Jerzy Bazyli Dekański

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jerzy Bazyli Dekański
major lekarz major lekarz
Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1897
Lwów

Data i miejsce śmierci

28 lutego 2000
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

Centrum Wyszkolenia Sanitarnego

Stanowiska

wykładowca

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Złoty Krzyż Zasługi Odznaka Honorowa PCK III stopnia

Jerzy Bazyli Dekański (ur. 2 listopada 1897 we Lwowie, zm. 28 lutego 2000 w Warszawie) – major lekarz Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Po ukończeniu gimnazjum wstąpił w szeregi Legionów Piłsudskiego. Był ogniomistrzem w 1 pułku artylerii[1]. Następnie walczył na wojnie z bolszewikami. 1 czerwca 1921 roku, w stopniu porucznika, pełnił służbę w Oddziale I Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, a jego oddziałem macierzystym był 1 pułk artylerii polowej Legionów[2].

Po zakończeniu wojny pozostał w szeregach Wojska Polskiego i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 90. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, grupa medyków (później grupa podlekarzy). Jego oddziałem macierzystym była wówczas Kompania Zapasowa Sanitarna Nr 6[3]. W 1923 roku był przydzielony do 42 pułku piechoty w Białymstoku na stanowisko młodszego lekarza pułku z jednoczesnym odkomenderowaniem na Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 1 batalionu sanitarnego w Warszawie[4]. W następnym roku został odkomenderowany na Uniwersytet Warszawski[5].

W 1925 uzyskał doktora medycyny, jako specjalizację wybrał patologię ogólną i doświadczalną oraz anatomię patologiczną. 12 kwietnia 1927 roku awansował na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 roku i 21. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy[6]. W latach 1928–1932 pełnił służbę w Szkole Gazowej w Warszawie, pozostając w kadrze oficerów służby zdrowia[7][8]. Był specjalistą w zakresie gazów bojowych, równocześnie prowadził praktykę lekarza wojskowego. W latach 1934–1939 był wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. W 1936 roku mieszkał przy ulicy Koszykowej 79b[9][10][11]. Dwa lata później zamieszkiwał przy Topolowej 17[12]. Prowadził również szkolenia dla kadry kierowniczej Uniwersytetu Warszawskiego i studentów tamtejszego Wydziału Lekarskiego[13]. 27 czerwca 1935 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych[14].

Po upadku kampanii wrześniowej przedostał się do Francji, gdzie został zastępcą dowódcy wyszkolenia służby zdrowia Polskiego Wojska w Camp de Coëtquidan. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, tam został zatrudniony w tajnym Instytucie Badań nad Gazami Bojowymi w Szkocji, równocześnie rozpoczął współpracę z Uniwersytetem w Edynburgu. Po powołaniu w 1941 Polskiego Wydziału Lekarskiego został kierownikiem Katedry Farmacji i jako profesor objął stanowisko starszego wykładowcy farmakologii ogólnej i doświadczalnej[15]. Po cofnięciu uznania rządowi polskiemu na emigracji przez rząd brytyjski w lipcu 1945 wydział rozwiązano, Jerzy Bazyli Dekański podjął wówczas decyzję o pozostaniu w Wielkiej Brytanii, podjął wówczas pracę na Uniwersytecie Edynburskim przy laboratoryjnej syntezie leków oraz prowadził badania nad hormonami przysadki mózgowej, a także nad środkami zapobiegającymi przerostowi prostaty[16]. Od 1950 równocześnie prowadził własny zakład farmakologiczny „Organon Laboratory”. Pozostał aktywny do dziewięćdziesiątego roku życia, podjął wówczas decyzję o powrocie do ojczyzny. Wznowił wówczas uprawnienia lekarskie, a także zaangażował się w działalność Warszawskiej Izby Lekarskiej oraz Kół SPSan i CWSan przy Wojskowej Akademii Medycznej[16]. W 1997 został uhonorowany najwyższym odznaczeniem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego medalem „Gloria Medicinae”. Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie przyznała Jerzemu Bazylemu Dekańskiemu godność Delegata Honorowego, a Prezydent Rzeczypospolitej odznaczył go Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta[13]. Zmarł w wieku 102 lat, spoczywa na cmentarzu Wawrzyszewskim[16], większą część swojej biblioteki i pamiątek osobistych przekazał do Zbiorów Specjalnych Głównej Biblioteki Lekarskiej.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wykaz Legionistów ↓.
  2. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 278, 596.
  3. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 323.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 249, 1125, 1205.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1019, 1088.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 124.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 716, 736.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 329, 825.
  9. ↑ a b Lista starszeństwa 1934 ↓, s. 28.
  10. ↑ Konopka 1936 ↓, s. 1161, 1255.
  11. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 491.
  12. ↑ Rocznik Lekarski 1938 ↓, s. 660.
  13. ↑ a b Jerzy Hornowski "Niecodzienny jubileusz" Gazeta Lekarska nr. 11/1997. spolecznosc.gazetalekarska.pl. [dostęp 2016-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 28 czerwca 1935 roku, s. 69.
  15. ↑ Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 29. docplayer.pl. [dostęp 2016-10-06].
  16. ↑ a b c "Jerzy Bazyli Dekański - wspomnienie" Gazeta Lekarska 4/2000. oil.org.pl. [dostęp 2016-10-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-09)].
  17. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 371.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jerzy_Bazyli_Dekański&oldid=72127518”