ a b c d . Notarial Archives discovery: Documents from Gozo dating to 1431 saved from the bin. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2015-05-23. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-06)]. (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h Sarah Carabott: What if the notarial archives burnt down?. [w:] Times of Malta [on-line]. 2019-05-27. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-17)]. (ang.).
  9. ↑ a b c Notice to Researchers of the Notarial Archives in Triq San Kristofru, Valletta. Office of the Chief Notary to Government (CNTG), 2018-05-29. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  10. ↑ a b The archives that document Maltese life through the centuries. Public Service, 2017-09-07. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  11. ↑ a b Rehabilitation Of Notarial Archives Building. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  12. ↑ a b c d State of Archives Report 2018. The National Archives Council, October 2018, s. 18, 40–41. [dostęp 2022-12-02]. (ang.).
  13. ↑ Kantilena. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  14. ↑ David Dandria: Postal history at the Notarial Archives. [w:] Times of Malta [on-line]. 2017-03-12. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-18)]. (ang.).
  15. ↑ a b c Services. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  16. ↑ a b Fees. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  17. ↑ a b c Teodor Reljić: The Notarial Archives: Rising from the ashes. [w:] Malta Today [on-line]. 2015-12-07. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-06)]. (ang.).
  18. ↑ Opening Hours. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
  19. ↑ a b State of Archives Report 2012. The National Archives Council język = en, 02.2014, s. 34–35. [dostęp 2022-12-02].
  20. ↑ State of Archives Report 2016. The National Archives Council, 10.2016, s. 39–40. [dostęp 2022-12-02]. (ang.).
  21. ↑ vHMML Reading Room. Hill Museum & Manuscript Library. [dostęp 2022-12-02].
  22. ↑ GasanMamo adopts a Notary at the Notarial Archives. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2015-05-07. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-08)]. (ang.).
  23. ↑ Antonia Micallef: Another notary "adopted" in the Notarial Archives Council preservation scheme. [w:] TVM [on-line]. 2016-02-13. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  24. ↑ Notarial Archives Foundation. Malta Council for the Voluntary Sector. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  25. ↑ NotaryPedia. NotaryPedia. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  26. ↑ Charlene Ellul, Joel Azzopardi, Charlie Abela: NotaryPedia, an exciting project run by the Maltese notariat. 2019-02-01. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  27. ↑ Iggy Fenech: Unleashing the Notarial Archives. [w:] The Malta Independent [on-line]. 2018-09-25. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-26)]. (ang.).
  28. ↑ Paula Fleri-Soler: Parallel Existences: An exhibition by renowned photographer Alex Attard. Indulge, 2018-09-23. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)]. (ang.).
  29. ↑ Coryse Borg: Exhibition by renowned photographer Alex Attard. [w:] Newsbook.com.mt [on-line]. 2018-09-25. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-03-28)].
  30. ↑ Notaries Volumes in Archives. Office of the Notary to Government and Notarial Archives. [dostęp 2022-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-07)]. (ang.).
Valletta
Historia
Architektura
Ulice i place
Fortyfikacje
Kościoły
Pałace
Muzea
Pomniki
Ogrody
Inne
Sport
Inne

  • † Zburzone / Rozebrane / Ruiny
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Archiwum_Notarialne_Malty&oldid=71193240”