Czesław Freudenreich

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czesław Konrad Freudenreich
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 czerwca 1873
Koło

Data i miejsce śmierci

10 listopada 1939
Konin

Przyczyna śmierci

rozstrzelanie

Zawód, zajęcie

przemysłowiec, działacz społeczny

Odznaczenia
Krzyż Zasługi (II RP) Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Symboliczny grób Czesława Freudenreicha na kolskim cmentarzu
Tablica poświęcona Czesławowi Freudenreichowi, umieszczona na budynku dawnej fabryki fajansu w Kole
Ławeczka Czesława Freudenreicha w Kole w dniu jej odsłonięcia

Czesław Konrad Freudenreich (ur. 1 czerwca 1873 w Kole, zm. 10 listopada 1939 w Koninie) – ostatni przedwojenny właściciel fabryki fajansu w Kole. Jego rodzina to katolicki ród pochodzący z Austrii, który osiedlił się w Kole na początku XIX wieku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 1 czerwca 1873 roku w Kole z ojca Augusta i matki Emilii z Szafrańskich[1][2]. Pobierał nauki w Kaliszu, studiował w Szkole Technicznej w Warszawie[1]. Odbył praktykę w fabryce w Zgierzu[2]. Powrócił do Koła w 1900 na stałe, by pracować u ojca. W 1905 poślubił Lucynę Rokossowską[2].

W 1902 roku był współzałożycielem i pierwszym prezesem Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego „Lutnia”[2]. Udzielał się też jako aktor i reżyser[2]. Działał w kolskim Towarzystwie Wspomagania Ubogich, Towarzystwie Wzajemnego Kredytu i Kolskiej Macierzy Szkolnej.

Po wybuchu I wojny światowej wyjechał z rodziną do Warszawy, a następnie do Kijowa[3]. W 1915 roku powrócił jednak do Koła[3]. Podczas I wojny światowej jego podpisem zostały opatrzone pieniądze zastępcze wyemitowane przez Magistrat Miasta Koła[4]. W nocy z 10 na 11 listopada 1918 roku stanął na czele Wydziału Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej Powiatu Kolskiego[2]. Dowodzona przez niego Milicja doprowadziła w końcu do opuszczenia miasta przez żołnierzy niemieckich, którzy 12 listopada pod presją mieszkańców opuścili swoje koszary i udali się na stację wąskotorową, gdzie złożyli broń[2].

W dwudziestoleciu międzywojennym pracował na rzecz społeczności kolskiej, brał udział w praktycznie każdej zorganizowanej wtedy akcji charytatywnej, sportowej, kulturalnej czy oświatowej. Między innymi, co roku organizował wyścigi kolarskie dookoła granic ówczesnego powiatu kolskiego[5]. Konsekwentnie odmawiał jednak dołączenia do jakiejkolwiek partii politycznej, mimo że był do tego wielokrotnie namawiany[2].

W 1926 roku został właścicielem kolskiej Fabryki Fajansu i Majoliki[2]. Podczas lat kryzysu ekonomicznego dbał o przedsiębiorstwo, utrzymał do 1939 roku zatrudnienie na poziomie 200 pracowników[2]. W latach 30. kolski fajans zdobył rynek krajowy i zagraniczny, a wyrabiane przez jego fabrykę wyroby zyskały wiele nagród i wyróżnień[2]. Sam utworzył również archiwum, w którym przechowywano wyroby pochodzące z jego zakładu (dając początek kolskiemu muzeum), sfinansował również zabezpieczenie ruin kolskiego zamku[2]. W 1937 roku został wiceprezesem Oddziału Miejskiego Obozu Zjednoczenia Narodowego[6], wcześniej prezesował też kolskiej Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej[3], angażował się także w działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[6] oraz przewodził Związkowi Obrony Kresów Zachodnich[7]. Przez kilka kadencji był radnym miejskim[6].

Fabrykę zamknięto po wkroczeniu wojsk niemieckich do miasta, 18 września 1939 roku[2]. Sztab Wehrmachtu zajął willę Freudenreichów. W nocy z 13 na 14 października został aresztowany wraz z córką Krystyną i osadzeni w konińskim więzieniu[8]. 10 listopada 1939 roku zostali rozstrzelani w grupie ok. 56 więźniów na cmentarzu żydowskim w Koninie[9].

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1938[7][10]), tytułem „członka dożywotniego” Ligi Obrony Powietrznej Państwa[7] i Odznaką Honorową III stopnia Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

O Czesławie Freudenreichu przypomina mieszkańcom Koła uliczka zlokalizowana na terenie osiedla Przedmieście Warszawskie, w pobliżu parku 600-lecia. Na budynku dawnej fabryki fajansu umieszczona jest poświęcona jemu tablica. Mieczysław Starzyński i Józef Stanisław Mujta wydali w 1984 o nim książkę.

