Lista tartanów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Lista tartanów (lista deseniów krat szkockich) – lista wybranych wzorów tkanin według oficjalnego spisu tartanów The Scottish Register of Tartans[1] zatwierdzonego przez rząd Zjednoczonego Królestwa[2]. Każdy tartan, oprócz opisu i wzoru tkaniny, posiada oznaczenie katalogowe numerem STA (Scottish Tartans Authority[3]) i STWR (Scottish Tartans World Register)[4].

Brytyjskie tartany szlacheckie i wojskowe[edytuj | edytuj kod]

Poniższe tartany są używane przez brytyjską rodzinę królewską, arystokratów brytyjskich i brytyjskich wojskowych noszących tradycyjne szkockie stroje.

Grafika Nazwa/STA Pochodzenie Opis
Dynastia Stuart

Klan Stewart

STA ref:1370

Klany z Highlands Królestwo Szkocji Tartan dynastii królewskiej Stuartów, po raz pierwszy opublikowany w 1831 roku, jest najbardziej znanym wzorem tartanu w królewskim domu Anglii i Szkocji i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych tartanów. Dziś jest noszony (oprócz tradycyjnego) przez szkocki batalion piechoty Black Watch, Gwardię Szkocką (Scots Guards) i Królewską Gwardię Szkockich Dragonów (The Royal Scots Dragoon Guards) w czasie oficjalnych uroczystości. Jest powszechnie noszony przez obywateli Zjednoczonego Królestwa jako ogólny symbol brytyjskości, chociaż jest to indywidualny tartan królowej Elżbiety II.
Dynastia Stuart

Klan Stewart

STA ref: 1676

Klany z Highlands Królestwo Szkocji Kolejny królewski tartan dynastii Stuartów. Król Jerzy V nazwał go „osobistym tartanem”, chociaż pojawia się w Vestiarium Scoticum[5] przed jego narodzinami. Dzisiaj jest noszony przez orkiestrę dudziarzy Gwardii Szkockiej i jest w powszechnym użyciu jako tartan królewski.
Książę Rothesay

STA ref: 1845

Klany z Highlands Królestwo Szkocji Osobisty tartan księcia Rothesay, który jest dynastycznym tytułem spadkobiercy tronu brytyjskiego (wcześniej odrębnym szkockim) obecnie noszonym przez księcia Karola.
Black Watch

STA ref: 207

Brytyjskie siły zbrojne pochodzenie z klanów Highland Ta wersja tartanu jest zwana również Old Campbell jest oficjalnie używana (oprócz królewskiego Stewart) przez szkocki batalion piechoty Black Watch. Tartan jest również jednym z najbardziej powszechnych w zastosowaniach cywilnych, szczególnie jest popularnym w strojach wieczorowych, ze względu na stonowane odcienie.
William Hamilton, 2nd Duke of Hamilton

STA ref: 477

Klany z Lowlands

Szkocka szlachta


Tartany szkockich klanów[edytuj | edytuj kod]

Każdy ze szkockich klanów ma swój tartan. Grafikę na tej liście przypisano poszczególnym klanom Szkocji z Highlands, Lowlands, Isles i Borders.

