Chociszewo (województwo lubuskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Chociszewo
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Jana Chrzciciela
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

międzyrzecki

Gmina

Trzciel

Liczba ludności (2022)

432[2]

Strefa numeracyjna

95

Kod pocztowy

66-304[3]

Tablice rejestracyjne

FMI

SIMC

0188038

Położenie na mapie gminy Trzciel
Mapa konturowa gminy Trzciel, na dole znajduje się punkt z opisem „Chociszewo”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Chociszewo”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Chociszewo”
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego
Mapa konturowa powiatu międzyrzeckiego, blisko dolnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Chociszewo”
Ziemia52°19′04″N 15°44′56″E/52,317778 15,748889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Chociszewo (niem. Kutschkau) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Trzciel.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona pierwszy raz w dokumencie zapisanym po łacinie z 1393 jako „Choczeschowo”, 1397 „Koczeschaw, Goczechaw”, 1403 „Choczeszewo”, 1427 „Koczesewo”, 1435 „Koczkow”, 1494 „Chaczeszewo”, 1508 „Choczyeschewo”, 1510 „Chosczyeschewo”, 1528 „Chociszewo”, 1563 „Choczyeszewicze”, 1944 „Kutschkau”[4].

Miejscowość była własnością króla Polski, przejściowo szlachecka, od 1393 dzięki darowiźnie stała się własnością klasztoru cystersów w Paradyżu. Pierwsza wzmianka o Chociszewie pochodzi z 1393 roku w dokumencie nadania wsi przez króla polskiego Władysława Jagiełłę rycerzowi Grzymkowi Karpickiemu. Tego samego roku Grzymko Karpicki oddaje miejscowość cystersom paradyskim, a w zamian odbiera od nich Karpicko i Tłoki, trzymane w zastawie za 300 grzywien. Od 1420 wieś była siedzibą własnej parafii. W 1508 leżała w powiecie poznańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 w powiecie kościańskim[4].

W 1528 koło Chociszewa przebiegała nieustalona granica polsko-śląska. Strona śląska okazała na łąkach narożnik Chociszewo i Brójec w Polsce oraz Szczańca i Myszęcina w ziemi świebodzińskiej i w ks. głogowskim, a strona polska tenże narożnik ukazała na wzgórzu Góra leżącym 3,5 km na południe od Brójec[4].

Wieś wspominały historyczne dokumenty prawne, własnościowe i podatkowe. W 1510 w Chociszewie było 21 łanów, dwa sołectwa po dwa łany, karczma. W 1530 odnotowano pobór z 11 łanów, i od sołtysa jeden łan. W 1563 pobór z 21 łanów, 4 łanów sołtysich, 4 należących do komorników, 4 rzemieślników oraz karczmarza palącego gorzałkę. W 1564 odnotowano we wsi 12 łanów. W 1577 jako płatnik poboru we wsi wymieniono opata paradyskiego. W 1580 płacił on pobór od 25 łanów, 15 zagrodników, 4 komorników i 3 rzemieślników[4].

Wieś duchowna, własność opata cystersów w Paradyżu pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Umowa o wykonanie naprawy wiatraka w Chociszewie 1804 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).
Umowa o odmalowanie sal we dworze w Chociszewie 1768 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).

Kościół zbudowany został z kamienia, prawdopodobne w XIV wieku, sto lat później dostawiono wieżę. W następnych stuleciach następowały przebudowy, które w pewnym stopniu zatarły jego pierwotne cechy stylowe. W 1930 roku dobudowano kruchtę. W kościele nadal zachowało się rokokowe wyposażenie wnętrza. Świątynię otacza kamienny mur, który został wybudowany prawdopodobnie w XIX wieku. Razem z murem wzniesiono także kaplicę grobową. Na placu kościelnym znajdował się cmentarz, który ostatecznie został przeniesiony w inne miejsce.

W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. Po sekularyzacji zakonu Chociszewo przeszło na własność państwa pruskiego. W 1884 roku właścicielem był porucznik Karl Fuss z majątkiem liczącym wtedy blisko 735 ha[6].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

  • kościół parafialny pod wezwaniem św. Narodzenia św. Jana Chrzciciela[8], późnogotycki z połowy XIV wieku/XV wieku, przebudowany w XX wieku, zbudowany z kamienia i cegły, z rokokowym wyposażeniem, na wieży najstarszy na ziemi międzyrzeckiej dzwon z roku 1500
  • magazyn zbożowy – kamienny spichlerz, z około 1800 roku

inne zabytki:

  • zespół dworski, obejmujący:
    • pałac z 1896 roku
    • ozdobny ogród złożony w początkach XIX wieku
    • zabudowania folwarczne.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15795
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 146 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ a b c d Chmielewski 1982 ↓.
  5. ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
  6. ↑ Historia Chociszewa
  7. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 33. [dostęp 2013-01-29].
  8. ↑ Oficjalna strona Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej. [dostęp 2008-08-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Trzciel
Wsie
Osady
Osada leśna
Integralne
części wsi

Herb gminy Trzciel

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chociszewo_(województwo_lubuskie)&oldid=72558774”