Epacris

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Epacris
Ilustracja
Epacris longiflora
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

wrzosowce

Rodzina

wrzosowate

Rodzaj

Epacris

Nazwa systematyczna
Epacris Cavanilles
Icon. 4: 25. t. 344. Sep-Dec 1797[3]
Typ nomenklatoryczny

E. longiflora Cavanilles[3]

Synonimy
  • Budawangia I.Telford
  • Epachris Jolycl. orth. var.
  • Rupicola Maiden & Betche[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Epacris pulchella

Epacris – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych. Obejmuje ok. 40[5][6], według niektórych źródeł – 54 gatunki[7]. Występują one we wschodniej i południowo-wschodniej Australii (wszystkie stany i terytoria wewnętrzne z wyjątkiem Terytorium Północnego i Australii Zachodniej)[4], pojedyncze gatunki znane są także z Nowej Zelandii (E. alpina i E. pauciflora)[5]. Rodzaj podawany jest także z Nowej Kaledonii[5][6], jednak należący do nowokaledońskiej flory E. pauciflora uznawany jest tam za gatunek introdukowany[8] lub prawdopodobnie introdukowany[9].

Rośliny mają oryginalny wygląd i atrakcyjne kwiaty[10], a także przyjemny zapach, podobny do kwiatów goździków[5]. Szybko z Australii wprowadzone zostały do uprawy w Anglii, gdzie już w pierwszej połowie XIX wieku wyhodowano odmiany ozdobne, a w pierwszych latach XX wieku było ich znanych już ponad 70[11]. Rośliny te uprawiane mogą być w łagodnym i ciepłym klimacie (do 9 strefy mrozoodporności)[10].

Nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów επί (epi) – „na” i άκρης (akris) – „szczyt, krawędź” ze względu na porastanie przez te rośliny często szczytowych partii wzniesień[12].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Epacris reclinata
Pokrój
Krzewy o pędach sztywnych[10], zwykle prosto wzniesionych[9] i owłosionych[13].
Liście
Kseromorficzne[9], drobne, często kłujące, gęsto osadzone[10], u niektórych gatunków obejmujące łodygę[9]. Z reguły jednakowo zabarwione po obu stronach blaszki z równoległymi, nielicznymi żyłkami wiązek przewodzących[9].
Kwiaty
Wyrastają pojedynczo w kątach górnych liści na krótkich szypułkach lub siedzące, z licznymi przysadkami stopniowo przechodzącymi w działki kielicha, które są wolne i zwykle orzęsione. Korona ma kształt walcowaty lub dzwonkowaty, z płatkami zrośniętymi i na końcach rozpościerającymi się, nagimi. Pręciki schowane są w rurce korony lub nieco tylko wystają z niej pylniki, ich nitki są krótkie (krótsze od pylników). Zalążnia górna, 5-komorowa, z przynajmniej kilkoma zalążkami w każdej, z szyjką słupka zwieńczoną drobnym lub główkowatym znamieniem[9].
Owoce
Podzielone na komory torebki[13].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z plemienia Epacrideae Dumortier (1829) (jest dla niego typem nomenklatorycznym) z podrodziny Styphelioideae Sweet (1828) z rodziny wrzosowatych Ericaceae[9][14]. W ujęciach wyodrębniających australijskie wrzosowate w osobną rodzinę Epacridaceae – do niej jest zaliczany[14].

Wykaz gatunków[7]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-04-26] (ang.).
  3. ↑ a b Epacris. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2020-04-26].
  4. ↑ a b Epacris Cav. nom. cons.. [w:] Vascular Plants Australian Plant Census (APC) [on-line]. Council of Heads of Australasian Herbaria (CHAH). [dostęp 2020-04-26].
  5. ↑ a b c d David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 332, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b Epacris longiflora. Australia Native Plant Society. [dostęp 2020-04-26].
  7. ↑ a b Epacris Cav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-04-26].
  8. ↑ Rudolf Schmid. A note on New Caledonian Epacridaceae. „Blumea”. 27, s. 217-221, 1981. 
  9. ↑ a b c d e f g K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VI. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 175-176. ISBN 978-3-642-05714-4.
  10. ↑ a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 329, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  11. ↑ Looking back into the history of Epacris cultivation. [w:] Epacris Study Group Newsletter No. 35 [on-line]. Australian Native Plants Society (Australia) Inc., 2013. [dostęp 2020-04-26].
  12. ↑ William T. Stearn: Stearn's Dictionary of plant names for gardeners. London: Cassell, 2004, s. 131. ISBN 978-0-304-36469-5.
  13. ↑ a b Genus Epacris. [w:] PlantNET [on-line]. National Herbarium of NSW. [dostęp 2020-04-26].
  14. ↑ a b Genus: Epacris Cav.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-04-26].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Epacris&oldid=70133197”