Dziobowal skryty
| Mesoplodon carlhubbsi[1] | |||
| Moore, 1963[2] | |||
 Czaszka | |||
 Porównanie wielkości dziobowala skrytego z człowiekiem rozumnym (Homo sapiens) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parvordo | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dziobowal skryty | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 brak danych
| |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Dziobowal skryty[6], wal Carlhubbsa[7] (Mesoplodon carlhubbsi) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1963 roku amerykański zoolog Joseph Curtis Moore nadając mu nazwę Mesoplodon carlhubbsi[2]. Holotyp pochodził z La Jolla (32°51′41″N 117°15′19″W/32,861389 -117,255278), w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych[8][9]. Okazem typowym był dorosły samiec (numer katalogowy USNM 278031) na którego składał się szkielet, kość gnykowa (krtań), miednica i jedno oko zakonserwowane w alkoholu, płetwa grzbietowa oraz jeden czubek przywry; holotyp pochodził z kolekcji Carla Leavitta Hubbsa[10][11].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[12].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Mesoplodon: gr. μεσος mesos „środkowy”; oπλα opla „uzbrojenie”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[13].
- carlhubbsi: prof. Carl Leavitt Hubbs (1894–1979), amerykański ichtiolog[14].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Dziobowal skryty występuje w północnym Oceanie Spokojnym, gdzie większość obserwacji pochodzi z zachodniej Ameryki Północnej od 54°18’ do 32°42’ szerokości geograficznej północnej, notowany również na wybrzeżu Oceanu Spokojnego w Japonii od 41°42′ do 35° szerokości geograficznej północnej[12]. Brak zapisów ze środkowego Oceanu Spokojnego, więc mogą istnieć oddzielne populacje zachodnie i wschodnie[12]. Sugerowano, że zasięg jest związany z głębokim systemem prądów subarktycznych[12].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 470–532 cm; niepotwierdzona masa ciała około 1000–1500 kg[15]. Dorosłe samce tego gatunku mają białą plamę przed i dookoła otworów nosowych. Czubek górnej szczęki i żuchwy także są białe. Samce posiadają też duże, spłaszczone, podobne do ciosów zęby wystające z żuchwy. Zarówno samice jak i samce mają kolor ciemnoszary do czarnego. Samice są nieco jaśniejsze po bokach i białe po stronie brzusznej[16].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Pożywienie[edytuj | edytuj kod]
Kałamarnice i ryby głębokowodne.
Siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Zimne wody strefy umiarkowanej.
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. data deficient „brak danych”)[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nie Mesoplodon bowdoini Andrews, 1908
- ↑ Nie Mesoplodon stejnegeri True, 1885.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Mesoplodon carlhubbsi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b J.C. Moore. Recognizing Certain Species of Beaked Whales of the Pacific Ocean. „The American Midland Naturalist”. 70 (2), s. 396, fig. 1–3, 7, 8, 13–15, 1962. DOI: 10.2307/2423066. (ang.).
- ↑ C.L. Hubbs. First Records of Two Beaked Whales, Mesoplodon bowdoini and Ziphius cavirostris, from the Pacific Coast of the United States. „Journal of Mammalogy”. 27 (3), s. 242, ryc. 4, 1946. DOI: 10.2307/1375435. (ang.).
- ↑ M. Nishiwaki & T. Tamiya. Mesoplodon stejenegeri from the coast of Japan. „The Scientific Reports of the Whales Research institute”. 14, s. 35, fig. 1–10, ryc. 1–4, 1959. (ang.).
- ↑ a b R.L. Pitman & R.L. Brownell jr., Mesoplodon carlhubbsi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-04] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2015-09-23].
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Mesoplodon carlhubbsi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-09-04].
- ↑ Hershkovitz 1966 ↓, s. 137.
- ↑ Hershkovitz 1966 ↓, s. 136.
- ↑ R.D. Fisher & C.A. Ludwig. Catalog of type specimens of recent mammals: Orders Carnivora, Perissodactyla, Artiodactyla, and Cetacea in the National Museum of Natural History, Smithsonian Institution. „Smithsonian Contributions to Zoology”. 646, s. 63, 2016. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 415, 1904. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 199. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 351. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ Boris Culik: Mesoplodon carlhubbsi Moore, 1963. Convention on Migratory Species (CMS). [dostęp 2010-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 września 2005)]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 1–246, 1966. (ang.).