Jazowsko

Jazowsko
	wieś
	; Kościół w Jazowsku
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Łącko
Wysokość	ok. 340 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	1767
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-389
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0444286
	Położenie na mapie gminy Łącko Jazowsko
	Położenie na mapie Polski Jazowsko
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Jazowsko
	Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Jazowsko
	49°31′56″N 20°31′01″E/49,532222 20,516944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jazowsko – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Łącko^[4]^[5], nad Dunajcem, poniżej przełomu rzeki, która przewija się pomiędzy masywem Lubania i lesistym pasem Radziejowej.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jazowsko. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa wsi pochodzi od jazu – tamy wodnej zbudowanej w celu połowu łososi płynących w górę rzeki. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Jazowszko wymienia w latach (1470–1480) Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis.^[6]. Jako właściciela Długosz podaje Wierenka Gabańskiego herbu Janina.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Jazowsko^[4]^[5]
części wsi	Biedówka, Bielówka Niżna, Bielówka Wyżna, Cegielnia, Chałupina, Dołki, Garbowiec, Gorzków, Gruszów, Kliniec, Kozieńskie, Krawędy, Leonówka, Łąki, Migostów, Mostkówka, Nad Browarem, Nowakówka, Obłazy, Opijówka, Padoły, Pasternik, Podgwizdówka, Podkrzyzie, Pomietły, Potoki, Półanki, Przydomki, Ptaszniki, Równia Sopatówka, Stece, Tudzieńskówka, Turchałówka, Za Cmentarzem, Za Górką, Zagroda, Zarębek, Zawieśnia

Historia[edytuj | edytuj kod]

Osiedle genezę swą bierze sprzed 1225 r. (jest jednym z najstarszych na Sądecczyźnie). Prowadzono tu gospodarkę rolną, leśną, rybacką i flisacką. Tu też istniały: huta szkła, tartak i browar, a do 1945 r. fabryka mebli giętych, spalona w czasie działań wojennych.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[7].

Kościół parafialny pw. Narodzenia NPM.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

W Jazowsku zaczyna się szlak wyjściowy na Przehybę (1175 m n.p.m.) w Paśmie Radziejowej (szlak zielony, ok. 3 h).

Sport[edytuj | edytuj kod]

W Jazowsku istnieje klub piłki nożnej Budowlani Jazowsko, występujący w nowosądeckiej klasie A. Klub ma także sekcję juniorów starszych, występującą w nowosądeckiej 1 lidze.

Ochotnicza straż pożarna[edytuj | edytuj kod]

Ochotnicza Straż Pożarna w Jazowsku działa od 1880 roku i jest jedną z najstarszych jednostek OSP na terenie powiatu nowosądeckiego. Działa poza krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym^[8].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Ludność według spisów powszechnych, w 2009 według PESEL^[9]^[10]^[11]^[12].

Budynki mieszkalne
Rok	1900	1921	1931	2002
Liczba	115	147	166	277

Zwierzęta hodowlane w 1900 roku^[9]
Zwierzęta	Konie	Bydło	Owce	Świnie
Liczba	90	471	42	169

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 45774
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 387 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].
↑ ^a ^b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.301
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-14] .
↑ OSP Jazowsko [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
↑ ^a ^b Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom XII - Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925
↑ Statystyka Polski, t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny
↑ Statystyka Polski seria C, z. 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Jazosko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 540 .
Jazowsko, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 16 .
Jazowsko info - strona internetowa o Jazowsku. jazowsko.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-03)].
Strona Parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Jazowsku
Strona kibiców klubu Budowlani Jazowsko
Strona internetowa - Jazowsko i okolice

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 45774

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 387 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09].

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].

[6] Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, str.301

[:rejestr-7] Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-14] .

[8] OSP Jazowsko [online], nowysacz112.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).