Tartan Klan STA/STWR Tartan Klan STA/STWR
Armstrong
STA ref: 793 Barclay STA ref: 705
Brodie STA ref 1192 Bruce STA ref: 1848
Buchanan STWR ref: 1261 Cameron STA ref: 1538
Chisholm STA ref: 1456 Comyn STWR ref: 1158
Cunningham STWR ref: 1117 Douglas STA ref: 1127
Dundas STA ref: 1041 Erskine STA ref: 891
Farquharson STWR ref: 1967 Forbes STA ref: 1490
Fraser STA ref: 1424 Gordon STWR ref: 251
Graham STWR ref: 786 Grant STWR ref: 1399
Gunn STWR ref: 795 Hamilton STA ref: 477
Hay STA ref: 1555 Lamont STWR ref: 296
MacArthur STA ref: 1100 MacDonald of The Isles STA ref: 1366
MacDonald of Clanranald STA ref: 427 MacDuff STWR ref: 1453
Macfarlane STA ref: 659 MacGregor STA ref: 3376
MacLeod STA ref: 1272 MacIntyre STA ref: 743
Mackay STA ref: 264 MacKenzie STWR ref: 1959
MacKinnon STA ref: 1165 MacKintosh STWR ref: 1476
MacLachlan STA ref: 1277 MacLean STA ref: 824
MacNab STA ref: 838 MacNeil STA ref: 1839
MacPherson STA ref: 1872 MacQueen STA ref: 1209
Menzies STWR ref: 1859 Munro STA ref: 1204
Murray STWR ref: 271 Robertson STWR ref: 841
Scott STA ref: 1005 Sinclair STA ref: 889
Sutherland STA ref: 930 Wallace STA ref: 1208


Tartany prowincji kanadyjskich[edytuj | edytuj kod]

Niemal wszystkie prowincje Kanady posiadają własne tartany. Tartany te są zarejestrowane w The Scottish Register of Tartans i są uznane jako oficjalne symbole przez lokalne władze. Tartany zostały sprowadzone do Kanady przez szkockich osadników, a pierwszą prowincją, która oficjalnie przyjęła tartan jako symbol była Nowa Szkocja. Tartan znany jako tartan liści klonu (Maple leaf tartan) jest oficjalnym symbolem narodowym Kanady[6].

Tartan Opis
Maple Leaf Tartan – narodowy symbol Kanady (STA ref: 2034)
Tartan Prowincja STA Tartan Prowincja STA
Alberta STA ref: 2055 Cape Breton STA ref: 1883
Manitoba STA ref: 144 Nowa Fundlandia i Labrador STA ref: 1543
Nowa Szkocja STA ref: 1713 Saskatchewan STA ref: 1817


Amerykańskie tartany stanowe[edytuj | edytuj kod]

Wiele stanów USA posiada swoje tartany. Tartany te są zatwierdzone przez władze stanowe jako jeden z oficjalnych symboli stanu[7].

Tartan Stan STA Tartan Stan STA
California STA ref: 2454 Colorado STA ref: 4554
Connecticut STA ref: 2671 Georgia STA ref: 794
Hawaje STA ref: 5163 Iowa STA ref: 6051
Louisiana STA ref: 4126 Massachusetts STA ref: 4543
Michigan STA ref: 3473 Nevada STA ref: 3091
New Hampshire STA ref: 5624 Oklahoma STA ref: 2429
Tennessee STA ref: 3067 Texas| STA ref: 852
Utah STA ref: 2702 Washington (U.S. state) STA ref: 2133
West Virginia STA ref: 7631 Wisconsin STA ref: 5882


Polskie tartany[edytuj | edytuj kod]

W spisie The Scottish Register of Tartans znajdują się też polskie tartany.

