Grigorij Worożejkin

Grigorij Worożejkin

Григо́рий Алексе́евич Вороже́йкин

marszałek lotnictwa
Data i miejsce urodzenia	16 marca 1895 Bieriezniki, obwód twerski
Data i miejsce śmierci	30 stycznia 1974 Moskwa
Przebieg służby
Lata służby	1915–1917, 1918–1938, 1940–1947, 1953–1959
Siły zbrojne	Armia Czerwona Siły Powietrzne Marynarki Wojennej ZSRR
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna domowa w Rosji II wojna światowa
Odznaczenia

Grigorij Aleksiejewicz Worożejkin (ros. Григо́рий Алексе́евич Вороже́йкин, ur. 4 marca^?/16 marca 1895 we wsi Bieriezniki w obwodzie twerskim, zm. 30 stycznia 1974 w Moskwie) – radziecki lotnik i dowódca wojskowy, marszałek lotnictwa (1944).

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej, ukończył eksternistycznie 4 klasy gimnazjum, po wybuchu I wojny światowej wcielony do carskiej armii, 1915 ukończył szkołę praporszczików (chorążych) w Pskowie, brał udział w walkach na froncie, w armii carskiej dosłużył się stopnia sztabs-kapitana. Po powstaniu Armii Czerwonej wstąpił w jej szeregi i brał udział w wojnie domowej, był dowódcą batalionu, szefem sztabu brygady i dowódcą pułku strzelców na frontach południowym i zachodnim. Po wojnie do 1932 służył w piechocie, był m.in. dowódcą 16 Dywizji Strzeleckiej. Ukończył kurs starszego dowództwa piechoty w Wyższej Taktycznej Szkole Piechoty w 1924. Od 1927 członek WKP(b). W 1932 wstąpił do Wojskowej Akademii Powietrznej i rozpoczął służbę w lotnictwie, od 1936 dowódca i komisarz brygady lotniczej specjalnego przeznaczenia, później pomocnik dowódcy ds. szkolenia bojowego Samodzielnej Dalekowschodniej Armii Czerwonego Sztandaru. Miał rangę komdiwa.

14 maja 1938 aresztowany w Chabarowsku pod zarzutem udziału w spisku trockistowskim w wojsku, zwolniony z armii i na prawie dwa lata osadzony w areszcie śledczym, poddany ciężkim przesłuchaniom. 21 kwietnia 1940 wypuszczony z aresztu, następnie przywrócony do służby i w maju 1940 mianowany szefem 3 Oddziału Zarządu Szkolenia Bojowego Armii Czerwonej. Od września 1940 kierownik kursów lotniczo-technicznych w Leningradzie, od stycznia 1841 dowódca Sił Powietrznych Nadwołżańskiego Okręgu Wojskowego. 31 lipca 1941 mianowany generałem majorem lotnictwa. Od sierpnia 1941 uczestnik walk frontowych, dowódca Sił Powietrznych Centralnego Frontu i szef sztabu Sił Powietrznych Armii Czerwonej. Wiosną 1942 dowódca lotniczej grupy uderzeniowej nr 2, od maja 1942 I zastępca dowódcy Sił Powietrznych i członek Rady Wojskowej Armii Czerwonej. Od 29 października 1941 generał porucznik, od 17 marca 1943 generał pułkownik. Brał udział w przełamywaniu blokady Leningradu i w bitwie pod Kurskiem. Od 19 sierpnia 1944 marszałek lotnictwa, od lipca 1946 dowódca 1 Armii Powietrznej.

W lutym 1947 zwolniony ze stanowiska, 11 kwietnia 1948 ponownie aresztowany, oskarżony o antysowiecką agitację i oczernianie systemu panującego w ZSRR, 28 kwietnia 1952 skazany przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR na 8 lat więzienia. Po śmierci Stalina zwolniony 28 lipca 1953 i zrehabilitowany. W sierpniu 1953 przywrócony do służby, od grudnia 1953 szef wydziału w Akademii Wojskowo-Inżynieryjnej. W marcu 1959 zwolniony ze względu na stan zdrowia.

Awanse

• gen. mjr lotnictwa 31 lipca 1941;
• gen. por. lotnictwa 29 października 1941;
• gen. płk lotnictwa 17 marca 1943;
• marszałek lotnictwa 19 sierpnia 1944.

Ordery i odznaczenia

• Order Lenina (dwukrotnie)
• Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
• Order Suworowa I klasy (dwukrotnie)
• Order Suworowa II klasy
• Order Czerwonej Gwiazdy
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”

i inne medale.

Bibliografia

• Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.
• http://www.rkka.ru/handbook/personal/repress/komdiv.htm (ros.)