Lisówka blada
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lisówka blada |
| Nazwa systematyczna | |
| Hygrophorus pallidus Peck Bull. Torrey bot. Club 29: 69 (1902) | |
Lisówka blada (Hygrophorus pallidus Peck) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1902 roku Charles Horton Peck i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy:
- Camarophyllus pallidus (Peck) Murrill 1916
- Hygrophoropsis pallida (Peck) Kreisel ex M. Gyosheva & D. Stoykov 2017[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. dla nazwy naukowej Hygrophoropsis pallida (Cooke) Kreisel[3]. Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica od 2 do 16 cm, u młodych okazów wypukły lub dzwonkowaty z garbkiem, potem płaski lub lekko wklęsły. Brzeg podwinięty, często prążkowany (jest nieco higrofaniczny). Powierzchnia początkowo nieco szarawa, z czasem prawie biaława, w stanie świeżym lepka, ale szybko wysychająca i błyszcząca, przy powiększeniu delikatnie włóknikowato-kłaczkowata[4].
Blaszki początkowo łukowato przyrośnięte do zbiegających, potem zbiegające, średnio gęste, z międzyblaszkami, w stanie suchym tej samej barwy co kapelusz, w stanie wilgotnym białawe lub szarobiałe[4].
Wysokość 3–6 cm, grubość 0,8–1,1 cm, walcowaty lub zwężający się ku podstawie, początkowo pełny, potem gąbczasty. Powierzchnia na wierzchołku naga, poza tym naga lub włóknista[4],.
Biały do szarawego, przy brzegu w barwie przydymionego fioletu, gruby. Zapach łagodny, smak początkowo łagodny, potem gorzkawy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 5-6 X 4–5 μm, kuliste do półkulistych, gładkie, w odczynniku Melzera bladożółte. Podstawki (31) 38-44 X 5–6 μm, 4-zarodnikowe. Pleurocystydy i cheilocystydy niezróżnicowane. Trama blaszek żółtawobrązowa w jodynie, złożona z misternie splecionych, wąskich strzępek (o szerokości 3,5–6 μm). Skórka zbudowana z lekko galaretowatych, bezbarwnych strzępek typu ixotrichoderma, mniej lub bardziej wyprostowanych, o szerokości 1–2 μm. Trama kapelusza zbudowana z promieniście ułożonych, prawie równoległych, nieco splątanych strzępek ze sprzążkami[4].
- Gatunki podobne
Lisówka pomarańczowa Hygrophoropsis aurantiaca odróżnia się bardziej jaskrawą barwą. Cały jej owocnik jest pomarańczowy[5]. Od lisówki pomarańczowej i innych gatunków lisówek lisówka blada odróżnia się także większymi zarodnikami[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie lisówki bladej w niektórych krajach Europy, najwięcej stanowisk podano na Półwyspie Skandynawskim. Poza Europą nieliczne stanowiska podano także w Ameryce Północnej i Rosji[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Holandii[3]. W piśmiennictwie naukowym w Polsce do 2003 r. podano 3 stanowiska[3], ale w późniejszych latach podano także nowsze[9].
Grzyb naziemny występujący na terenach podmokłych lub wilgotnych[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-03-08].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f L.R. Hesler, Alexander H. Smith, North American species of Hugrophorus, The University of Tennessee Press, 1963 [dostęp 2023-03-08] (ang.).
- ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Melania M. Gyosheva & Dimitar Stoykov, Hygrophoropsis macrospora (Basidiomycota, Boletales): a new record for the Balkan mycota, „Phytologia Balcanica”, 23 (2), Sofia 2017, s. 153–156 [dostęp 2021-12-06].
- ↑ Mapa występowania lisówki bladej na świecie [online] [dostęp 2021-12-06].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].