Grafika Nazwa Pochodzenie Kraj Opis

Grafika TSRT ref: 11885

Kraków, City of Tartan miasta Krakowa Polska Spośród 26 prac zgłoszonych przez mieszkańców Edynburga w konkursie na tartan dla Krakowa zwycięski projekt został wybrany przez mieszkańców Krakowa z listy 5 finalistów. Konkurs był współorganizowany przez miasta partnerskie Kraków i Edynburg przy wsparciu Szkocko-Polskiego Stowarzyszenia Kultury i Konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej w Edynburgu. Zwycięski projekt został przedstawiony prezydentowi Krakowa Jackowi Majchrowskiemu we wrześniu 2017 roku. Tartan ten jest symbolem przyjaźni Krakowa z Edynburgiem i Szkocją[8].
Grafika TSRT ref: 3156 Polish Tartan polski Polska Dla Polaków na całym świecie i tych, którzy kojarzą się z Polską. Zatwierdzony przez Konsula Generalnego Aleksandra Dietkowa[9][10].
Grafika TSRT ref: 12512 General Maczek Academy of Polish Language Używany przez Szkołę Języka Polskiego w Edynburgu Szkocja Zaprojektowany dla upamiętnienia generała Stanisława Maczka, dowódcy 1. Polskiej Dywizji Pancernej i dowódcy polskich sił zbrojnych w Wielkiej Brytanii, który jest patronem szkoły. Generał Stanisław Maczek był znaczącym przywódcą w XX wieku, który brał udział w obu wojnach światowych, a następnie osiedlił się w Edynburgu, gdzie zmarł w wieku 102 lat. Kolory zostały wybrane, aby reprezentować szlak bojowy dywizji – pomarańczowy dla wyzwolenia Holandii, biały i czerwony dla polskich barw i zieleń dla mundurów żołnierzy oraz niebieski ze szkockiej flagi. Barwy te zostały umieszczone na tartanie aby podkreślić szczególne relacje szkoły między Polską a Szkocją, a także dwiema ojczyznami generała Maczka[11].
Grafika TSRT ref: 11244 Cape Breton Polish Society Cape Breton Polish Society Kanada, Nowa Szkocja Ten tartan reprezentuje bogatą historię polskiej społeczności Cape Breton, używając kolorów mających znaczenie dla członków Towarzystwa[12].


Inne tartany[edytuj | edytuj kod]

W rejestrze The Scottish Register of Tartans są umieszczone tartany takich krajów (prowincji, rodów klanowych) jak Irlandia, Irlandia Północna[13], Walia i Kornwalia co wiąże się z historycznym pochodzeniem kraciastych tkanin z Wysp Brytyjskich[14]. Znajdują się tam również tartany rejestrowane współcześnie dla innych krajów jak np. Dania[15], Szwecja[16], Polska[17]. Również rejestrowane są tartany nie związane z konkretnym rejonem geograficznym i tartany komercyjne[18]. Ogółem jest zarejestrowanych ponad 7000 wzorów.

Narodowy tartan kornwalijski[edytuj | edytuj kod]

Tartan Nazwa STA
Narodowy tartan Kornwalii STA ref: 1567

Komercyjny tartan firmy Burberry[edytuj | edytuj kod]

Tartan Nazwa STA Zastosowanie
Komercyjny tartan Burberry STA ref: 1239


Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-27].
  2. Expert Participation, Scottish Register of Tartans Act 2008 [online], legislation.gov.uk [dostęp 2020-04-27].
  3. The place for tartan and highland dress | Scottish Tartans Authority [online], tartansauthority.com [dostęp 2020-04-27].
  4. Scottish tartans-Scotland clans heritage from Scotland On Line [online], tartans.scotland.net [dostęp 2020-04-27].
  5. Vestiarium Scoticum | Scottish Tartans Authority [online], tartansauthority.com [dostęp 2020-04-28].
  6. Maple Leaf Tartan becomes official symbol [online], thestar.com, 9 marca 2011 [dostęp 2020-04-27] (ang.).
  7. Np. dla stanu California.
  8. Tartan Details – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-24].
  9. Tartan Details – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-24].
  10. National Tartans [online], internationaltartans [dostęp 2020-04-30] (ang.).
  11. Tartan Details – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-30].
  12. Tartan Details – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-30].
  13. Irish Provincial & Other Tartans Shop • Irish Traditions [online], Irish Traditions [dostęp 2020-04-27] (ang.).
  14. A History of Tartan – Celtic Life International [online] [dostęp 2020-04-27] (ang.).
  15. Search Results – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-27].
  16. Search Results – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-27].
  17. Search Results – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-27].
  18. Search Results – The Scottish Register of Tartans [online], tartanregister.gov.uk [dostęp 2020-04-27].