Gniewoszów (powiat kłodzki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gniewoszów
wieś
Ilustracja
Kościół św. Michała Archanioła w Gniewoszowie
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Międzylesie

Wysokość

570-760[2] m n.p.m.

Liczba ludności (XII 2015)

58[3]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-522[4]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0853725

Położenie na mapie gminy Międzylesie
Mapa konturowa gminy Międzylesie, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Gniewoszów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Gniewoszów”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Gniewoszów”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Gniewoszów”
Ziemia50°12′03″N 16°36′21″E/50,200833 16,605833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Dom nr 20 w Gniewoszowie

Gniewoszów (niem. Seitendorf[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie, w Górach Bystrzyckich[6].

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Gniewoszów to wieś łańcuchowa leżąca w Górach Bystrzyckich, w dolinie potoku Głownia, na zachód od szczytu Gniewosz, na wysokości około 570–760 m n.p.m.[2]

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gniewoszów powstał najprawdopodobniej w XIII wieku jako wieś służebna przy zamku Szczerba[6]. Pierwszy raz miejscowość była wzmiankowana w roku 1358 przy podziale dóbr międzyleskich[6]. W XVI i XVII wieku Gniewoszów należał do rodziny Wandlerów, w drugiej połowie XVIII wieku funkcjonowały tu szkoła i dwa młyny, a nieco później wapiennik, olejarnia, szpital oraz gospoda[6]. W 1840 roku było tu 66 domów, w tym kościół i szkoła katolicka, 4 młyny wodne, olejarnia, kamieniołom, 2 sztolnie oraz 30 warsztatów tkackich[2]. W tym czasie wieś była znana w całej okolicy z hodowli wołów[6]. Na początku XX wieku Gniewoszów stał się letniskiem, ale nigdy nie zyskał większej popularności[2].
Po 1945 roku miejscowość utraciła funkcje letniskowe i stał się wsią wyłącznie rolniczą[2]. W 1978 roku było tu 25 indywidualnych gospodarstw rolnych[2]. Obecnie sytuacja demograficzna jest ustabilizowana i wsi nie zagraża zanik[2].

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:

  • kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki filialny pw. św. Michała Archanioła, z 1568 roku, barokowy, przebudowany w 2 połowie XVIII wieku[7]. Jest to prosta budowla z wieżą w osi z trójbocznym prezbiterium, nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami[6]. Wewnątrz m.in. renesansowa chrzcielnica, rokokowy ołtarz główny z ok. 1780, ołtarze boczne z ok. 1780-1790[8].

Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]

W pobliżu Gniewoszowa znajdują się ruiny zamku Szczerba i jaskinia Solna Jama[6]. Przez wieś przebiega także Autostrada Sudecka zwana też "trasą Göringa[6].
Przez Gniewoszów przechodzi szlak turystyczny niebieski niebieski szlak turystyczny z przełęczy Spalona do Międzylesia[9].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 34052
  2. ↑ a b c d e f g Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 14: Góry Bystrzyckie i Orlickie. Warszawa; Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 87-90. ISBN 83-7005-340-8.
  3. ↑ UMiG Międzylesie: Wykaz ilościowy mieszkańców (str. 29) Stan w dniu 31.12.2015 r.
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ M. Choroś, Ł. Jarczak, Słownik nazw miejscowych Dolnego Śląska, Opole 1995, s. 40.
  6. ↑ a b c d e f g h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 327. ISBN 978-83-89188-95-3.
  7. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 76. [dostęp 2012-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  8. ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 151
  9. ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-03-16].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Międzylesie
Miasto
Wsie
Dawna
miejscowość

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gniewoszów_(powiat_kłodzki)&oldid=73454974”