Mleczaj płowy

Mleczaj płowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj płowy
Nazwa systematyczna
Lactarius helvus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 347 (1838)
Zasięg
Zasięg w Europie i Azji

Mleczaj płowy (Lactarius helvus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae).

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus helvus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Lactarius. Niektóre synonimy łacińskie:.

• Agaricus helvus Fr. 1821
• Agaricus tomentosus Krombh. 1841
• Galorrheus helvus (Fr.) P. Kumm. 1871
• Lactarius helvus var. albidus Bon & Hauskn. 1989
• Lactarius helvus var. helvus (Fr.) Fr. 1838
• Lactarius aquifluus Peck 1875
• Lactarius helvus var. aquifluus (Peck) Peck 1885
• Lactarius tomentosus (Krombh.) Cooke 1883
• Lactifluus aquifluus (Peck) Kuntze 1891
• Lactifluus helvus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r.

Morfologia

Kapelusz

Średnica od 5 do 15 cm, kształt początkowo płasko-wypukły, później płaski z szerokim wgłębieniem, czasami z niskim garbkiem. Brzeg podwinięty, rozprostowuje się powoli i nie do końca, pozostaje zazwyczaj lekko podgięty. Powierzchnia gładka, sucha i matowa. Podczas suchej pogody staje się czasami ziarenkowata, a u starszych okazów nawet pęka na poletka. Skórki nie daje się ściągnąć. Jest jednolicie ubarwiona, bez pręgowania; podczas suchej pogody jest ochroworóżowa lub płoworóżowa, nawet z fioletowym odcieniem, podczas wilgotnej z odcieniem rdzawym lub pomarańczowym.

Blaszki

Gęste, z międzyblaszkami, czasami u trzony rozwidlone i tworzące anastomozy. Zarówno przy brzegu, jak i przy trzonie są ostre. Początkowo są białożółtawe, później ochrowożółte z cytrynowym lub szarym odcieniem.

Trzon

Wysokość 4–13 cm, grubość 0,5–4 cm, kształt walcowaty. Początkowo pełny, później pusty. Powierzchnia gładka, czasami wełnista, a w szczytowej części ziarenkowato-kosmata. Jest nieco jaśniejsza niż na kapeluszu: czerwonoochrowa lub żółtoczerwonawa.

Miąższ

Dość gruby, nieco kruchy, ochroworudawy, czasami występuje w nim wąska i wodnista pręga nad blaszkami. Zapach podobny do cykorii lub lubczyku (maggi). Smak łagodny, korzenny.

Mleczko

Wypływa słabo, a ze starszych okazów wcale. Jest niemal wodniste. W smaku jest łagodne, jednak ma gorzkawy posmak i korzenny aromat.

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki owalne, o rozmiarach 6,5–9 × 7–9 µm. Powierzchnia pokryta małymi brodawkami połączonymi siateczką cienkich łączników. Podstawki o rozmiarach 40–50 × 9–10,5 µm. Nieliczne cystydy występują głównie na ostrzu blaszek.

Występowanie i siedlisko

Występuje wyłącznie na półkuli północnej. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony. W Polsce jest pospolity. W Tatrach występuje do wysokości 1200 m.

Rośnie od czerwca do października w lasach liściastych i iglastych, na kwaśnych glebach, na torfowiskach, wśród torfowców; częsty.

Znaczenie

Grzyb lekko trujący: zjedzony w większej ilości powoduje mdłości, biegunkę i wymioty; zjedzenie pojedynczych okazów w zmieszaniu z innymi grzybami nie jest niebezpieczne. Suszony i zmielony jest dobrym grzybem przyprawowym.

Gatunki podobne

• Mleczaj kamforowy (Lactarius camphoratus), o podobnym zapachu.