Przejdź do zawartości

Connecticut

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Connecticut
State of Connecticut
stan
5. stan – od 9 stycznia 1788
ilustracja
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Hymn: Yankee Doodle
Dewiza: Qui transtulit sustinet
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Hartford

Kod ISO 3166-2

US-CT

Gubernator

Ned Lamont

Powierzchnia

14 357 km²[1]

Populacja (2017)
• liczba ludności


3 588 184[2]

• gęstość

271,40 os./km²

Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa

Connecticut (wym. /kəˈnɛtɪkət/) – stan w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych, położony w regionie Nowej Anglii, jedna z trzynastu pierwotnych kolonii.

Sąsiaduje ze stanem Nowy Jork na zachodzie, stanem Massachusetts na północy i Rhode Island na wschodzie.

Jest to obszar wyżynny (rzeźba terenu w dużej części górzysta), przecięty doliną rzeki Connecticut. Pierwotną ludność tych terenów stanowili Indianie Algonkinowie.

Nazwa stanu jest pochodzenia indiańskiego i oznacza „[miejsce] u długiego ujścia rzeki”[3].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
  • 1614 – lądowanie Adriaena Blocka na wybrzeżu dzisiejszego Connecticut, zapoczątkowujące okres kolonizacji holenderskiej (Nowe Niderlandy).
  • 1635 – założenie przez kilkudziesięciu kolonistów z Massachusetts miasta Hartford nad rzeką Connecticut. Przewodził im pastor purytański Thomas Hooker.
  • 1637 – wojna z Pekotami.
  • 1639 – uchwalenie przez Sąd Generalny Fundamental Orders, które miały regulować sposób ustanawiania zarządu kolonii.
  • 1662 – nadanie Royal Charter (statutu królewskiego), wprowadzającego nowe zasady ustanawiania władzy, oparte częściowo na Fundamental Orders.
  • 1784 – zniesienie niewolnictwa.
  • 9 stycznia 1788 – ratyfikacja konstytucji Stanów Zjednoczonych przez zgromadzenie stanowe (piąty stan).
  • 1954 – zwodowanie w stoczni Groton „Nautilusa”, pierwszego okrętu podwodnego o napędzie atomowym.
  • 2012 – zniesienie kary śmierci[4].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Klimat: umiarkowany z dość łagodną zimą i ciepłym oraz wilgotnym latem
  • Główna rzeka: Connecticut
  • Najwyższe wzniesienie: zbocze Mount Frissell, 725 m n.p.m.[5]
  • Roślinność: lasy liściaste i mieszane
  • Liczba parków stanowych: 30

Miasta

[edytuj | edytuj kod]
Największe miasta w stanie Connecticut, powyżej 50 000 mieszkańców (2022)[6]

Na terenie stanu Connecticut znajduje się 30 miast (city lub borough), w tym 5 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, a 20 powyżej 10 000 mieszkańców (2022 r.). Lista[6]:

 

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

Connecticut dzieli się na osiem hrabstw: Fairfield, Hartford, Litchfield, Middlesex, New Haven, New London, Tolland, Windham.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Spis ludności z 2010 stwierdza, że stan Connecticut liczy 3 574 097 mieszkańców, co oznacza wzrost o 168 532 (5,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2000. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,1% populacji, 20,7% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,8% to osoby mające 65 i więcej lat. 51,2% ludności stanu stanowią kobiety[7].

Rasy i pochodzenie

[edytuj | edytuj kod]

Według spisu z 2010 roku 80,3% mieszkańców stanowiła ludność biała (67,0%, nie licząc Latynosów), 11,9% to czarnoskórzy lub Afroamerykanie, 4,8% to Azjaci, 2,4% miało rasę mieszaną, 0,5% to rdzenna ludność Ameryki, 0,1% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 16,1% ludności stanu[7].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia włoskiego (19,3%), irlandzkiego (17,9%), angielskiego (10,7%), niemieckiego (10,4%), francuskiego (9,6%) i polskiego (8,6%). Istnieją także duże grupy (ponad 30 tys.) Portorykańczyków, Szkotów, Latynosów z Ameryki Południowej, Rosjan, Szwedów, Jamajczyków, Portugalczyków, Meksykanów, Indyjczyków, Węgrów, Afrykanów, Dominikańczyków, Litwinów, Greków i Chińczyków[8][9].

Język

[edytuj | edytuj kod]

Najpowszechniej używanymi językami są[10]:

  • język angielski – 79,49%
  • język hiszpański – 10,2%
  • język portugalski – 1,17%
  • język włoski – 1,11%
  • język polski – 1,09%
  • język francuski – 1,04%.

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Dane z 2014[11]:

Symbole stanu

[edytuj | edytuj kod]

Uczelnie

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates [online], U.S. Census Bureau [dostęp 2018-04-06] (ang.).
  2. U.S. Census Bureau QuickFacts: Connecticut [online], census.gov [dostęp 2018-01-04] (ang.).
  3. Co oznaczają nazwy stanów. „Poznaj Świat”. R. XI, nr 8 (129), s. 44, sierpień 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.). 
  4. Connecticut becomes 17th state to abolish death penalty.
  5. Mount Frissell [online], Geographic Names Information System (GNIS) [dostęp 2019-11-16] (ang.).
  6. a b City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-06-18]. (ang.).
  7. a b U.S. Census Bureau QuickFacts: Connecticut [online], www.census.gov [dostęp 2019-01-19] (ang.).
  8. U.S. Census Bureau, American FactFinder - Results [online], factfinder.census.gov [dostęp 2019-01-19] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-21] (ang.).
  9. Ancestry in Connecticut (State) [online], statisticalatlas.com [dostęp 2019-01-19].
  10. Data Center Results [online], apps.mla.org [dostęp 2019-01-19].
  11. Adults in Connecticut. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
  12. State Membership Report. The ARDA. [dostęp 2019-01-14].
  13. About UConn [online], Witryna internetowa Uniwersytetu Connecticut [dostęp 2014-09-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-23] (ang.).
  14. About Central Connecticut State University [online], Witryna internetowa Uniwersytetu Stanowego Centralnego Connecticut [dostęp 2014-09-21] (ang.).
  15. About UNH [online], Witryna internetowa Uniwersytetu New Haven [dostęp 2014-09-21] (ang.).