Leon Gallas

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leon Gallas
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 marca 1889
Siedliszowice

Data i miejsce śmierci

13 marca 1946
Kraków

Starosta grodzki lwowski
Starosta powiatu wrzesińskiego
Okres

od 1932
do kwietnia 1934

Poprzednik

Bronisław Chodakowski

Następca

Zygmunt Kowalewski

Starosta powiatu żydaczowskiego
Okres

od kwietnia 1934

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Waleczności (Austro-Węgry)

Leon Stanisław Gallas ps. „Szpak–Noel” (ur. 22 marca 1889 w Siedliszowicach, zm. 13 marca 1946 w Krakowie) – polski działacz niepodległościowy, oficer Policji Państwowej, samorządowiec w II Rzeczypospolitej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Grób Leona Gallasa na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Urodził się 22 marca 1889 w Siedliszkowicach w powiecie tarnowskim[1][2]. Był synem Józefa i Ludwiki z domu Nogawieckiej, bratem Kazimierza (1885–1947)[3]. W 1909 ukończył siedem klas C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Tarnowie i uzyskał świadectwo dojrzałości[4][1][2]. Został absolwentem Politechniki Lwowskiej[1][2]. Od początku stycznia 1913 do końca lipca 1914 działał jako komendant tarnowskiego Związku Strzeleckiego[1][2].

W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej. Jego oddziałem macierzystym był 30 Pułk Piechoty Obrony Krajowej (w 1917 przemianowany na Pułk Strzelców Nr 30)[5][6]. Pod koniec sierpnia 1914 wziął udział w bitwie pod Kraśnikiem[1][2]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1915[5], a porucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 sierpnia 1917[7].

U kresu wojny pod koniec października 1918 brał udział w rozbrajaniu Austriaków w Tarnowie[1][2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pod koniec tego roku został dowódcą Straży dla Galicji i Śląska[1] W połowie listopada 1918 w stopniu porucznika był komendantem powiatowym w Tarnowie[8]. Wstąpił do Policji Państwowej. Od 1919 był p.o. komendantem powiatowym i miejskim w Białymstoku[9], następnie od 15 lutego 1920 komendantem Policji Państwowej miasta Lublina[10][11] oraz tamtejszym komisarzem rządu[1][2], w 1921 komendanta powiatowego w Kielcach[1], w 1926 komendanta miasta Krakowa[1][2], w 1926 w stopniu nadkomisarza był p.o. komendanta powiatu horochowskiego[12]. W 1929 działał jako oficer inspekcyjny na województwo lubelskie[1].

W późniejszych latach pracował w służbie administracji samorządowej. Pełnił urząd starosty: grodzkiego lwowskiego (1930), powiatu wrzesińskiego (1932–1934[13][14]), powiatu żydaczowskiego (przeniesiony na własną prośbę[15], od kwietnia 1934 w kolejnych latach)[16][17][18][1][2]. Równolegle pod koniec lat 30. pełnił funkcję kierownika Powiatowej Komisji Oświaty Pozaszkolnej[19].

Po wybuchu II wojny światowej od 18 września 1939 do 1943 działał na Węgrzech w Hatvan i Budapeszcie, gdzie funkcjonował w przedstawicielstwie rządu RP na uchodźstwie[1]. Dwa razy był aresztowany przez Gestapo w stolicy Węgier[1]. Od połowy 1943 powrócił do okupowanej Polski i działał w Okręgu Kraków Delegatury Rządu na Kraj[18][1]. Do 18 stycznia 1945 pełnił stanowisko naczelnika wydziału polityczno-społecznego[1][20]. Był aresztowany przez Niemców i osadzony w Więzieniu Montelupich[1][2]. Od stycznia 1945 był kierownikiem Wydziału Bezpieczeństwa Okręgu Krakowskiego Delegatury[2]. W 1945 został aresztowany przez sowietów został wywieziony w głąb Związku Radzieckiego[21][22][2].

Zmarł 13 marca 1946 w Krakowie w wieku 57 lat[18][23]. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie 18 marca 1946[18][2][23].

