Czermiówka

Czermiówka
	; Homalomena insignis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	czermiówka
	Nazwa systematyczna
	Homalomena Schott in Schott et Endl.; Melet. Bot.: 20 (1832)
	Typ nomenklatoryczny
	Homalomena cordata Schott in Schott et Endl.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czermiówka^[4] (Homalomena Schott) – rodzaj wieloletnich roślin zielnych z rodziny obrazkowatych, obejmujący 105 gatunków pochodzących z tropikalnych i subtropikalnych regionów Azji, wysp południowo-zachodniego Pacyfiku oraz środkowej i południowej części tropikalnych regionów Ameryki.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Krótka, wzniesiona (rzadziej płożąca), naziemna lub (rzadko) podziemne kłącze.

Liście: Ogonki liściowe, zazwyczaj długie, tworzące krótką pochwę, rzadko pokryte kolcami. Blaszki liściowe proste, lancetowate do strzałkowatych, elipsowatych lub sercowatych, o wymiarach od 3×2 do 12×15 cm, niekiedy nakrapiane. Użyłkowanie blaszek równoległe, drobne żyłki tworzą układ pierzasty.

Kwiaty: Rośliny jednopienne, tworzące od 1 do 6 kwiatostanów typu kolbiastego pseudancjum (u niektórych gatunków z podsadką). Pochwa kwiatostanu zwykle zielona (rzadziej biała lub czerwono-brązowa), łódkokształtna, o zwiniętych brzegach, lekko rozchylających się w okresie kwitnienia. Kolba krótsza lub dłuższa od pochwy. Kwiaty żeńskie położone są u podstawy kolby. Kwiaty męskie leżą bezpośrednio po żeńskich lub oddzielone są od nich wąskim paskiem prątniczek lub nagim. Zalążnie, otoczone od 1 do 3 prątniczek, jajowate, rzadziej podłużne lub niemal kuliste, niepełne, 2-5-komorowe, z hemianatropowymi zalążkami, powstającymi z bazalnie lub ściennie położonych łożysk. Kwiaty męskie 2-4-pręcikowe.

Owoce: Jagody, zawierające eliptyczne nasiona, z grubą i żeberkowaną łupiną.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Wieloletnie, wiecznie zielone hemikryptofity lub chamefity, rzadziej nanofanerofity (np. H. magna), tworzące zwarte kępy.

Siedlisko: Zasiedlają częściowo zacienione obszary pierwotnych lasów deszczowych, a także tereny podmokłe, w tym okresowo zalewane. Homalomena vagans jest reofitycznym pnączem.

Cechy fitochemiczne: Po uszkodzeniu rośliny wydzielają silny zapach anyżu, kamfory lub imbiru.

Genetyka: Liczba chromosomów wynosi 2n = 38, 40, 42, 80.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do plemienia Homalomeneae, podrodziny Aroideae, rodziny obrazkowatych, rzędu żabieńcowców w kladzie jednoliściennych^[2]^[5].

Gatunki

Homalomena adiensis A.Hay
Homalomena aeneifolia Alderw.
Homalomena argentea Ridl.
Homalomena aromatica (Spreng.) Schott – czermiówka wonna
Homalomena asperifolia Alderw.
Homalomena atroviridis Engl. et K.Krause
Homalomena batoeensis Engl.
Homalomena bellula Schott
Homalomena burkilliana Ridl.
Homalomena cochinchinensis Engl.
Homalomena consobrina (Schott) Engl.
Homalomena cordata Schott
Homalomena corneri Furtado
Homalomena crinipes Engl.
Homalomena cristata Alderw.
Homalomena curtisii Ridl.
Homalomena davidiana A.Hay
Homalomena deltoidea Hook.f.
Homalomena distans Ridl.
Homalomena doctersii Alderw.
Homalomena elegans Engl.
Homalomena elegantula A.Hay et Hersc.
Homalomena elliptica Hook.f.
Homalomena erythropus Mart. ex Schott Engl.
Homalomena expedita A.Hay et Hersc.
Homalomena gadutensis M.Hotta
Homalomena gaudichaudii Schott
Homalomena gillii Furtado
Homalomena grabowskii Engl.
Homalomena griffithii (Schott) Hook.f.
Homalomena habokoana Alderw.
Homalomena hainanensis H.Li
Homalomena hammelii Croat et Grayum
Homalomena hastata M.Hotta
Homalomena havilandii Ridl.
Homalomena hendersonii Furtado
Homalomena hooglandii A.Hay
Homalomena humilis (Jack) Hook.f.
Homalomena impudica Hersc. et A.Hay
Homalomena insignis N.E.Br.
Homalomena jacobsiana A.Hay
Homalomena kalkmanii A.Hay
Homalomena kelungensis Hayata
Homalomena kiahii Furtado
Homalomena korthalsii Furtado
Homalomena kvistii Croat
Homalomena lancea Ridl.
Homalomena latifrons Engl.
Homalomena lauterbachii Engl.
Homalomena lindenii (Rodigas) Ridl.
Homalomena longipes Merr.
Homalomena magna A.Hay
Homalomena megalophylla M.Hotta

