Jewgienij Chałdiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jewgienij Chałdiej
Евгений Ананьевич Халдей
Ilustracja
Wizerunek Jewgienija Chałdieja na znaczku pocztowym
Data i miejsce urodzenia

23 marca 1917
Juzowka

Data i miejsce śmierci

23 października 1997
Moskwa

Zawód, zajęcie

fotograf, dziennikarz

Odznaczenia
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonej Gwiazdy Medal „Za obronę Sewastopola” (ZSRR) Medal „Za obronę Kaukazu” Medal „Za obronę Radzieckiego Obszaru Podbiegunowego” Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945” Medal „Za zwycięstwo nad Japonią” Medal „Za zdobycie Budapesztu” Medal „Za zdobycie Wiednia” Medal „Za zdobycie Berlina” Medal „Za wyzwolenie Belgradu” Medal „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”
Multimedia w Wikimedia Commons
Sztandar nad Reichstagiem

Jewgienij Ananjewicz Chałdiej (ros. Евгений Ананьевич Халдей, ur. 25 lutego?/10 marca 1917 w Juzowce, zm. 23 października 1997 w Moskwie) – radziecki i rosyjski fotograf, znany przede wszystkim z fotoreportaży wojennych dotyczących najważniejszych wydarzeń II wojny światowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z rodziny żydowsko-ukraińskiej. Gdy miał rok, jego matkę zabito w pogromie w 1918 r. Od ok. 1936 r. pracował dla agencji TASS, dla której dokumentował później m.in. procesy norymberskie[1]. W 1941 lub 1942 Niemcy zamordowali jego ojca i siostry mieszkających w Stalino. Jako oficer Armii Czerwonej przeszedł z nią szlak bojowy aż do Berlina. Od 1949 roku z uwagi na swoje żydowskie pochodzenie znalazł się w niełasce i utracił pracę w TASS. Pracował później w „Prawdzie”, a także jako wolny strzelec.

Sztandar nad Reichstagiem[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Sztandar nad Reichstagiem.

Sławę Chałdiejowi przyniosła fotografia, którą wykonał w maju 1945 pod koniec bitwy o Berlin. Zdjęcie przedstawia moment umieszczania radzieckiego sztandaru na budynku Reichstagu. Fotografia była inscenizowana. Faktycznie flagę zatknął 23-letni radziecki żołnierz Michaił Minin 30 kwietnia 1945 r. około godziny 22.40. Następnie została ona zdjęta przez grupę niemieckich bojowników po krótkotrwałym odbiciu Reichstagu. Chałdiej wzorując się na zdjęciu amerykańskiego fotografa Joe Rosenthala, przedstawiającym moment zatknięcia flagi przez amerykańskich żołnierzy na wyspie Iwo Jima, zorganizował niewielką grupę żołnierzy. Sztandar umieścili 2 maja 1945 Gruzin Meliton Kantaria i Rosjanin Michaił Jegorow.

Autor wykonał całą serię inscenizowanych zdjęć. To, które przeszło do historii, zostało zamieszczone przez tygodnik „Ogoniok”. Fotografia nie oparła się cenzurze. Sam autor w celu pogłębienia dramaturgii dodał dymy nad płonącym Berlinem, natomiast radziecka cenzura usunęła zegarek z ręki radzieckiego żołnierza wzniesionej w geście triumfu. Zegarek na drugiej ręce pozostał – ingerencja miała na celu uniknięcie śladów rabunkowej działalności Armii Czerwonej w zrujnowanym Berlinie. Chałdiej, aby zdobyć odpowiednią flagę do zdjęcia, udał się po nią samolotem do Moskwy[2].

Z uwagi na niełaskę, w jakiej znalazł się Jewgienij Chałdiej, przez długie lata brak było informacji o autorze fotografii. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po upadku ZSRR. W 1995 r. został zaproszony na Festival Visa do Perpignan, gdzie poznał osobiście Joe Rosenthala (syna żydowskich emigrantów z Rosji), 50 lat po inspiracji jego słynną fotografią z Iwo Jimy. Dwa lata później Chałdiej zmarł na udar mózgu.

Został pochowany na Cmentarzu Kuncewskim w Moskwie[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Yevgeni Khaldei [online], ENTER (World Press Photo), styczeń 2006 [dostęp 2019-03-29].
  2. ↑ Przekrój [online], www.przekroj.pl [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2009-08-07] (pol.).
  3. ↑ Могилы Знаменитостей. Халдей Евгений Ананьевич (1917-1997)

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jewgienij_Chałdiej&oldid=73707375”