Kościół św. Franciszka z Asyżu w Bronikowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kościół św. Franciszka z Asyżu
w Bronikowie
23 z 25.11.1932
kościół parafialny
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bronikowo

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

parafia

św. Franciszka z Asyżu w Bronikowie

Wezwanie

Franciszek z Asyżu

Położenie na mapie gminy Śmigiel
Mapa konturowa gminy Śmigiel, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Franciszka z Asyżuw Bronikowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Franciszka z Asyżuw Bronikowie”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Franciszka z Asyżuw Bronikowie”
Położenie na mapie powiatu kościańskiego
Mapa konturowa powiatu kościańskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Franciszka z Asyżuw Bronikowie”
Ziemia51°58′30,1″N 16°28′20,4″E/51,975028 16,472333
Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Franciszka z Asyżu w Bronikowie – drewniany rzymskokatolicki kościół parafialny zlokalizowany w centrum wsi Bronikowo (powiat kościański, województwo wielkopolskie). Miejsce kultu parafii św. Franciszka z Asyżu. 25 listopada 1932 został wpisany do rejestru zabytków pod numerem 23[1]. Kościół jest jednym z najciekawszych przykładów drewnianej architektury sakralnej w rejonie Śmigla – zachował m.in. oryginalne wyposażenie w stylu barokowym[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Fragment odsłoniętej konstrukcji
Krzyż na zewnętrznej ścianie prezbiterium

Drewniany kościół ufundowany został na początku XV wieku przez Bronikowskich[3], w 1423 wspomniany jest już proboszcz, Wacław. Podczas reformacji pierwszą świątynię przejęli protestanci, a katolicy odzyskali ją w 1599 (według innych źródeł koło 1590[3]). Drugi kościół (także drewniany) ufundował Franciszek Zbyszewski w czwartej ćwierci XVII wieku. W 1738 pożar zniszczył prezbiterium, zakrystię, kaplice oraz wschodnią część nawy, ale jeszcze w tym samym roku, z inicjatywy Apolonii z Raczyńskich Jaraczewskiej oraz Ignacego Koźmińskiego z Radomicka podjęto prace w celu odbudowy kościoła[3]. Ukończono je w 1739. Wnętrze kościoła na nowo pokryto dekoracją malarską[3]. Około 1780 częściowo rozebrano wieżę, którą w 1786 odbudowano[3]. W 1849 odnowiono wnętrze[3]. W 1870 cieśla Franciszek Theinert wykonał remont konstrukcji kościoła (m.in. założył lisice oraz oszalował zakrystię)[3]. W latach 1927–1928 wyremontowano wieżę i dach. Z inicjatywy ks. Jana Jazdończyka i przy wsparciu Ottona Frotera w 1936 dobudowano dwie boczne kaplice z drewna modrzewiowego według projektu budowniczego Łukomskiego[3]. Od tego momentu budowla uzyskała plan krzyża. Ściany wewnątrz nawy i kasetonowy strop oszalowano deseczkami modrzewiowymi w 1939. Podczas II wojny światowej świątynia była jedną z dwóch w powiecie kościańskim, których okupant niemiecki nie zamknął dla celów kultowych. Po II wojnie odbyły się trzy remonty: w 1965 (odchylająca się wieża), 1970 (wnętrze i wyposażenie) oraz 1982 (konserwacja od zewnątrz)[2].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Obiekt jest jednonawowy, orientowany, wzniesiony na podmurówce z kamienia polnego i cegły. Kościół o zdwojonej konstrukcji ścian (ze szkieletem okalającym zrąb), pierwotnie oszalowany[3]. Prezbiterium odbudowano po pożarze w 1738 jako zrębowe. Zakrystia wykonana w konstrukcji sumikowo-łątkowej[3]. Wieża, dostawiona do nawy od strony zachodniej – słupowo-ramowa, oszalowana. Prezbiterium jest węższe od nawy i niższe od niej, zamknięte trójbocznie. Dach jest dwuspadowy, a nad kaplicami trójspadowy. Wieża ma dwie kondygnacje i jest nakryta dachem czteropołaciowym z baniastym hełmem z latarnią zwieńczoną chorągiewką z datą 1786[3]. Wnętrze jest nakryte stropami z listwową kratownicą. Prezbiterium nakrywa strop kasetonowy. Na ścianie prezbiterium od strony zewnętrznej wisi drewniany krzyż z około 1700[2] z tabliczką upamiętniającą Misje święte w 1919[4].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

Cenny jest architektoniczny ołtarz główny pochodzący z około 1700 (być może z 1662[5]). Jest on ujęty dwiema kolumnami oraz ozdobiony rzeźbami św. Akwiliniusza, Piotra z Werony, Norberta, Placyda i figurkami aniołów. W głównym polu umieszczono obraz maryjny podobny do typu Matki Boskiej Śnieżnej (druga połowa XVII wieku). Ma on opinię cudownego i jest zasłaniany zasuwą z wizerunkiem Trójcy Świętej. Ołtarze boczne są barokowe. Zawierają obrazy: św. Franciszka (prawy, 1698) i Adorację Pięciu Ran Chrystusa przez świętych Franciszka i Katarzynę Sieneńską (lewy, 1704, typ barokowego czarnego ołtarza). Chrystus w tym ołtarzu ma srebrny płaszcz (1720–1730), a obok wisi około dwadzieścia wotów (XVII–XIX wiek). Ambona jest barokowa (pierwsza połowa XVIII wieku). Chrzcielnica, chór muzyczny, a także prospekt organowy pochodzą z około 1700[2] (prospekt został uzupełniony w XX wieku[6]).

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

Teren przykościelny otoczony jest drewnianym ogrodzeniem (słupki murowane). Od strony wschodniej znajduje się plebania otoczona ogrodem[2]. Lipy rosnące przy świątyni mają obwody do około 330 cm[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ WWKZ, spis zabytków nieruchomych, s. 90
  2. ↑ a b c d e Zabytek.pl, KOŚCIÓŁ PARAFIALNY PW. ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU. BRONIKOWO
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Aleksander Jankowski, Kościoły drewniane o zdwojonej konstrukcji ścian w Wielkopolsce, Bydgoszcz: Wydawn. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2009, s. 171-172, ISBN 978-83-7096-678-2, OCLC 319169288 [dostęp 2020-05-10].
  4. ↑ napis na tablicy pamiątkowej in situ
  5. ↑ a b praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s. 23-24, ISBN 83-01-10630-1
  6. ↑ Region Wielkopolska, Kościół pw. św. Franciszka z Asyżu w Bronikowie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_św._Franciszka_z_Asyżu_w_Bronikowie&oldid=73543558”