Homalomena melanesica A.Hay
Homalomena metallica (N.E.Br.) Engl.
Homalomena minutissima M.Hotta
Homalomena moffleriana Croat et Grayum
Homalomena monandra M.Hotta
Homalomena nigrescens (Schott) Engl.
Homalomena nutans Hook.f.
Homalomena obovata Ridl.
Homalomena obscurifolia Alderw.
Homalomena occulta (Lour.) Schott
Homalomena ovalifolia (Schott) Ridl.
Homalomena ovata Engl.
Homalomena padangensis M.Hotta
Homalomena palawanensis Engl.
Homalomena peekelii Engl.
Homalomena peltata Mast.
Homalomena pendula (Blume) Bakh.f.
Homalomena philippinensis Engl.
Homalomena picturata Linden et Andre Regel
Homalomena pierreana Engl.
Homalomena pineodora Sulaiman et P.C. Boyce
Homalomena producta A.Hay
Homalomena pulleana Engl. et K.Krause
Homalomena punctulata Engl.
Homalomena pusilla Alderw.
Homalomena pyrospatha Bogner
Homalomena repens Ridl.
Homalomena robusta Engl.
Homalomena roezelii (Mast.) Regel
Homalomena rostrata Griff.
Homalomena rubescens (Roxb.) Kunth
Homalomena rusdii M.Hotta
Homalomena sarawakensis Ridl.
Homalomena saxorum (Schott) Engl.
Homalomena schlechteri Engl.
Homalomena scortechinii Hook.f.
Homalomena silvatica Alderw.
Homalomena singaporensis Regel
Homalomena soniae A.Hay
Homalomena speariae Bogner et Moffler
Homalomena steenisiana A.Hay
Homalomena stollei Engl. et K.Krause
Homalomena subcordata Engl.
Homalomena tenuispadix Engl.
Homalomena treubii Engl.
Homalomena truncata (Schott) Hook.f.
Homalomena undulatifolia Ridl.
Homalomena vagans P.C.Boyce
Homalomena wallichii Schott
Homalomena wallisii Regel
Homalomena wendlandii Schott
Homalomena zollingeri Schott

Podział rodzaju według Englera (1912)^[6]

sekcja Chamaecladon – prątniczki otaczające zalążnie są dwukrotnie od nich niższe, zalążki położone przeważnie bazalnie, pochwa kwiatostanu eliptyczna, nie zwężona, zwykle o długości 4 cm (rzadziej 5 cm) (np. H. argentea, H. curtisii, H. nutans)
sekcja Euhomalomena – prątniczki otaczające zalążnie są tej samej wielkości, zalążki położone ściennie, łodyga naziemna (np. H. singaporensis, H. peekelii, H. insignis)
sekcja Curmeria – prątniczki otaczające zalążnie są tej samej wielkości, zalążki położone ściennie, łodyga podziemna, niekiedy przechodząca w kłącze (np. H. wallisii, H. peltata, H. roezelii).

Nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Toponimia nazwy naukowej: Nazwa naukowa pochodzi od greckich słów ομαλός (homalos – płaski) i μηνη (mene – księżyc), będących bezpośrednim tłumaczeniem malajskiej nazwy zwyczajowej tych roślin (bolelutan).

Synonimy taksonomiczne

Homalonema Endl.
Spirospatha Raf.
Cyrtocladon Griff.
Chamaecladon Miq.
Adelonema Schott
Curmeria Linden et André
Diandriella Engl.

Homonimy

Homalomena (Engl.) Croat & Mansell (1999)
Homalomena Endl. (Genera Plantarum 238. 1837)

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Rośliny lecznicze: W tradycyjnej medycynie chińskiej sproszkowane kłącze Homalomena occulta (Rhizoma Homalomenae) stosowane jest w razie uczucia zimna lub bólu w dolnej części pleców i kolanach, przy drętwieniu kończyn dolnych, a także do wzmacniania ścięgien i kości. Lek stosowany jest również w mieszance z kośćmi tygrysa, korzeniem szarłatowatych i owocami kolcowoja^[7]. W Papui-Nowej Gwinei kłącze jednego z gatunków tego rodzaju jest mieszane z olejem kokosowym i używane jako maść o nazwie iva iva^[8].

