Historia Malty pod wpływem arabskim

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Malta od 870 roku, po tym gdy została podbita przez berberyjską dynastię Aghlabidów z Afryki Północnej przez ponad dwa stulecia znajdowała się pod wpływami arabskimi. W latach 909–1091 Malta wchodziła w skład Kalifatu Fatymidzkiego[1]. Była częścią Emiratu Sycylii.

Cywilizacja arabska wywarła ogromny wpływ na ukształtowanie się kultury maltańskiej (w tym na przyszłe powstanie języka maltańskiego, spokrewnionego z dialektami zachodnimi języka arabskiego[2]). Wpływy arabskie na Malcie pozostawały wyraźne aż do XIII wieku, pomimo iż od 1091 roku losy wysp maltańskich były związane z Sycylią[1].

Zdobycie Melite przez Aghlabidów w 870 roku[edytuj | edytuj kod]

 Główny artykuł: Oblężenie Melite (870).
Zamek w Susie, Tunezja, do którego budowy użyto marmurów ze złupionych kościołów Melite

Zdobycie w 870 roku po kilkumiesięcznym oblężeniu bizantyńskiego miasta Melite (obecnie Mdina) przez armię Aghlabidów doprowadziło do wyjątkowej brutalności. Samo miasto zostało doszczętnie złupione, a niemalże wszyscy mieszkańcy wysp maltańskich zostali wymordowani.

Niektóre źródła podają, że w roku 870 muzułmanie już zamieszkiwali Maltę, a w tym czasie była ona oblegana przez flotę bizantyńską. Po tym, jak pomocnicza flota aghlabidzka została wysłana z Sycylii, Bizantyńczycy wycofali się bez walki. Skutkiem tego było złe potraktowanie greckiej ludności wyspy, biskup został aresztowany i uwięziony w Palermo, a kościoły na wyspie zostały zburzone[3].

Marmur ze zburzonego kościoła w Melite wykorzystano do budowy zamku w tunezyjskiej Susie, co potwierdza napis na budowli[4]:

Każda cięta płyta, każda marmurowa kolumna w tej fortecy została przywieziona z kościoła Malty przez Ḥabaši ibn ‘Umarz'a, w nadziei zasłużenia na aprobatę i dobroć Allaha Wszechmocnego i Wspaniałego.

Malta jako bezludna wyspa[edytuj | edytuj kod]

Bardzo prawdopodobne jest, że Malta przez około 180 lat pozostała bezludną ruiną, sporadycznie będąc odwiedzaną jedynie przez budowniczych statków, rybaków i zbieraczy miodu[4].

Niektóre dowody archeologiczne sugerują, że już na początku XI wieku Medina była kwitnącą muzułmańską osadą. Niewykluczone, że w latach 1048-49 na potrzeby ochronienia założonej wcześniej osady wybudowano mury miejskie[5].

Zaludnienie wyspy przez muzułmanów[edytuj | edytuj kod]

Główna maltańska wyspa została zaludniona przez muzułmanów najpóźniej w roku 1048 lub 1049[5], którzy na ruinach Melite zbudowali osadę, zwaną Medina.

Muzułmanie wprowadzili na Malcie innowacyjne i skuteczne techniki nawadniania, takie jak koło wodne znane jako Noria lub Sienja, dzięki czemu gleba stała się bardziej żyzna. Dzięki nim na wyspach maltańskich pojawiły się słodkie wypieki i przyprawy oraz nowe uprawy, w tym cytrusy, figi, migdały oraz rozpoczęto uprawę bawełny, która przez kilka stuleci była podstawą maltańskiej gospodarki[6][7][8].

Oblężęnie Mediny przez Bizantyńczyków[edytuj | edytuj kod]

 Główny artykuł: Oblężenie Mediny (1053–1054).

W latach 1053–1054 maltańska osada Medina była nieskutecznie oblegana przez Bizantyńczyków. Muzułmańscy mieszkańcy miasta i ich niewolnicy zdołali odeprzeć mocniejsze siły bizantyńskie, które z powodu ciężkich strat po swojej stronie zakończyły oblężenie[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Mariusz Misztal, Historia Malty w ramach Historia małych krajów Europy, 2002.
  2. Where the Maltese language comes from, „The Economist”, 23 listopada 2015, ISSN 0013-0613 [dostęp 2021-10-05].
  3. C.E. Bosworth i inni, The Encyclopedia of Islam, 1987.
  4. a b c Joseph M. Brincat, Malta 870–1054 Al-Himyari's Account and its Linguistic Implications.
  5. a b Brian W. Blouet, The Story of Malta., 2007.
  6. Victor Paul Borg, Malta and Gozo, 2001.
  7. Mario Buhagiar, The Christianisation of Malta: catacombs, cult centres and churches in Malta to 1530, 2007.
  8. Christian W. Troll, Journeying toward God. Christian Lives Given to the Study of Islam, 2012.