Grób Czesława Freudenreicha znajduje się na kolskim cmentarzu rzymskokatolickim. Położony jest naprzeciwko kaplicy Przemienienia Pańskiego, przy parkanie okalającym nekropolię. Razem z Freudenreichem spoczywa jego córka Krystyna. 10 listopada 2015 uroczyście odsłonięto odrestaurowany nagrobek[11][12].

26 marca 2018 w ramach audycji „Ludzie Niepodległości” w programie pierwszym Polskiego Radia przedstawiona została jego postać[13][14].

W czerwcu 2021 roku w kolskim ratuszu umieszczono jego rzeźbę[15].

Od 2019 Stowarzyszenie Budowy Pomnika-Ławeczki Czesława Freudenreicha działające we współpracy z Miejskim Domem Kultury prowadziło działania zmierzające do powstania w Kole pomnika–ławki upamiętniającej Czesława Freudenreicha[16][17][18]. Ławeczka Czesława Freudenreicha w Kole została odsłonięta 1 czerwca 2023 roku na Skwerze Niepodległości przed budynkiem Starostwa Powiatowego[19][20]. Czesław Freudenreich jest także patronem Kolskiego Teatru Otwartego im. Czesława Freudenreicha[21].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 2.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Przodkowie Czesława Freudenreicha mówili po niemiecku, ale on zawsze stawał po stronie Polaków [online], gazetapl [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  3. ↑ a b c Ewaryst Jaśkowski i inni red., Kolski Słownik Biograficzny, Koło: Muzeum Technik Ceramicznych w Kole, 2014, s. 192-194, ISBN 978-83-91960-99-8.
  4. ↑ Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 8.
  5. ↑ Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 7.
  6. ↑ a b c Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 11.
  7. ↑ a b c Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 13.
  8. ↑ Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 18.
  9. ↑ Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, s. 19.
  10. ↑ Bartłomiej Grzanka, Tomasz Nuszkiewicz, Wystawa stała Muzeum Technik Ceramicznych w Kole "Fajans kolski - formy, dekoracje, techniki zdobnicze" im. Czesława Freudenreicha, Muzeum Technik Ceramicznych w Kole, 2015, s. 12.
  11. ↑ Po renowacji grobowiec Czesława Freudenreicha i jego córki odsłonięty | Kurier Kolski [online], kurier-kolski.pl [dostęp 2016-05-09].
  12. ↑ Odnowiony grobowiec rodziny Freudenreichów [WIDEO, ZDJĘCIA] [online], kolo.naszemiasto.pl, 10 listopada 2015 [dostęp 2016-05-09] (pol.).
  13. ↑ Anna Kułakowska, Dziś, o 21.10, w Polskim Radiu, o Czesławie Freudenreichu [online], OkrągłeMiasto.pl, 26 marca 2018 [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  14. ↑ Czesław Freudenreich przyczynił się do rozwoju Koła [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2020-12-21].
  15. ↑ Anna Kułakowska, Czesław Freudenreich w kolskim ratuszu [online], OkrągłeMiasto.pl, 9 czerwca 2021 [dostęp 2021-12-30] (pol.).
  16. ↑ Miejski Dom Kultury w Kole, Akcja: Pomnik-ławeczka Czesława Freudenreicha [online], Miejski Dom Kultury i Kino w Kole, 2 listopada 2019 [dostęp 2020-12-21] (ang.).
  17. ↑ Anna Kułakowska, Pomnik-ławeczka na wzór drewnianych siedzisk i postaci przy rowerze? [online], OkrągłeMiasto.pl, 19 marca 2019 [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  18. ↑ Rośnie pula pieniędzy na budowę ławeczki Czesława Freudenreicha [online], Kurier Kolski [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  19. ↑ 150 lat temu w Kole urodził się Czesław Freundenreich. Dziś odsłonięcie ławeczki [online], e-kolo.pl [dostęp 2023-06-01] (pol.).
  20. ↑ Czesław Freudenreich. Od fabryki fajansu do pomnika ławeczki [online], LM.pl - pierwszy portal w regionie, 1 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-01] (pol.).
  21. ↑ Straszyli i bawili... upiorem, czyli Kolski Teatr Otwarty im. Czesława Freudenreicha w kolejnym spektaklu, [w:] przegladkoninski.pl [online], 22 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-27].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mieczysław Starzyński, Józef Stanisław Mujta, Czesław Konrad Freudenreich : (1873 – 1939), Kolskie Towarzystwo Kulturalne, Urząd Miasta, Koło 1984
  • Tomasz Nuszkiewicz, Czesław Freudenreich, człowiek niepodległości, Muzeum Technik Ceramicznych w Kole, 2019.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czesław_Freudenreich&oldid=71760866”