Jastrzębie (województwo śląskie)
50°10′20″N 18°05′56″E/50,172222 18,098889| wieś | |
 Pałac w Jastrzębiu z końca XIX wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
145[2] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-260[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0220842 |
Położenie na mapie gminy Rudnik  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
| 50°10′20″N 18°05′56″E/50,172222 18,098889[1]
| |
Jastrzębie (niem. Habicht) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Rudnik.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jastrzębie jest położone w północno-zachodniej części gminy. Posiada powierzchnię 4,55 km²[4] oraz około stu sześćdziesięciu mieszkańców[4]. Wieś położona jest na Płaskowyżu Głubczyckim.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Wieś posiadała niemiecką nazwę niem. Habicht[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1679 roku[4]. Istniał tu folwark o pow. 300 ha, który w latach 1797-1945 należał do mieszczańskiej rodziny Schramek. Pod koniec XIX wieku powstał tutaj pałac. Po II wojnie światowej w pałacu mieściło się sanatorium, a od 1994 roku pałac znajduje się w rękach prywatnych[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
W 2016 roku w Jastrzębiu ludność w wieku przedprodukcyjnym na 100 mieszkańców wynosiła 16,67, co uplasowało wieś poniżej średniej w gminie (16,95). Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wynosiła 69,23 (średnia w gminie – 66,90), a w wieku poprodukcyjnym – 14,1 (średnia w gminie – 16,25). Stosunek mieszkańców w wieku poprodukcyjnym do mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił 20% (średnia w gminie – 24%). Mediana wieku mieszkańców wynosi 45 lat (średnia w gminie - 47,11)[6].
| Rok | Liczba ludności | Gęstość zaludnienia (os./km²) |
|---|---|---|
| 2004 | 155[7] | 34,07 |
| 2011 | 160[8] | 35,1 |
| 2016 | 156[9] | 34,29 |
Religia[edytuj | edytuj kod]
Jastrzębie należy do parafii św. Piotra i Pawła w Grzędzinie[4].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Przy ul. Raciborskiej (nr 1) znajduje się wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków (A/1433/91) zespół pałacowo-parkowy. Pałac pochodzi z II połowy XIX wieku w stylu romantyzmu niemieckiego z elementami neogotyku angielskiego[10]. Pałac został wzniesiony przez rodzinę Schramek, po II wojnie światowej mieściło się tutaj sanatorium, a od 1994 r. znajduje się w rękach prywatnych, obecnie pięknie odrestaurowany.
Obok pałacu znajduje się oficyna z elementami neogotyku, która pochodzi z końca XIX wieku. Całość otacza park o charakterze krajobrazowym założony z XVIII wieku[10]. Na terenie dawnego folwarku (nr 3) znajduje się budynek mieszkalny z II połowy XIX wieku[11].
Przy ul. Raciborskiej znajdują się budynek mieszkalny (nr 20) z 1910 r., budynek mieszkalny (nr 20a) z 1832 r., trzy budynki mieszkalne (nr 33, 35 i 39) z przełomu XIX/XX wieku, a także dwie zagrody typu frankońskiego (nr 8a, 10 i 19) z I połowy XIX wieku[10][11].
Przy ul. Raciborskiej (nr 22 i 38) znajdują się dwa krzyże kamienne z postacią Chrystusa Króla na postumencie z niszą, w której stoi figura Matki Boskiej Bolesnej z przełomu XIX/XX wieku. Na tej ulicy (nr 20a) stoi kapliczka przydrożna z przełomu XIX/XX wieku[11].
| Nr ewidencyjny | Obiekt | Forma ochrony | Adres |
|---|---|---|---|
| A/1433/91 30.08.1991 | Zespół pałacowo-parkowy - pałacyk z drugiej połowy XIX wieku w stylu romantyzmu niemieckiego z elementami neogotyku angielskiego, oficyna koniec XIX wieku z elementami neogotyku i park o charakterze krajobrazowym XVIII wieku | wpis do woj. rej. zabytków | |
| A/314/10 01.09.2010 | Dawna szkoła (obecnie dom mieszkalny) | wpis do woj. rej. zabytków | ul. Raciborska 35 |
| zagroda typu frankońskiego, poł. XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 19 | |
| 12 | budynek mieszkalny, 2 poł. XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 3 |
| 11 | budynek mieszkalny, 1920 r. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 20 |
| 4 | budynek mieszkalny, 1832 r. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 20a |
| 6 | budynek mieszkalny, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 33 |
| 7 | budynek mieszkalny XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 35 |
| 8 | budynek mieszkalny, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 39 |
| kapliczka przydrożna, XIX/XX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 17 | |
| zagroda typu frankońskiego, poł. XIX w. | wpis do gminnej ewidencji zabytków | ul. Raciborska 8a, 10 |
We wsi znajduje się stanowisko archeologiczne wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków, gdzie znaleziono pozostałości po grodzisku[13].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 45177
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 381 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Anna Bindacz: Gmina Rudnik – kraina pałaców i zieleni. Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Wydawnicza WAW Grzegorz Wawoczny, 2005, s. 20. ISBN 83-89802-09-0.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 13.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 16.
- ↑ Urząd Gminy Rudnik: Gmina w liczbach – Gmina Rudnik. [dostęp 2008-09-30]. (pol.).
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rudnik. 2011, s. 11.
- ↑ Program rewitalizacji gminy Rudnik na lata 2017-2023. 2017, s. 10.
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 35.
- ↑ a b c Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 36.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 16-19.
- ↑ Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013, s. 20.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gminny program opieki nad zabytkami dla gminy Rudnik na lata 2013 - 2016. Rudnik: 2013.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Kolonia wsi | |
| Przysiółki wsi |
_COA.svg)