Dąbrowa Wielka (województwo podlaskie)
52°50′48″N 22°24′22″E/52,846667 22,406111| wieś | |
 Wjazd do Dąbrowy Wielkiej od wschodu, w tle kościół pw. św. Stanisława BM | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
86 |
| Kod pocztowy |
18-220[4] |
| Tablice rejestracyjne |
BWM |
| SIMC |
0396127[5] |
Położenie na mapie gminy Czyżew  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego  | |
| 52°50′48″N 22°24′22″E/52,846667 22,406111[1]
| |
Dąbrowa Wielka – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Czyżew[5][6].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dąbrowa Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Historia miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona tuż przy granicy mazowiecko-litewskiej w lesie Długa Dąbrowa, w 1. ćwierci wieku XV. W pobliżu kilkanaście innych wsi drobnoszlacheckich o pierwszym członie nazwy: Dąbrowa.
Od XVII wieku Dąbrowa Wielka stanowi główny ośrodek zespołu tych wsi. Nazwy pozostałych miejscowości odróżnione drugim członem. Zamieszkane przez różne rody, które przyjęły nazwisko Dąbrowskich[7].
W roku 1827 wieś liczyła 25 domów i 65 mieszkańców[8]. Pod koniec XIX w. Dąbrowa Wielka należała do Powiatu mazowieckiego, gmina Szepietowo. We wsi szkółka początkowa, urząd gminny, dom schronienia dla starców. W pobliżu folwark Dąbrowa Wielka o powierzchni 550 morgów, w tym grunty orne i ogrody – 233, łąki – 15, pastwiska – 28, las – 50, zarośla – 60, nieużytki i place – 164 morgów<[8].
W 1921 naliczono tu 45 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym oraz 314 mieszkańców (148 mężczyzn i 166 kobiet). narodowość polską podało 291 osób, a 23 żydowską[9].
Historia kościoła[edytuj | edytuj kod]
.JPG)
Parafia pod wezwaniem Zwiastowania N.P. Marii, oraz śś. Anny, Stanisława, Mikołaja i Katarzyny erygowana prawdopodobnie w roku 1423 łącznie z konsekracją kościoła, przez biskupa łuckiego Andrzeja. W roku 1493 miało miejsce potwierdzenie wcześniejszej erekcji.
Prawdopodobnie kolejny, drewniany kościół spłonął w czasie wojen szwedzkich. W jego miejsce wystawiono kaplicę, wzmiankowaną w roku 1658.
Kolejny drewniany kościół powstał w roku 1667, remontowany w 1785, rozebrany 1887[7].
Obecny, neogotycki, murowany kościół, budowany w latach 1883–1889 z fundacji parafian i Stanisława Kiersnowskiego właściciela majątku w Szepietowie-Wawrzyńcach. Wzniesiony według projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego i Stanisława Kucharzewskiego. Został konsekrowany w roku 1925 pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa.
W roku 1944 wysadzono wieżę. Zniszczeniu uległa też południowa część nawy i fasada. Odbudowany w latach 1947–1960. Posiada romańskie detale architektoniczne[7].
Obecny kościół jest siedzibą parafii św. Stanisława. W strukturze kościoła rzymskokatolickiego parafia należy do metropolii białostockiej, diecezji łomżyńskiej, dekanatu Wysokie Mazowieckie.
Szkoła[edytuj | edytuj kod]
W 1920 roku 2. klasowa szkoła powszechna, liczyła 1l7. uczniów, w 1922–150. uczniów. Od 1923 szkoła 3. klasowa, liczyła 185. uczniów, w 1924–166. Od 1925 szkoła 5. klasowa, liczyła 217. uczniów, 1930–284., 1932–300.
Nauczyciele: 1925–1927 – Filipczakówna Stefania, Mystkowski Antoni, 1929 – Świecki Adam, 1941 – Dąbrowska Aniela, Kaczyński Władysław, Stefanowicz Bronisław[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Dąbrowa Wielka
- Dąbrowa-Cherubiny, Dąbrowa-Kity, Dąbrowa-Michałki, Dąbrowa-Nowa Wieś, Dąbrowa-Szatanki
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22183
- ↑ Wieś Dąbrowa Wielka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 215 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, s. 31–33.
- ↑ a b Dbrowa (89) D. okolica szlach., [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 923.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Szepietowo.
- ↑ W. Jemielity, Szkoły powszechne w województwie białostockim w latach 1919–1939, Łomża, 1991, s. 96.
- Siedziba gminy: Czyżew