Był żonaty, miał córkę Janinę i syna Henryka, który podczas okupacji był dowódcą oddziału partyzanckiego[1][18].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Tadeusz Seweryn: Leon Gallas. krakowianie1939-56.mhk.pl. [dostęp 2017-03-18].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m Robert Springwald: Leon Gallas. muzeum-ak.pl. [dostęp 2017-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-29)].
  3. ↑ Kazimierz i Leon Gallas. wielcy.pl. [dostęp 2017-03-18].
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższej Szkoły Realnej w Tarnowie za rok szkolny 1908/09. Tarnów: 1909, s. 70, 80.
  5. ↑ a b Ranglisten 1916 ↓, s. 58.
  6. ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 335.
  7. ↑ a b c Ranglisten 1918 ↓, s. 96.
  8. ↑ Marek Przeniosło. Żandarmeria w Galicji Zachodniej w początkach niepodległości (1918-1919). „Dzieje Najnowsze”. XL, s. 103, 2008. ISSN 0419-8824. 
  9. ↑ Włodzimierz Jarmolik: Naczelnik agentem – czystki w podlaskiej policji. poranny.pl, 2011-05-01. [dostęp 2017-03-18].
  10. ↑ Obwieszczenia urzędowe. Rozkazy. „Gazeta Policji Państwowej”, s. 6, nr 18 z 30 kwietnia 1920. 
  11. ↑ 20. Skład osobowy komendy Policji Państwowej Okręgu Lubelskiego z dn. 15 maja b.r.. „Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego”, s. 12, nr 1 z 1 czerwca 1920. 
  12. ↑ Obsada personalna jednostek Policji Państwowej w roku 1926. policjapanstwowa.pl. [dostęp 2017-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-07)].
  13. ↑ Ruch służbowy. „Lwowski Dziennik Wojewódzki”. Nr 8, s. 126, 14 maja 1932. 
  14. ↑ Marian Torzewski: Historia powiatu 1818-2011. wrzesnia.powiat.pl, 2013-07-25. [dostęp 2017-03-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-19)].
  15. ↑ Kronika. Osobiste. „Orędownik Wrzesiński”, s. 4, nr 41 z 10 kwietnia 1934. 
  16. ↑ Żurawno buduje Dom Ludowy. „Wschód”, s. 11, nr 28 z 10 listopada 1936. 
  17. ↑ Wykaz kierowników wojewódzkich i powiatowych władz administracji ogólnej. Stan na 11.XI.1936 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”, s. 4, nr 32 z 10 listopada 1936. 
  18. ↑ a b c d e f g Leon Gallas. Nekrolog. „Dziennik Polski”, nr 75 z 16 marca 1946. 
  19. ↑ Powiat żydaczowski pod znakiem imponującej manifestacji polskości. „Gazeta Stryjska”, s. 1, nr 25 z 19 czerwca 1938. 
  20. ↑ Okręgowa Delegatura Rządu Kraków. dws-xip.pl. [dostęp 2017-03-18].
  21. ↑ Teodor Gąsiorowski, Smiersz i NKWD w Polsce, Instytut Pamięci Narodowej, s. 46.
  22. ↑ Leon Gallas. malopolskawiiwojnie.pl/i. [dostęp 2017-03-18]. za IPN Kr Kolekcja Komusińskiego, Ostrzeżenie z 5 VI 1945 r.
  23. ↑ a b Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Leon Gallas. rakowice.eu. [dostęp 2017-03-17].
  24. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
  25. ↑ Odznaczenia na terenie województwa stanisławowskiego. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 2, nr 1624 z 10 listopada 1937. 
  26. ↑ M.P. z 1934 r. nr 27, poz. 41.
  27. ↑ 5 listopada 1935 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości ponownie rozpatrzył wniosek i nie przyznał Krzyża Niepodległości. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-04-01]..

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1916. Wiedeń: 1916.
  • Ranglisten der K. K. Landwehr und der K. K. Gendarmerie 1918. Wiedeń: 1918.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leon_Gallas&oldid=72880355”