II symfonia „Symphony of Chorales” Fossa
| Kompozytor | |||
|---|---|---|---|
| Forma muzyczna | |||
| Czas powstania |
1955–1958 | ||
| Data premiery |
24 października 1958 | ||
| Miejsce premiery | |||
| Wykonawcy premiery |
Pittsburgh Symphony pod dyr. Williama Steinberga | ||
| Czas trwania |
ok. 40 min | ||
| Zlecone przez |
Koussevitzky Music Foundation | ||
| Dedykacja | |||
| |||
II symfonia „Symphony of Chorales” – utwór instrumentalny, skomponowany przez Lukasa Fossa w latach 1955–1958.
Kompozycja przeznaczona jest na wielką orkiestrę symfoniczną. Powstała na zamówienie Koussevitzky Music Foundation, dedykowana pamięci Alberta Schweitzera na prośbę bostońskiego Albert Schweitzer Fellowship[1][2].
Premiera[edytuj | edytuj kod]
Prawykonanie symfonii miało miejsce w Pittsburghu 24 października 1958, z udziałem Pittsburgh Symphony Orchestra pod dyrekcją Williama Steinberga[2], natomiast 31 października 1958 odbyła się premiera w bostońskiej Symphony Hall w wykonaniu Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej pod batutą kompozytora[3].
Budowa i charakterystyka utworu[edytuj | edytuj kod]
Symfonia pochodzi z pierwszego okresu twórczości Fossa, w przeważającej mierze neoklasycystycznego. Kompozytor osadził symfonię na chorałach Bacha, ale zinternalizował bachowskie pierwowzory do tego stopnia, że straciły one swoją oryginalną formę. Dzięki temu mógł dowolnie przebudowywać ich wewnętrzną strukturę, wprowadzać zamierzony chaos i ostre dodekafoniczne brzmienia, zagęszczać orkiestrację i realizować „kapryśnie nieortodoksyjne instrumentarium”[2] (saksofon i mandolina)[2][4][5].
Symfonia składa się z czterech części[6]:
- I Toccata: Allegro (chorale 90 „Hilf, Gott, daß mir’s gelinge”)
- II Contrapunctus: B-A-C-H. Andante sostenuto (chorale 77, 78 „Herr, ich habe mißgehandelt”)
- III Allegretto tranquillo (chorale 139 „Nun ruhen alle Wälder”)
- IV Introduzione Vivace (chorale 133 „Nun danket alle Gott”)
Pierwsza część zaczyna się motoryczną pulsacją toccaty, którą Foss buduje wokół chorału „Hilf, Gott, daß mir’s gelinge”, używając kontrapunktowych wtrętów i chromatycznych ekspresji[2][7].
W części drugiej kompozytor zestawia chorał pokutny „Herr, ich habe mißgehandelt” z motywem B-A-C-H, tworząc w ten sposób rytuał cyklicznego przywoływania nazwiska Bacha we wszystkich kluczowych elementach tej części symfonii[2][4].
Część trzecia przywołuje skojarzenia wariacji na temat „Nun ruhen alle Wälder”. Pobożny chorał przybiera formę kołysanki i w miarę kolejnych przekształceń staje się delikatny, taneczny i „nieco psotny”[2][4].
Część czwarta zbudowana jest na bazie popularnego chorału dziękczynnego „Nun danket alle Gott”. Foss otwiera ją dramatyczną fanfarą, następnie zakotwicza linię melodyczną basu w powolnym metrum, po czym miesza tempa prowadząc temat w kierunku „histeryczno-optymistycznego” finału[2][7][8].
Instrumentarium[edytuj | edytuj kod]
- 3 flety, w tym 2 flety piccolo
- 2 oboje
- rożek angielski
- 3 klarnety, w tym klarnet basowy
- saksofon tenorowy
- 3 fagoty, w tym kontrafagot
- 4 waltornie
- 3 trąbki
- 3 puzony, w tym 1 puzon basowy
- tuba
- kotły
- 3 perkusje
- harfa
- fortepian
- mandolina
- instrumenty smyczkowe:
- I skrzypce
- II skrzypce
- altówki
- wiolonczele
- kontrabasy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Albert Schweitzer Fellowship. [w:] Albert Schweitzer Fellowship [on-line]. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-14)]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Lukas Foss: Complete Symphonies (opis albumu). [w:] Boston Modern Orchestra Project [on-line]. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-06)]. (ang.).
- ↑ BSO Performance History. [w:] Boston Symphony Orchestra [on-line]. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-09)]. (ang.).
- ↑ a b c Boston Modern Orchestra Project Releases Complete Symphonies Of Lukas Foss. [w:] wbur.otg [on-line]. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-07)]. (ang.).
- ↑ Lukas Foss: Complete Symphonies. [w:] ArkivMusic [on-line]. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-07)]. (ang.).
- ↑ Lukas Foss: Complete Symphonies. Symphony No. 2 („Symphony of Chorales”). [w:] All Music [on-line]. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-09)]. (ang.).
- ↑ a b Philip Clark: FOSS Complete Symphonies. [w:] Gramophone [on-line]. [dostęp 2018-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-09)]. (ang.).
- ↑ Allen Gimbel: American Record Guide on Foss: Complete Symphonies. [w:] Boston Modern Orchestra Project [on-line]. 2016-02-01. [dostęp 2018-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-07)]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gilbert Chase: Foss [Fuchs], Lukas. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. F. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Lukas Foss w bazie AllMusic (ang.)
- Lukas Foss: Symphony No. 2 ‘Symphony of Chorales’ – nagranie z wykonania bostońskiego 31 października 1958 (video) (ang.)
- J.S. Bach: Hilf Gott, dass mir’s gelinge, BWV 624 (organy) (video)
- J.S. Bach: Herr, ich habe missgehandelt, BWV 330 (organy) (video)
- J.S. Bach: Nun ruhen alle Wälder, BWV 392 (organy) (video)
- J.S. Bach: Nun danket alle Gott, BWV 657 (organy) (video)