Józef Trzebiński

Józef Trzebiński
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1867 ; Kozuby Wielkie
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 1941 ; Wilno
	profesor nauk botanicznych
	Specjalność: fitopatologia
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet Warszawski
	Polska Akademia Umiejętności
Status	członek korespondent
	Doktor honoris causa; SGGW – 30 kwietnia 1937
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński; Uniwersytet Wileński
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Józefa Trzebińskiego na wileńskim cmentarzu Na Rossie

Józef Trzebiński (ur. 1 marca 1867 w Kozubach Wielkich k. Turku, zm. 30 sierpnia 1941 w Wilnie) – botanik, fitopatolog.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Syn Mikołaja (zm. 1879), zubożałego ziemianina, i Teofili z Kruszyńskich (zm. 1891), brat Mariana (1871–1942), malarza i Emilii Komarnickiej (1879–1947). W 1888 ukończył gimnazjum filologiczne (od III klasy) w Siedlcach. W latach 1888–1890 studiował na Wydziale Medycznym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1890–1894 na oddziale przyrodniczym Wydziału Fizyko-Matematycznego Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. W 1894 zdał egzamin na stopień kandydata nauk, w kwietniu 1897 uzyskał stopień kandydata nauk przyrodniczych na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1900–1904 był asystentem przy katedrze anatomii i fizjologii roślin u prof. Edwarda Janczewskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach 1904–1912 – kierownikiem Działu Mykologicznego Stacji Entomologicznej Wszechrosyjskiego Związku Cukrowników w Śmile na Ukrainie, pracował nad chorobami buraka cukrowego i innych roślin uprawnych, w 1912–1916 w Stacji Ochrony Roślin przy Towarzystwie Ogrodniczym Warszawskim, w latach 1916–1918 był inspektorem Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1914-1918 wykładał botanikę na Wydziale Przyrodniczym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[1].

Od 1916 członek TNW, a od 1930 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności; od 1901 współpracownik (od 1930 członek) Komisji Fizjograficznej PAU^[2]; w latach 1918–1924 wykładowca SGGW i Uniwersytetu Warszawskiego oraz kierownik wydziału ochrony roślin Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. W latach 1924–1937 profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Jako emerytowany profesor USB został mianowany profesorem honorowym na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym USB z dniem 27 września 1938^[3]. 30 kwietnia 1937 – doctor honoris causa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.

Uważany za twórcę nowoczesnej fitopatologii polskiej i najwybitniejszego ówczesnego polskiego znawcę grzybów pasożytniczych. Tworzył prace z zakresu fitopatologii, mykologii, fizjologii roślin i florystyki, podręczniki, m.in. Choroby roślin uprawnych... (1912), Choroby roślin (1930). W 1915 otrzymał srebrny medal Krakowskiego Towarzystwa Ogrodniczego za pracę Chwasty okolic Śmiły.

Był dwukrotnie żonaty. Od 1901 z Anną z d. Okulicz (zm. 1907), z którą miał córki: Helenę Bodzińską (1905–1982) i Annę Trzebińska-Wróblewska (ur. 1907), następnie z Heleną z d. Brazajtis, z którą miał syna Tadeusza (1914–1998).

Pochowany w alei profesorskiej na Starej Rossie na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)^[4]
Złota Odznaka Stacji Ochrony Roślin w Krakowie (1937)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 97, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815–1952). Kraków 2002.
↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 5 listopada 1938.
↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tomasz Majewski, Piotr Köhler. Leksykon Botaników Polskich. 91. Józef Trzebiński. „Wiadomości Botaniczne”. 60 (1–2), s. 51–55, 2016. Kraków: Uniwersytet Jagielloński Wydział Biologii i Nauk o Ziemi : Instytut Botaniki. ISSN 0043-5090. [dostęp 2021-01-15].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Publikacje Józefa Trzebińskiego w bibliotece Polona

[1] Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 97, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna

[2] Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815–1952). Kraków 2002.

[3] Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 5 listopada 1938.

[4] M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi na polu pracy naukowej”.

[1]

[2]

[3]

[4]