Józef Bellert

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Bellert
Ilustracja
Józef Bellert (1920)
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1887
Samsonów

Data i miejsce śmierci

25 kwietnia 1970
Warszawa

Zawód, zajęcie

lekarz, działacz społeczny, kapitan WP[1]

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (nadany dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi
Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia” (1950–1986)
Multimedia w Wikimedia Commons
Pomnik „Ku chwale pierwszych bojów Józefa Piłsudskiego o niepodległość Polski” w Czarkowach, inicjatorem jego budowy był Józef Bellert

Józef Stanisław Ferdynand Bellert[2] (ur. 19 marca 1887 w Samsonowie[3], zm. 25 kwietnia 1970 w Warszawie) – polski lekarz, żołnierz I Brygady Legionów.

Grób Józefa Bellerta na Starych Powązkach w Warszawie

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Aleksandra Bellerta (zm. 1890[4]), oficera wojska carskiego oraz Jadwigi z domu Zarębskiej[5]. Miał starszą siostrę Helenę Arkadię (ur. 1886[6]) i młodszego brata Piotra[7] (1888–1979) oraz przyrodnie rodzeństwo z poprzedniego małżeństwa ojca. Kiedy Józef miał trzy lata, zmarł jego ojciec Aleksander, od tej pory Jadwiga wychowywała dzieci samotnie. Rodzina utrzymywała się z pracy matki na plebanii u proboszcza[8].

Uczył się w gimnazjum w Kielcach, skąd został relegowany za udział w strajku szkolnym w 1905. Naukę kontynuował w Sankt Petersburgu, po złożeniu egzaminu dojrzałości przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W uznaniu osiągnięć w nauce otrzymał stypendium Krakowskiej Akademii Umiejętności, podczas studiów wstąpił do Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej 3 sierpnia 1914 zgłosił się ochotniczo w oddziale strzelców Józefa Piłsudskiego, otrzymał szarżę sierżanta i przydział do batalionu I Brygady Legionów Polskich. W 1915 urlopowany uzyskał dyplom lekarza, dzięki czemu w czerwcu 1916 został komendantem szpitala w Radomiu, następnie w Kielcach, gdzie równolegle zasiadał w komisji uzupełnień wojskowych[9]. Po kryzysie przysięgowym posiadając stopień porucznika został przeniesiony do rezerwy i objął funkcję lekarza miejskiego w Chęcinach, równocześnie działał w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej.

Odwołany z rezerwy w lipcu 1920 został mianowany ordynatorem Oddziału Chirurgicznego Szpitala Okręgowego w Kielcach. W 1921 powrócił na wcześniej zajmowane stanowisko w Chęcinach[10], od 1925 był dyrektorem szpitala św. Juliana w Pińczowie. Działał w Związku Legionistów Polskich, Związku Oficerów Rezerwy RP i Polskim Towarzystwie Lekarskim. Jako prezes pińczowskiego oddziału Związku Strzeleckiego był współinicjatorem budowy cmentarza i Pomnika Czynu Legionowego w Czarkowach, który odsłonięto w 1928[11]. W 1930 zainicjował budowę powszechnej szkoły ślusarsko-mechanicznej w Winiarach, jej uruchomienie przerwał wybuch II wojny światowej[12]. W latach 30. XX wieku przeniósł się do Warszawy, gdzie został zastępcą lekarza naczelnego ZUS. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 był ordynatorem szpitala polowego nr 202. Po wybuchu powstania warszawskiego kierował szpitalem powstańczym przy ulicy Jaworzyńskiej 2[13]. Po zakończeniu wyjechał z rannymi, których ewakuowano do szpitala przy ulicy Grzegórzeckiej w Krakowie[14].

W 1945 jako Naczelny Lekarz PCK zorganizował 38-osobowy ochotniczy oddział ratowniczy niosący pomoc dla pozostałych przy życiu więźniów obozu Auschwitz-Birkenau, zorganizował szpital dla 4800[15] chorych[16], którym kierował od 5 lutego do jego rozwiązania 1 października 1945[17]. Następnie pełnił funkcję dyrektora szpitala św. Łazarza oraz lekarza orzekającego w Wojewódzkiej Komisji Lekarsko-Społecznej, od 1951 pracował w III Dzielnicowej Przychodni dla Dzielnicy Kleparz w Krakowie. Na emeryturę przeszedł w wieku 82 lat.

Zmarł 25 kwietnia 1970 podczas pobytu w Warszawie. Pochowany na Starych Powazkach w Warszawie (kwatera 259-3-18[18].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Józef Bellert jest patronem ulicy w Krakowie-Podgórzu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1924
  2. ↑ biogram, Biblioteka Uniwersytecka Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  3. ↑ Józef Stanisław Ferdynand Bellert urodził się we wsi Samsonów dnia 7/19 marca 1887, ochrzczony 4/16 lipca 1888 r. — na podstawie akt stanu cywilnego parafii rzym.-kat. w Tumlinie, U 60/1888.
  4. ↑ Na podstawie ASC parafii rzym.-kat. w Tumlinie, akt zgonu: Z 36/1890.
  5. ↑ Ślub odbył się w parafii Tumlin, 8/20 lutego 1886 r. ASC M 14/1886.
  6. ↑ ASC par. rzym.-kat. w Tumlinie, U 110/1886.
  7. ↑ ASC par. rzym.-kat. w Tumlinie, U 63/1888.
  8. ↑ Szymon Nowak, Józef Bellert, [Warszawa]: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2021, s. 3-4, ISBN 978-83-8229-207-7, OCLC 1281243720 [dostęp 2022-03-21].
  9. ↑ Andrzej Grygiel. Żołnierz i lekarz w: „Eskulap Świętokrzyski” nr 6 z 2003 r., pismo Świętokrzyskiej Izby Lekarskiej.
  10. ↑ Na podstawie spisu lekarzy: Dziennik Urzędowy Województwa Kieleckiego. R. 3, nr 9 (26 sierpnia 1922), str. 6/20
  11. ↑ Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć – tracą życie. 98. rocznica Pierwszych Bojów Legionów Józefa Piłsudskiego. Starostwo Powiatowe w Kazimierzy Wielkiej 25 września 2012. kazimierzaw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-28)]..
  12. ↑ Historia Placówki, Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Winiarach. powwiniary.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-28)]..
  13. ↑ Józef Bellert, Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego.
  14. ↑ a b c Józef Bellert, powstańcze biogramy 1944.pl.
  15. ↑ Józef Bellert w raporcie PCK z 1946 kwestionował tę liczbę podając jako prawdopodobną 4500 chorych, ponieważ lżej chorzy przemieszczali się po terenie byłego obozu.
  16. ↑ Józef Bellert. Praca polskich lekarzy i pielęgniarek w szpitalu obozowym PCK w Oświęcimiu po oswobodzeniu obozu w: „Przegląd Lekarski” nr 1a/1963, s. 66.
  17. ↑ Szymon Piegza Anioły życia w obozie śmierci. Onet. 14 października 2017.
  18. ↑ Cmentarz Stare Powązki: JÓZEF BELLERT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-05-15].
  19. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu pracy w organizacjach niepodległościowych i pracy społecznej”.
  20. ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Bellert&oldid=73110390”