Jan Jakub Wawrzyniak

Jan Jakub Wawrzyniak

Data i miejsce urodzenia	16 lipca 1900 Poznań
Data i miejsce śmierci	9 stycznia 1971 Katowice
Organizacja harcerska	ZHP
członek Zarządu Okręgu ZHP w Poznaniu
Odznaczenia

Jan Jakub Wawrzyniak (ur. 16 lipca 1900 w Poznaniu, zm. 9 stycznia 1971 w Katowicach) – polski harcerz, powstaniec, działacz.

Młodość

Urodził się 16 lipca 1900 w Poznaniu jako syn Jana Wawrzyniaka i Heleny z Kostańskich. Absolwent Gimnazjum im. Św. Marii Magdaleny. W 1915 roku wstąpił do młodzieżowej konspiracyjnej organizacji „Towarzystwo Tomasza Zana”, a od 1916 roku był członkiem jej zarządu. Tę działalność zakończyło podjęcie przez niego decyzji, w grudniu 1918, o walce zbrojnej przeciwko pruskiemu zaborcy w szeregach wielkopolskich powstańców. W 1916 roku założył w Poznaniu tajną drużynę harcerską im. Romualda Traugutta. W 1917 złożył przyrzeczenie i uzyskał III stopień harcerski. Wawrzyniak został aresztowany wiosną 1917 roku przez tajną policję pruską pod zarzutem kolportażu ulotek.

Powstanie Wielkopolskie

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918. Wawrzyniak został kierownikiem drużyny harcerskiej w Kościelnie. Prowadził ją do 27 grudnia 1919 roku, a od września pełnił funkcje komendanta poznańskiego hufca III oraz był członkiem komendy I Okręgu Wielkopolskiego Oddziału ZHP. W sierpniu 1919 został zwolniony do rezerwy. Podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. W 1919 roku założył Akademickie Koło Harcerskie im. Tomasza Zana. 22 lutego 1920 roku został wybrany członkiem Zarządu Wielkopolskiego ZHP. Prowadził również w Poznańskim Naczelnictwie Drużyn Męskich sekcję drużyn szkolnych. W ostatniej dekadzie czerwca 1920 roku skierowany został do pracy w Polskim Komitecie Plebiscytowym w Zabrzu. W lipcu został odwołany z tej placówki i przeniesiony do Bytomia. Wziął udział w ukonstytuowaniu Inspektoratu Harcerskiego Okręgu Górnego Śląska. Inspektorat powołano do życia 30 lipca 1920 roku, a Wawrzyniak pełnił w nim funkcję sekretarza i skarbnika. Wawrzyniak uczestniczył w szkoleniu miejscowej młodzieży na kursach dla drużynowych drużynowych w Czarnym Lesie k. Lublińca. Uczestniczył w wybuchu II powstania śląskiego. Po powstaniu powrócił do harcerstwa. Uczestniczył w szkoleniu kolejnej grupy młodych Górnoślązaków – był gospodarzem, instruktorem, drużynowym jednej z drużyn. 12 października 1920 roku został zastępcą inspektora okręgowego. Zaangażował się w organizacje pierwszego zlotu harcerskich drużyn śląskich. Trzy dni później poprowadził pierwszą, pięciodniową wycieczkę 65 harcerzy do Warszawy. Z dniem 10 lutego 1921 roku zostaje mianowany zastępcą inspektora okręgowego. Zwolnienie ze służb plebiscytowych nastąpiło 10 kwietnia. 30 kwietnia, 3 dni przed wybuchem III powstania śląskiego, wyjechał do Poznania.

Działalność

Po powrocie do Poznania objął pełnienie obowiązków komendanta miejscowego ZHP. Od momentu przyjazdu przejął także funkcję przewodniczącego Akademickiego Koła Harcerskiego. Był też członkiem zarządu Okręgu ZHP w Poznaniu. Następnie podjął pracę zarobkową w charakterze urzędnika kontraktowego na stanowisku młodszego referenta w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej. W 1923 roku został referentem w Komisariacie Głównego Urzędu Likwidacyjnego na b. Zabór Pruski. W 1924 roku został wcielony do Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w Poznaniu. 1 lipca awansował na stopień bombardiera, 15 września na kaprala, w tym dniu skończył szkołę z wynikiem dobrym i mianowany został podchorążym. W 1926 roku otrzymał dyplom z tytułem magistra nauk ekonomiczno-politycznych. Po studiach osiadł się w Katowicach, gdzie 1 października 1926 roku rozpoczął pracę w Syndykacie Polskich Hut Żelaznych. W 1934 roku objął funkcję prokurenta. W 1938 roku został wyróżniony Ryngrafem za owocną działalność niepodległościową w latach 1912–1920. W 1939 roku Wawrzyniak został osadzony w obozie jenieckim dla oficerów Oflag VII A Murnau w Bawarii. Za sprawą wojsk amerykańskich odzyskał wolność 29 kwietnia 1945 roku. W tym samym roku wyemigrował do Francji. Do kraju powrócił w 1947 roku. We wrześniu 1951 roku objął stanowisko w resorcie budownictwa na stanowisku kierownika katowickiej delegatury Centralnego Zarządu Zaopatrzenia Ministerstwa Budownictwa Miast i Osiedli.

Życie prywatne

W 1929 ożenił się z Anną Jabłonowską (1911–1999). Miał dwie córki - Ewę (1933–2020) i Janinę oraz syna Andrzeja (ur. 1940, zginął tragicznie w 1953). W 1971 roku Jan Jakub Wawrzyniak zmarł na zawał serca. Pochowany został na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Panewnickiej w Katowicach (sektor J2-A-8).

Ordery i odznaczenia

• Medal Niepodległości (16 września 1931)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1937)

Bibliografia

• Tadeusz Czylok, Geneza i Powstanie Katowickiego Harcerstwa.
• Pierwsi komendanci Górnośląskich Harcerzy.