Rośliny ozdobne: Niektóre gatunki, np. Homalomena wallisii, określana w języku angielskim jako King of Hearts (król serc), Homalomena pendula [=H. rubra], określana jako Emerald Gem (szmaragd) i Homalomena rubescens uprawiane są z uwagi na atrakcyjne liście jako rośliny pokojowe lub ogrodowe^[9]^[10].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Wymagania: Wymagają miejsca o umiarkowanym nasłonecznieniu (muszą być chronione przed bezpośrednim słońcem), ale tolerują całkowite zacienienie. Nie tolerują przeciągów. Podłoże musi być żyzne, bogate w próchnicę, dobrze przepuszczalne i stale wilgotne. Optymalna temperatura uprawy od 15 do 32 °C.

Pielęgnacja: Rośliny wymagają obfitego podlewania. Obumarłe liście i kwiatostany muszą być na bieżąco usuwane. Rośliny należy nawozić raz na miesiąc. Rośliny można odmłodzić poprzez ścięcie wierzchołka pędu i posadzenie go w nowym pojemniku. Nowe ulistnienie powstanie wówczas również na pozostałości po ściętej łodydze.

Rozmnażanie: Przez sadzonki przygotowane z ukorzenionej łodygi. Kilkucentymetrowe odcinki pędu należy do połowy posadzić poziomo w podłożu.

Choroby i szkodniki: Rośliny z rodzaju Homalomena są odporne na choroby i tolerancyjne na błędy w uprawie. Rośliny mogą być zaatakowane przez wełnowce i wciornastki, które łatwo zwalczyć diazinonem lub malationem.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-25] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
↑ Nazwa polska według: (1) Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. Warszawa. 1894. (2) Ignacy Rafał Czerwiakowski: Opisanie roślin jednolistniowych lekarskich i przemysłowych. Kraków. 1852.
↑ L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.).
↑ A. Engler. Homalomeninae und Schismatoglottidinae. „Das Pflanzenreich”. 55, 1912. A. Engler. Leipzig: W. Engelmann Verlag. (łac.).
↑ Traditional Chinese Medicine Basics. [dostęp 2010-06-10].
↑ Von Reis, Siri, Frank J. Lipp: New plant sources for drugs and foods from the New York Botanical Garden Herbarium. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1982. ISBN 978-0-674-61765-0.
↑ Garden Flower and Plant Care Tips. Care of Assorted Foliage Potted Plants. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
↑ P.T. Barnes: House Plants. Doubleday, Page & Co., 1914. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

R. Govaerts i D.G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. s. 1-560. (ang.).
T. Stützel, Klaus Kubitzki: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae) (The Families and Genera of Vascular Plants). Springer. ISBN 3-540-64061-4. (ang.).
C. R. Metcalfe, Richard C. Keating: Anatomy of the monocotyledons. Oxford: Clarendon Press, 2002. ISBN 0-19-854535-5. (ang.).
A. Engler. Homalomeninae und Schismatoglottidinae. „Das Pflanzenreich”. 55, 1912. A. Engler. Leipzig: W. Engelmann Verlag. (łac.).
D.S. Edwards, W.E. Booth, S.C. Choy: Tropical Rainforest Research – Current Issues. Berlin: Springer Netherland, 1996. ISBN 0-7923-4038-8. (ang.).
The European garden flora: a manual for the identification of plants cultivated in Europe, both out-of-doors and under glas. Cambridge: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-25864-2. (ang.).
Horace F. Clay, James P. Hubbard: The Hawaii garden: tropical exotics. Honolulu: University of Hawaii Press, 1987. ISBN 0-8248-1127-5. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-25] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).

[4] Nazwa polska według: (1) Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. Warszawa. 1894. (2) Ignacy Rafał Czerwiakowski: Opisanie roślin jednolistniowych lekarskich i przemysłowych. Kraków. 1852.

[5] L.I. Cabrera et al. Phylogenetics relationships of aroids and duckweeds (Araceae) inferred from coding and noncoding plastid DNA. „American Journal of Botany”. 95(9), s. 1153–1165, 2008. (ang.).

[6] A. Engler. Homalomeninae und Schismatoglottidinae. „Das Pflanzenreich”. 55, 1912. A. Engler. Leipzig: W. Engelmann Verlag. (łac.).

[7] Traditional Chinese Medicine Basics. [dostęp 2010-06-10].

[8] Von Reis, Siri, Frank J. Lipp: New plant sources for drugs and foods from the New York Botanical Garden Herbarium. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1982. ISBN 978-0-674-61765-0.

[9] Garden Flower and Plant Care Tips. Care of Assorted Foliage Potted Plants. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).

[10] P.T. Barnes: House Plants. Doubleday, Page & Co., 1914. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]