Gaj (województwo małopolskie)
49°57′42″N 19°54′15″E/49,961667 19,904167
| wieś | |
 Widok miejscowości z kładki nad Zakopianką (DK 7) w kierunku północno-wschodnim. W głębi po lewej widoczny Kraków, w głębi po prawej maszt RTCN Kraków Chorągwica, pośrodku, nieco z prawej wieża kościoła. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2173[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-031[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KRA |
| SIMC |
0326670 |
Położenie na mapie gminy Mogilany  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
| 49°57′42″N 19°54′15″E/49,961667 19,904167[1]
| |
Gaj – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Mogilany.
Przez miejscowość przechodzi DK 7(fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część Zakopianki[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa Gaj wywodzi się od gaju[5] – staropolskiej nazwy małego liściastego lasu, która pierwotnie oznaczała wydzieloną część lasu lub mały odosobniony zalesiony obszar używany do celów kultowych. Gaj pełnił wśród Słowian podobne funkcje jak w innych kulturach pogańskich[6].
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
Części wsi[7][8]: Brzyczyna, Gaik, Kotarbówki, Pod Górą, Podlesie, Przymiarki, Psiepole, Psina, Rudawa, Wzgórze, Zadziela, Za Lasem, Zimnucha.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa notowana po raz pierwszy w spisanych po łacinie dokumentach z XIV wieku w latach 1325–1327 jako de Gay[5].
Na początku 1801 roku Gaj wraz z Brzyczyną Górną został wykupiony przez Andrzeja Bema, ojca generała Józefa Bema. Rodzina Bemów zamieszkała w Krakowie, ale w Gaju młody Józef Bem spędzał co roku wakacje[9].
W latach 1975–1998 w województwie krakowskim.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[10].
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez Gaj przechodzi zielony szlak turystyczny: 
Szlak Generała Józefa Bema: Borek Fałęcki (Kraków) – Kobierzyn – Sidzina – Libertów – Gaj – Mogilany – Las Bronaczowa – Radziszów (stacja kolejowa)[11]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Gaju -
Zabudowania miejscowości wzdłuż Zakopianki (DK 7), widok w kierunku północno-wschodnim z kładki dla pieszych nad drogą, na osi trasy widoczny Kraków -
Zabudowania miejscowości wzdłuż Zakopianki (DK 7), widok w kierunku południowym z kładki dla pieszych nad drogą
-WidokNaP%C3%B3%C5%82nocnyWsch%C3%B3d-POL,_Gaj.jpg)
-WidokNaPo%C5%82udnie-POL,_Gaj.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 31138
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 249 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Wieś Gaj w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-09-04] (pol.).
- ↑ a b Malec 2002 ↓, s. 80.
- ↑ Praca zbiorowa 1964 ↓.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Kovács 2009 ↓, s. 14.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-30].
- ↑ Tadeusz Galarowski, Mogilany – zarys monograficzny, PAN Kraków – Nauka Dla Wszystkich nr 270, Ossolineum 1976.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: PWN, 2002.
- Praca zbiorowa: Słownik starożytności słowiańskich t. 2 F – K, cz. 1 F – H, hasło „Gaj”. Warszawa: Ossolineum, 1964, s. 78.
- István Kovács: Józef Bem. Bohater wiecznych nadziei. Warszawa: Rytm, 2009. ISBN 978-83-7399-328-0.
- Atlas okolic Krakowa, Kraków: Compass, 2005, s. 77, ISBN 83-60240-11-6.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
