Geogenanthus

*Geogenanthus*
	; Geogenanthus poeppigii
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	komelinowate
Rodzaj	Geogenanthus
	Nazwa systematyczna
	Geogenanthus Ule; Repert. Spec. Nov. Regni Veg. 11: 524 (1913)
	Typ nomenklatoryczny
	Geogenanthus wittianus (Ule) Ule ≡ G. poeppigii (Miq.) Faden
Synonimy
	Chamaeanthus Ule; Uleopsis Fedde;
	Chamaeanthus Ule; Uleopsis Fedde;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Geogenanthus Ule – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje trzy gatunki występujące w północno-zachodniej Ameryce Południowej, na obszarze Boliwii, północnej Brazylii, Kolumbii, Ekwadoru i Peru^[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów γηω (gio – ziemia), γενος (genos – zrodzony) i ανθος (anthos – kwiat)^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[6].

Korzenie: Zwieńczone bulwami korzeniowymi^[6].

Pędy: Podziemne kłącze^[6], łodygi krótkie lub pnące^[7].

Liście: Nieliczne, wyrastające wierzchołkowo na łodydze, ogonkowe, o szerokich blaszkach, u G. poeppigii okrągłych, niemal sercowatych, falistych, doosiowo ciemnozielonych ze srebrzystymi, podłużnymi paskami, odosiowo czerwonawych i owłosionych^[7], u G. ciliatus doosiowo ciemnozielonkawo- lub fioletowoczarnych z jasnofioletowym nerwem głównym^[8].

Kwiaty: Wyrastają w dwurzędkach zebranych od 1 do 2 (rzadziej do 4)^[6] w wierzchotkę, wyrastającą u nasady łodygi^[7]. Szypułki kwiatów są długie^[7]. Okwiat nieco grzbiecisty^[6], sześciolistkowy, u G. poeppigii o średnicy do 2,5 cm^[7]. Listki zewnętrznego okółka równe; wewnętrznego okółka równe lub niemal równe, o frędzelkowatych brzegach^[6], u G. poeppigii fioletowo-niebieskie^[7]. Od 5 do 6 pręcików, tylne trzy krótsze o nitkach zwykle bródkowatych, przednie dwa lub trzy o nitkach zwykle nagich^[6]. Pylniki pękające do wewnątrz^[6] przez szczeliny^[7]. Zalążnia trójkomorowa, brązowo owłosiona, z 4–6 zalążkami w każdej komorze^[7].

Owoce: Torebki otwierające się przez trzy szczeliny^[7].

Genetyka[edytuj | edytuj kod]

Liczba chromosomów 2n wynosi 38^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Dichorisandrinae w plemieniu Tradescantieae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)^[9].

Wykaz gatunków^[3]

Geogenanthus ciliatus G.Brückn.
Geogenanthus poeppigii (Miq.) Faden
Geogenanthus rhizanthus (Ule) G.Brückn.

Znaczenie użytkowe[edytuj | edytuj kod]

Rośliny lecznicze: Geogenanthus ciliatus stosowany jest przez Sionów i Sekojów zewnętrznie na spuchnięte stawy oraz wewnętrznie do leczenia pasożytów jelitowych^[10]^[11].

Rośliny ozdobne: Geogenanthus, w szczególności G. poeppigii, uprawiane są jako rośliny ozdobne^[12], głównie jako rośliny doniczkowe^[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ R. B. Faden: Commelinaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 121. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ The European Garden Flora. Wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 2011, s. 320-321. ISBN 978-0-521-76147-5.
↑ Flora and Fauna Web. National Parks of Singapore. [dostęp 2023-02-12].
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ Nina L. Etkin: Eating on the wild side: the pharmacologic, ecologic, and social implications of using noncultigens. Tucson: University of Arizona Press, 2000, s. 159. ISBN 978-0-8165-2067-1.
↑ Jade C. Angelica: We are not alone: a guidebook for helping professionals and parents supporting adolescent victims of sexual abuse. New York: Psychology Press, 2002, s. 337. ISBN 978-0-7890-1270-8.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 384, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ Комнатные растения в вашем доме. ОЛМА Медиа Групп, 2005, s. 46. ISBN 978-5-94846-417-6.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[nop-5] David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.

[kub-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ R. B. Faden: Commelinaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 121. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).

[feu-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ The European Garden Flora. Wyd. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 2011, s. 320-321. ISBN 978-0-521-76147-5.

[nparks-8] Flora and Fauna Web. National Parks of Singapore. [dostęp 2023-02-12].

[grin-9] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[etkin-10] Nina L. Etkin: Eating on the wild side: the pharmacologic, ecologic, and social implications of using noncultigens. Tucson: University of Arizona Press, 2000, s. 159. ISBN 978-0-8165-2067-1.

[russo-11] Jade C. Angelica: We are not alone: a guidebook for helping professionals and parents supporting adolescent victims of sexual abuse. New York: Psychology Press, 2002, s. 337. ISBN 978-0-7890-1270-8.

[mabberley-12] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 384, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[olma-13] Комнатные растения в вашем доме. ОЛМА Медиа Групп, 2005, s. 46. ISBN 978-5-94846-417-6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]