Sułtan złotogrzbiety
| Chrysocolaptes lucidus[1] | |||
| (Scopoli, 1786) | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sułtan złotogrzbiety | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Sułtan złotogrzbiety[5] (Chrysocolaptes lucidus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje endemicznie na Filipinach. Nie jest zagrożony.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
W starszych ujęciach systematycznych do C. lucidus zaliczano kilkanaście podgatunków występujących od Indii po Filipiny i Indonezję, np. w 2002 roku w Handbook of the Birds of the World wyróżniono ich 13[6]. Większość z nich wydzielono jednak aż do siedmiu osobnych gatunków: C. guttacristatus (sułtan indochiński), C. socialis (sułtan indyjski), C. stricklandi (sułtan szkarłatny), C. strictus (sułtan sundajski), C. erythrocephalus (sułtan czerwonogłowy), C. haematribon (sułtan jarzębaty) i C. xanthocephalus (sułtan złotolicy). Sułtan indyjski (C. socialis) jest taksonem o niejasnej pozycji taksonomicznej, niektórzy autorzy uznają go za podgatunek C. guttacristatus[7][8]. W nowym ujęciu systematycznym wyróżnia się już tylko trzy podgatunki sułtana złotogrzbietego[7][8][9]:
- C. l. rufopunctatus Hargitt, 1889
- C. l. montanus Ogilvie-Grant, 1905
- C. l. lucidus (Scopoli, 1786)
Proponowany podgatunek maculiceps (z wyspy Basilan) zbyt mało się odróżnia, by uznać jego ważność[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd
- Samiec podgatunku nominatywnego ma ciemnokarmazynowe czoło, ciemię i czub, kontrastującą z nimi czerwonawo-płową twarz, szyję i górną część piersi z szerokimi czarnymi brzegami piór. Górne części ciała i skrzydła są koloru ciemnokarmazynowego, kuper zaś jest jasnoczerwony. Sterówki są czarniawe, zewnętrzne części lotek II rzędu są oliwkowo-złote do czerwonawych, wszystkie zaś posiadają białe plamki na wewnętrznej stronie. Górna część ogona czarna, natomiast spód jasnozłoty z szerokimi czarnymi krawędziami piór. Długi, prosty dziób z małą końcówką w kształcie dłuta, wzdłuż nozdrzy szeroki, koloru czarniawego. Tęczówka w kolorze jasnej, głębokiej czerwieni, obrączka oczna purpurowa. Nogi od zielono-brązowych do szarawych[10]. U samicy ciemię i czub są w kolorze od ciemnooliwkowobrązowego do czerwono-czarnego z ciemnymi złotymi plamkami[10]. U młodych osobników upierzenie jest bardziej matowe niż u dorosłych, bardziej oliwkowe i bardziej niewyraźnie zaznaczone w dolnej części ciała, oczy są koloru brązowego, natomiast u młodych samców występuje mniejsza ilość czerwieni na czubie[10]. Podgatunki różnią się głównie kolorem upierzenia: podgatunek montanus jest podobny do podgatunku nominatywnego, ale nieco mniejszy, z większą ilością koloru złotego lub żółtego w górnych częściach ciała, zaś ciemniejsze znaczenia są bardziej brązowe niż czarne; podgatunek rufopunctatus ma grzbiet i skrzydła koloru ciemnoczerwonego, twarz czerwonobrązową, na brzuchu wzór jest bardziej ciemny, samiec zwykle z bladoczerwonymi, czarno znaczonymi policzkami, u samicy ciemię i czub są ciemnobrązowe z czerwonawobrązowymi plamkami[10].
- Wymiary
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Sułtan złotogrzbiety jest endemitem Filipin. Jest to gatunek osiadły[2]. Poszczególne podgatunki zamieszkują[8][9]:
- C. l. rufopunctatus – wyspy Bohol, Leyte, Samar, Biliran i Panaon (wschodnio-środkowe Filipiny)
- C. l. montanus – wyspy Mindanao i Samal (południowe Filipiny)
- C. l. lucidus – półwysep Zamboanga (zachodnie Mindanao) i wyspa Basilan (południowe Filipiny)
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
- Biotop
- Występuje w lasach pierwotnych, dojrzałych lasach wtórnych, mniej gęstych lasach wtórnych, ale z gęstym podszytem, wśród gęstej roślinności nadrzecznej, a także w pobliżu pól uprawnych i osad ludzkich[2].
- Pożywienie
- Żeruje głównie na dużych drzewach, czasami schodzi na ziemię. Zjada owady, duże gąsienice, larwy chrząszczy pożywiające się w drewnie, poczwarki[2].
- Lęgi
- Brak szczegółowych informacji. Sezon lęgowy prawdopodobnie trwa od stycznia do sierpnia[2].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje sułtana złotogrzbietego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity. Trend liczebności populacji jest uznawany za lokalnie spadkowy ze względu na postępującą utratę siedlisk[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Chrysocolaptes lucidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Winkler, H. & Christie, D.A.: Buff-spotted Flameback (Chrysocolaptes lucidus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ a b c D. Lepage: Buff-spotted Flameback Chrysocolaptes lucidus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
- ↑ a b Chrysocolaptes lucidus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Campephilini Blyth, 1852 (wersja: 2023-04-08). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-05-12].
- ↑ J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 546. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).
- ↑ a b HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b c Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2022 [online], 2022 [dostęp 2023-05-12].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c d H. Winkler & D.A. Christie: Buff-spotted Flameback (Chrysocolaptes lucidus), version 1.0. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.busfla1.01. [dostęp 2023-05-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).