Crax

	Crax
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – samica czubacza gołolicego (C. fasciolata)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	czubacze
Rodzaj	Crax
	Typ nomenklatoryczny
	Crax rubra Linnaeus, 1758
Synonimy
	Alector Merrem, 1786; Craxa Billberg, 1828; Sphaerolaryngus Reichenbach, 1862;
	Alector Merrem, 1786; Craxa Billberg, 1828; Sphaerolaryngus Reichenbach, 1862;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Crax – rodzaj ptaków z rodziny czubaczy (Cracidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Meksyku, Ameryce Centralnej i Południowej^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 68–95 cm; masa ciała samców 2700–4800 g, samic 2200–4270 g^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Crax (Craxa): gr. κρα kra humorystyczny skrót od κρανος kranos „hełm” (por. κρας kras „głowa”; ουραξ ourax niezidentyfikowany ptak łowny, być może głuszec)^[8].
Alector: epitet gatunkowy Crax alector Linnaeus, 1766; gr. αλεκτωρ alektōr, αλεκτορος alektoros – kogucik^[9]. Gatunek typowy: Crax alector Linnaeus, 1766.
Sphaerolaryngus: gr. σφαιρος sphairos – kula, piłka, od σφαιροω sphairoō – zaokrąglać; λαρυγξ larunx, λαρυγγος larungos – tchawica, gardło^[10]. Gatunek typowy: Crax alberti Fraser, 1852.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[11]:

Crax rubra – czubacz zmienny
Crax alberti – czubacz niebieskodzioby
Crax daubentoni – czubacz żółtoguzy
Crax alector – czubacz kędzierzawy
Crax fasciolata – czubacz gołolicy
Crax globulosa – czubacz koralowy
Crax blumenbachii – czubacz czerwonodzioby

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Crax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 157. (łac.).
↑ B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 40. (łac.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden: Expedition der Vollständigsten Naturgeschichte, 1861, s. 136. (niem.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-22]. (ang.).
↑ Joseph del Hoyo: Family Cracidae (Chachalacas, Guans and Curassows). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 359. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
↑ Crax, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).
↑ Alector, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).
↑ Sphaerolaryngus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze – Guans (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-22].

[itis-1] Crax, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Linnaeus-2] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 157. (łac.).

[Merrem-3] B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 40. (łac.).

[Billberg-4] G.J. Billberg: Synopsis faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).

[Reichenbach-5] H.G.L. Reichenbach: Handbuch der speciellen Ornithologie. Dresden: Expedition der Vollständigsten Naturgeschichte, 1861, s. 136. (niem.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-22]. (ang.).

[hbw2-7] Joseph del Hoyo: Family Cracidae (Chachalacas, Guans and Curassows). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: New World Vultures to Guineafowl. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 359. ISBN 84-87334-15-6. (ang.).

[8] Crax, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).

[9] Alector, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).

[10] Sphaerolaryngus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-22] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-11] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze – Guans (wersja: 2021-12-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]