Entoloma nitens
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Entoloma nitens |
| Nazwa systematyczna | |
| Entoloma nitens (Velen.) Noordel. Persoonia 10(2): 252 (1979) | |
Entoloma nitens (Velen.) Noordel. – gatunek grzybów z rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1921 r. Josef Velenovský, nadając mu nazwę Nolanea nitens. Obecną nazwę nadał mu Machiel Evert Noordeloos w 1979 r.[1]
- Entoloma nitens var. defibulatum (Singer) Garrido 1985
- Nolanea nitens Velen. 1921
- Rhodophyllus nitens (Velen.) Kühner & Romagn. 1953
- Rhodophyllus nitens var. defibulatus Singer 1969[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 10–50 mm, początkowo stożkowaty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, później wypłaszczający się do wypukłego, rzadko płaskowypukły z prostym lub nieco odgiętym brzegiem, higrofaniczny; w stanie wilgotnym przezroczyście prążkowany do połowy promienia, szarobrązowy lub z ochrowoszarym odcieniem, w stanie suchym blednący do ochrowo-szarego. Powierzchnia promieniście włóknista, przechodząca w silnie włóknisto-błyszcząca po wyschnięciu[3].
Od 20 do 30, l = 1–3, średnio gęste, szeroko przyrośnięte lub prawie wolne, brzuchate, początkowo szarobrązowe, potem z różowym odcieniem. Ostrza nieregularne tej samej barwy[3].
Wysokość 30–80 mm, grubość 2–6 mm, cylindryczny lub spłaszczony z podłużnym rowkiem, zwykle szerszy u podstawy. Powierzchnia szarobrązowa, barwy kapelusza, na wierzchołku oprószona, ku dołowi silnie srebrzysto-włókienkowo prążkowana, u podstawy z białą grzybnią[3].
Podobnej barwy jak skórka, o słabym, nieco rzodkiewkowym zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 4-zarodnikowe ze sprzążkami. Zarodniki 8–11 × 7,5–10,5 µm, Q = 1,3–1,9, w widoku z boku 5–6–kątne. Krawędź blaszek płodna. Brak cystyd. Strzępki skórki w kapeluszu wąskie, cylindryczne, o szerokości 2–11 µm. Strzępki pod skórką czasami dobrze zróżnicowane, nabrzmiałe, złożone z elementów o wymiarach 35-70 × 10-20 µm. Pigment drobno inkrustujący strzępki skórki. W strzepkach hymenium są sprzążki, gdzie indziej rzadkie lub ich brak[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Podano występowanie Entoloma nitens w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce i na Tasmnii, najwięcej stanowisk podano w Europie[4]. Jest tu szeroko rozprzestrzeniony, ale rzadki[3]. Brak go w wykazie wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski Władysława Wojewody z 2003 r.[5] Po raz pierwszy w Polsce jego stanowiska podano w 2005 r., później podano jeszcze liczne stanowiska tego gatunku[6]
Grzyb naziemny występujący w liściastych lasach i na trawiastych terenach. Owocniki tworzy od lata do jesieni[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ a b c d e f g M.E. Noordeloos, Entoloma, s. 1, „Fungi Euroaei”, 5 (1), Mycobank, s. 1–760 [dostęp 2023-02-08].
- ↑ Występowanie Entoloma nitens na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-11] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-11].