[spis1900-9] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, tom XII, "Galizien", Wien 1907

[10] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom XII - Województwo Krakowskie i Śląsk Cieszyński, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1925

[11] Statystyka Polski, t. XXVI, Warszawa 1926, Główny Urząd Statystyczny

[12] Statystyka Polski seria C, z. 88 Warszawa 1938 Główny Urząd Statystyczny

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Brzyna Czarny Potok Czerniec Jazowsko Kadcza Kicznia Łazy Brzyńskie Łącko Maszkowice Obidza Szczereż Wola Kosnowa Wola Piskulina Zabrzeż Zagorzyn Zarzecze
Osady	Górka Gronie Gródek Kluczniki
Integralne części wsi	Babia Babiki Babiniec Banach Berdychów Biały Potok (Maszkowice) Biały Potok (Zabrzeż) Biedówka Biedroniówka Bielaki Biele Bielowa Bielówka Niżna Bielówka Wyżna Bieryty (Brzyna) Bieryty (Łazy Brzyńskie) Bindasówka Błaszkowiec Boconiec Boczów Borki Borowa Browary Brzeg (Maszkowice) Brzeg (Wola Piskulina) Brzyzki Buciarka Bucze Bucznik Bukowina Bukówki Bukowy Potok Byniowa (Czerniec) Byniowa (Zabrzeź) Byniowa Zagorzyńska Bystra Bystry Wierch Cebulówka Cecygówka Cegielnia Cerchla (Obidza) Cerchla (Wola Kosnowa) Chałupina (Jazowsko) Chałupina (Obidza) Chałupisko Chudobówka Chwosty Ciosówka Cyrchla Czajki Dąbrowy (Wola Kosnowa) Dąbrowy (Zabrzeż) Dąbrówka Długa Łąka Do Błasiaków Do Dziadosza Do Florków Do Kikliców Do Kołodzieja Do Kozieńskich Do Krzysia Do Lizonia Do Lizonki Do Pogwizdów Dolina (Brzyna) Dolina (Czarny Potok) Dolina (Łącko) Doliska Dołki (Jazowsko) Dołki (Szczereź) Dolna Wieś Dudówka Dunajczyska Dybce Dychały Dziadki Dział (Brzyna) Dział (Obidza) Dział (Zarzecze) Działek Działy Kadeckie Faltynówka Floriany Folwark Gabriele Gałyse Garbowiec Gawronówka Gębacze Glinek Gliniki Gorzków (Jazowsko) Gorzków (Maszkowice) Gorzkowska Górki Grabaniec Grabka Granicznik Grodkówka Gromale Groń Gronik Gródek (Czarny Potok) Gruszów Jamówka Janczurówka Janeczki Jarosze Jasienina Jastrzębówka Jaszkowiec Jaworów Jawory Jaworzynka Jeżowa (Czerniec) Jeżowa (Łącko) Jeżówka Jurówka Kabatki (Kadcza) Kabatki (Łazy Brzyńskie) Kaczory Kadeczka Kamieńce Kamieńczyk Karczma Karczyska Kąty Kawówka Niżna Kawówka Wyżna Kawulówka Kiczanki Kiercówka Kierczówka Kiklice Kitówka Klimki Kliniec Kochoń Kolonia Kołowska Kopanie Kopytówka Koszarki Koziarnica Kozieńskie Kozówka Krakowska Krakówka Krawędy Kretówki Królowa Krótka Krupówki Krupy Krzywe Księdza Kubciówka Kuklina Kulas Kulasikówka Kulówka Kulwany Kwartał (Kicznia) Kwartał (Szczereż) Kwartały Lemierzyska Leonówka Ligasówka Lipówki Lizonie Łaz (Maszkowice) Łaz (Zabrzeź) Łazarska Rola Łazisko Łazy (Czerniec) Łazy (Kicznia) Łąkcie Łąki Łąkta Łęg Łęgi Łodziska Madziary Majdan Majerz Marasiówka Markowa Masiowa Matusówka Mieczkowskie Migostów Mijasowa Młaki Młyn Młynczyska Moczarki Moraźnica Mościska Mostkówka Mroziówka Musołówka Na Jaworzynę Na Knapiarkę Na Kolonię Na Łąkę Na Opałkówkę Na Potoki Na Przybiercz Na Świniarki Na Wapelną Nad Browarem Nawsie Niżna Paproć Niżne Łazy Niżne Puldowskie Nowa Wieś Nowakówka Obłaz Obłazy (Czerniec) Obłazy (Jazowsko) Oborzyska Ogródek Ogrodzisko Okrąg Opalanka Opijówka Osicze Osiki Owsianki Padoły Palarnia Palenica Paleniska Pański Majerz Paryja Paryż Pasiudówka (Czerniec) Pasiudówka (Maszkowice) Pasternia Pasternik Pasula Piaski Pierzchały Pietruskie Piwowary Place (Brzyna) Place (Obidza) Pniaki Poboiska Pod Bukowiną Pod Drapą Pod Piechówką Podgóra Podgrabka Podgwizdówka Podjarcowa Podkraje Podkrzyzie Podłazie Podlipowy Działek Podpaproć Podrównica Podsiadówka Podskalice Podsobel Podwilcze Podziele Pogorzelina Pogwizdówka Polana Polanice Polanka (Łazy Brzyńskie) Polanka (Zabrzeż) Połomia Pomietły (Jazowsko) Pomietły (Obidza) Popardówka Potok Potoki (Jazowsko) Potoki (Zarzecze) Pożogi Półanki Przewoźnikówka Przydomki Psie Ptaszniki Pultowskie Pultowskie Wyżne Pyrdoły Pytle Radowa Rakówka Rokita Rozmusy Równia (Jazowsko) Równia (Maszkowice) Równica (Brzyna) Równica (Zagorzyn) Rządek Sajdaki Skutówka Słabaszowa Smalarkówka Sobel Sopatowiec (Brzyna) Sopatowiec (azy Brzyńskie) Sopatówka Sośnie (Czerniec) Sośnie (Szczereż) Stece (Brzyna) Stece (Jazowsko) Stefany Stos Suche Suszyce Sworniówka Syjdówka Szczepanówka Szyszkówka Ślazy Śliwowiec Śmietana Średnia Droga Średniak Świercze Świniarnia Talapówka Tarnowa Tłuczek Tobiaszówka Tocie Tokarze Tomaszki Trzesanki Tudzieńskówka Turchałówka Turki Turkówka (Brzyna) Turkówka (Zagorzyn) Ubocz Ukosówka Wajdy Walkowiec Warzechy Waziec Wdżar Wdżary Wesoła Widoma Wiela Wiele Wielga Wierch-Góry Wierchy Wierchy Zarzeckie Wietrznice Wiklina Wilcze Wilczy Dół Wnękówka Wolaki (Czarny Potok) Wolaki (Łącko) Wójciki Wójcikówka Wspólna Wydarta Wygon Wygony (Czerniec) Wygony Wyłupki Wyrąb Wyrębiska Wyrobiska (Brzyna) Wyrobiska (Maszkowice) Wyrobiska (Zarzecze) Wyrostki Wyrwanówka Wysokie (Czerniec) Wysokie (Łącko) Wyszopole Wyżna Paproć Za Cmentarzem Za Górką Za Paryją Za Rzeką Zagonek Zagóra (Obidza) Zagóra (Wola Kosnowa) Zagroda (Czerniec) Zagroda (Jazowsko) Zagrody (Łącko) Zagrody (Zagorzyn) Zagrody Niżne Zagrody Wyżne Zajemcze Zakicznie Zapadliska Zarębek Zarębek Zarębki Zatracz Zawaliny Zawierch Zawieśnia Zawodzie (Czerniec) Zawodzie (Łazy Brzyńskie) Zawodzie (Maszkowice) Zbożniówka Złotne (Łącko) Złotne (Obidza) Zwierzenica Żłabina
Dawne wsie	Łączki (Wiesendorf)