Kasimizm
Kasimizm[1][2] (arab. التيار القاسمي, trl. at-Tayyār al-Qāsimī) – iracka ideologia o charakterze nacjonalistycznym, oparta na myślach i polityce Abda al-Karima Kasima, który rządził Irakiem w latach 1958–1963.
Ideologia[edytuj | edytuj kod]
Kasimizm przeciwstawia się panarabizmowi, paniranizmowi, panturkizmowi, turanizmowi, kurdyjskiemu nacjonalizmowi i wszelkim innym ideologiom, które mogą wpłynąć na jedność narodu irackiego i odebrać Irakowi jego terytorium. Główną polityką kasimizmu jest iracki nacjonalizm, który ma na celu zjednoczenie i równouprawnienie wszystkich grup etnicznych Iraku, tj. Arabów, Kurdów, Turkmenów, Asyryjczyków, Ormian, Jazydów i Mandejczyków. Z tego powodu Abd al-Karim Kasim był w stałym konflikcie z krajowymi baasistami, panarabistami i kurdyjskimi separatystami. W ideologii kasimizmu Irak jest uznawany za najwyższe dobro, a jego rdzenia doszukuje się w starożytnym mezopotamskim dziedzictwie Iraku (sumeryjskim, akadyjskim, babilońskim i asyryjskim). Kasimizm to ideologia sekularna, faworyzująca tożsamość narodową nad religijną[3][4].
Kasimizm ma również tendencje irredentystyczne, wynikające z faktu, że Abd al-Karim Kasim i wielu jego zwolenników chciało, żeby Kuwejt oraz Chuzestan stały się integralną częścią Iraku. To właśnie kasimiści byli odpowiedzialni za stworzenie przekonania, że Kuwejt oraz Chuzestan są prawowitymi ziemiami irackimi[5][6][7]. Przekonanie to wpłynęło później m.in. na Saddama Husajna, który również je przyjął, spopularyzował oraz uczynił motywem irackiej inwazji na Kuwejt i wojny iracko-irańskiej[8].
Nacjonalizacja oraz populizm pełniły szczególną rolę w tej ideologii. Abd al-Karim Kasim był tym, który odpowiadał za ostateczne obalenie ustanowionej przez Brytyjczyków monarchii w Iraku i wprowadzenie w jej miejscu narodowej republiki. Pod jego rządami zrealizowano również nacjonalizację i parcelację 99% ziem należących dawniej do brytyjskich koncernów naftowych (Iraq Petroleum Company)[9].
Kasimizm dąży do emancypacji kobiet, zachęcając je do brania większego udziału w społeczeństwie i do obejmowania ważnych stanowisk, przyczyniających się do rozwoju Iraku. Zachęcał do tego sam Abd al-Karim Kasim, który przepisał iracką konstytucję, żeby móc zagwarantować więcej praw dla Irakijek[10]. Pod rządami kasimistów Irak mianował swoją pierwszą kobietę-minister, Nazihę al-Dulajmi - pierwszą kobietę w całym świecie arabskim, która pełniła znaczącą rolę polityczną. Jej działalność zainspirowała powstanie ustawy o sprawach cywilnych z 1959 r., która zliberalizowała prawo dotyczące małżeństw i dziedziczenia z korzyścią dla irackich kobiet[11].
Symbolika[edytuj | edytuj kod]
-
Flaga Iraku Kasima. Barwy panarabskie symbolizują irackich Arabów, żółte słońce Kurdów, a czerwone promienie Asyryjczyków -
Nowa proponowana flaga Iraku, zaprojektowana przez irackich nacjonalistów. Symbolika jasno wskazuje na wpływy kasimizmu -
-
Kasimistyczna wersja gwiazdy Isztar
.svg)
.jpg)
.svg)
.svg)
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- ↑ The Iraqi Revolution of 1958: The Old Social Classes Revisited. I.B. Tauris, 1991. ISBN 978-1-85043-318-7.
- ↑ Majid Khadduri: Republican Iraq. 1969. ISBN 978-0-19-214979-4.
- ↑ William Roe Polk, Understanding Iraq, I.B. Tauris, 2005, s. 111, ISBN 978-0-85771-764-1.
- ↑ Geoff Simons, Iraq: From Sumer to Saddam, St. Martin's Press, 1996, s. 221, ISBN 978-0-312-16052-4.
- ↑ Factualworld.com [online], www.factualworld.com.
- ↑ Phebe Marr, The Modern History of Iraq, Westview Press, 2004, s. 181, ISBN 978-0-8133-3615-2.
- ↑ Geoff Simons, Iraq: From Sumer to Saddam, St. Martin's Press, 1996, s. 223–225, ISBN 978-0-312-16052-4.
- ↑ Desert Storm: 30 years on [online], Arab News, 27 lutego 2021 [dostęp 2023-07-20] (ang.).
- ↑ Iraq - REPUBLICAN IRAQ [online], countrystudies.us.
- ↑ Phebe Marr, The Modern History of Iraq, Westview Press, 2004, s. 172, ISBN 978-0-8133-3615-2.
- ↑ The Washington Post (20 listopada 2017): "Women's rights are under threat in Iraq" autor: Zahra Ali.