Murena brunatna
| Gymnothorax vicinus[1] | |||||
| (Castelnau, 1855) | |||||
| |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek |
murena brunatna | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||||
 | |||||
Murena brunatna[3] (Gymnothorax vicinus) – gatunek morskiej ryby węgorzokształtnej z rodziny murenowatych (Muraenidae). Jej ukąszenia są jadowite i niebezpieczne, a mięso może być trujące[4].
Rozmieszczenie i środowisko[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania tego gatunku obejmuje szelfy Oceanu Atlantyckiego. W zachodnim Atlantyku znany jest z Bermudów, wschodniej Florydy, Bahamów, przez Zatokę Meksykańską i Morze Karaibskie, a także wzdłuż Ameryki Południowej do Rio de Janeiro w Brazylii, w tym z archipelagu Fernando de Noronha i Wysp Świętego Piotra i Pawła. We wschodnim Atlantyku znany jest z Azorów, Madery, Wysp Kanaryjskich, Wysp Zielonego Przylądka, Wyspy Wniebowstąpienia oraz Wysp Świętego Tomasza i Książęcych[2].
Spotykana jest w ciepłych wodach strefy umiarkowanej i tropikalnej na głębokościach do 150 m p.p.m., na rafach koralowych, obszarach ze skalistym lub kamienistym dnem oraz na łąkach trawy morskiej, gdzie występują tylko sporadyczne głazy[4][2].
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
Ciało wężowate, bocznie ścieśnione, zwłaszcza w części ogonowej. Przekrój głowy jest większy niż tułowia. Głowa lekko spłaszczona od góry, z dużym, sięgającym poza oczy otworem gębowym. Zęby są osadzone w jednym szeregu na obu szczękach. Płetwy piersiowe nie występują. Długa płetwa grzbietowa rozpoczyna się na wysokości otworu skrzelowego. Ciało zielonkawo lub brązowo cętkowane, często z ciemniejszymi plamkami. Płetwy odbytowe i ogonowe mają charakterystyczne jasne, białawe obrzeżenia, które utrzymują się na tylnej części, a czasem nawet na całej długości płetwy grzbietowej[4][5].
Dorosłe osobniki tego gatunku osiągają przeciętnie ok. 70 cm (dawniej ok. 100 cm[4]), maksymalnie 122 cm długości całkowitej (TL) oraz masę ciała maksymalnie do 0,75 kg[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Prowadzi przydenny i samotniczy tryb życia. Często zmienia zajmowane terytorium i zazwyczaj nie przebywa na nim dłużej niż 30 dni[2]. Żywi się głównie rybami. Murena brunatna jest często spotykana w płytkich wodach. Rozród prawdopodobnie odbywa w wodach głębszych[4].
Status i zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Według stanu z 2018 gatunek ten figuruje w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) w kategorii najmniejszej troski (LC). Nie stwierdzono dla niego istotnych zagrożeń. Jest gatunkiem pospolitym, lokalnie licznie występującym[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek opisany naukowo w 1855 przez Francisa de Castelnau pod nazwą Murenophis vicina[6], ze stanu Bahia w Brazylii[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Gymnothorax: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”[8]; θωραξ thōrax, θωρακος thōrakos „pancerz, klatka piersiowa”[9].
- vicinus: łac. vicinus „pobliski”, „sąsiedni”[10].
Znaczenie gospodarcze[edytuj | edytuj kod]
Murena brunatna ma małe znaczenie dla rybołówstwa. Stanowi niewielki przyłów w połowach dennych[4]. W Brazylii jest sprzedawana jako ryba akwariowa[5]. Mięso może mieć właściwości trujące, ale w niektórych krajach zachodniej Afryki, po jego wysuszeniu, jest uznawane za jadalne[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Gymnothorax vicinus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Gymnothorax vicinus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Rutkowicz 1982 ↓, s. 226.
- ↑ a b c d e f g Rutkowicz 1982 ↓, s. 227.
- ↑ a b c Gymnothorax vicinus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 30 grudnia 2018]
- ↑ F. L. Castelnau. Animaux nouveaux or rares recueillis pendant l'expédition dans les parties centrales de l'Amérique du Sud, de Rio de Janeiro a Lima, et de Lima au Para; exécutée par ordre du gouvernement Français pendant les années 1843 a 1847. „Zoologie”. 7, s. 1–112, 1855. (fr.).
- ↑ R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-12-30]. (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 100.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 236.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 251.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
- Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.