Krzywe Koło (wieś)
54°10′46″N 18°46′43″E/54,179444 18,778611
| wieś | |
.jpg) Krzywe Koło | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
30 m n.p.m. |
| Liczba ludności (31.12.2014) |
529 |
| Strefa numeracyjna |
0 58 |
| Kod pocztowy |
83-022, 83-032[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GDA |
| SIMC |
0174496 |
Położenie na mapie gminy Suchy Dąb  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gdańskiego  | |
| 54°10′46″N 18°46′43″E/54,179444 18,778611[1]
| |
Krzywe Koło (niem. Kriefkohl) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Suchy Dąb na obszarze Żuław Gdańskich.
Wieś jest siedzibą sołectwa Krzywe Koło, w którego skład wchodzi również miejscowość Krzywe Koło.
Po wojnie trzynastoletniej wieś znalazła się w granicach województwa pomorskiego, stanowiąc wraz z resztą Żuław Steblewskich własność miasta Gdańska[3]. W latach 1954–1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Krzywe Koło, po jej zniesieniu w gromadzie Suchy Dąb. W latach 1945-1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[4] na listę zabytków wpisane są:
- kościół filialny pw. Znalezienia Krzyża Świętego z XIV w., nr rej.: 214 z 5.09.1962
- nieczynny cmentarz luterański z 2 poł. XVIII w., nr rej.: A-1883 z 17.04.2012
- mennonicki dom podcieniowy nr 7 z pocz. XIX w., nr rej.: 727 z 7.11.1975. 21 lutego 2023 budynek częściowo spłonął[5].
Na dawnym cmentarzu ewangelickim z XVIII wieku zachowało się kilka płyt nagrobnych[6][7].
Kościół[edytuj | edytuj kod]
Pierwotnie drewniana kaplica. Na jej zrębie w XIV w. wybudowano gotycki kościół, rozbudowany w XVI w. i przebudowany w latach 1685-1686. Wieża została dobudowana w 1747 lub 1748 r. Przed II wojną światową był to kościół ewangelicki. Wewnątrz zachowało się niemal kompletne wyposażenie z XVII i XVIII w., m.in. polichromowane ławy gospodarzy z portretami apostołów na zapleckach i kobiece personifikacje cnót w zachodniej części kościoła. Od 2015 trwają prace konserwatorskie obrazów oraz ław, w czasie których odkryto na drzwiczkach ław sceny biblijne, portrety świętych i postaci biblijnych, nazwiska i gmerki rodowe fundatorów, girlandy owocowe i kwiatowe. Klasa artystyczna portretów świadczy o ich powstaniu w najlepszych gdańskich warsztatach malarskich[8]. Odkryte polichromie datowane są na rok 1687.
W murach kościoła znajdują się kamienne kule armatnie z czasu wojen szwedzkich[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Krzywe Koło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 805. w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 63738
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 637 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 128.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 36 [dostęp 2017-01-22].
- ↑ Pożar w Krzywym Kole zniszczył zabytek, ale wzmocnił wspólnotę. "Pomóżcie odbudować nasz drugi dom"
- ↑ Dziennik Bałtycki, dodatek Alfabet Powiatu Gdańskiego, 29.02.2012
- ↑ Krzywe Koło: Uporządkowali luterański cmentarz (zdjęcie). [dostęp 2013-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-04)].
- ↑ Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Krzywym Kole (gm. Suchy Dąb). Niezwykła świątynia z wyposażeniem z XVII wieku
- ↑ "Najbardziej feministyczny kościół na Żuławach". Świątynia w Krzywym Kole skrywa zabytki rangi muzealnej
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Zniesione przysiółki wsi |
