Lodowiec Szelfowy Ronne
78°30′S 61°00′W/-78,500000 -61,000000.jpg) Lodowiec Szelfowy Ronne (2017) | |
| Terytorium | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Klasa lodowca | |
Położenie na mapie Antarktyki  | |
| 78°30′S 61°00′W/-78,500000 -61,000000
| |
Lodowiec Szelfowy Ronne i Lodowiec Szelfowy Filchnera
Lodowiec Szelfowy Ronne[1] (ang. Ronne Ice Shelf) – lodowiec szelfowy w południowej części Morza Weddella w Antarktydzie Zachodniej.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Lodowiec został nazwany na cześć amerykańskiej polarnik Edith Ronne (1919–2009), żony polarnika Finna Ronne’a (1899–1980)[2] i pierwszej kobiety uczestniczącej w wyprawie antarktycznej[3][a].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Lodowiec Szelfowy Ronne leży w Antarktydzie Zachodniej, w południowej części Morza Weddella[4], rozciągając się na zachód od Wyspy Berknera[5]. Od zachodu graniczy z wybrzeżami Orville Coast i Zumberge Coast oraz Ziemią Ellswortha[3].
Od wschodu graniczy z mniejszym Lodowcem Szelfowym Filchnera[3]. Te dwa lodowce oddziela częściowo Wyspa Berknera i są one często traktowane jako jeden obiekt (ang. Filchner-Ronne Ice Shelf, FRIS)[5][3][6]. W 2012 roku Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG) zatwierdziła egzonim Lodowiec Szelfowy Filchnera-Ronne[7].
Hund (2014) podaje, że Lodowiec Szelfowy Filchnera-Ronne zajmuje powierzchnię 422 tys. km² i jest drugim pod względem wielkości lodowcem na Antarktydzie[3]. Store norske leksikon podaje, że Lodowiec Szelfowy Filchnera-Ronne jest drugim co do wielkości lodowcem szelfowym świata, po Lodowcu Szelfowym Rossa[8].
Lodowiec Szelfowy Ronne zasilają odrębne lodowce spływające z lądu – Lodowiec Rutforda, Evans Glacier i Foundation Ice Stream[3]. Lodowiec rozciąga się na przestrzeni 840 km, a grubość lodu osiąga ponad 150 m[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Północną krawędź lodowca odkrył Finn Ronne (1899–1980), dzięki obserwacjom lotniczym w listopadzie i grudniu 1947 roku[2]. W latach 1957–1958 dowodzona przez niego kolejna wyprawa ustaliła, że lodowiec rozciąga się daleko na południe[2]. Ronne nazwał lodowiec „Lassiter Shelf Ice”, a ziemię leżącą na południe od niego „Edith Ronne Land”[2]. Ponieważ istniało już Wybrzeże Lassitera na Ziemi Palmera, amerykański Advisory Committee on Antarctic Names (tłum. „Komitet doradczy ds. nazewnictwa Antarktyki”) przy United States Board on Geographic Names nadał lodowcowi nazwę „Ronne Shelf Ice”[2].
Roszczenia terytorialne do tego lodowca zgłaszają Argentyna (1942), Wielka Brytania (1908) i Chile (1940)[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia PWN podaje nazwę lodowca jako „Lodowiec Szelfowy Ronne’a”, upamiętniającą Finna Ronne’a, zob. Encyklopedia PWN ↓. Również Store norske leksikon podaje, że lodowiec został nazwany na cześć Finna Ronne’a, zob. Store norske leksikon – Ronne Ice Shelf ↓
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ KSNG 2006 ↓, s. 23.
- ↑ a b c d e SCAR Composite Gazetteer of Antarctica ↓.
- ↑ a b c d e f Hund 2014 ↓, s. 370.
- ↑ Encyklopedia PWN ↓.
- ↑ a b c d Encyclopædia Britannica ↓.
- ↑ Jenkins 2007 ↓, s. 392.
- ↑ Protokół 75. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej 2012 ↓.
- ↑ Store norske leksikon ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Antarktyka. „Nazewnictwo geograficzne Świata”. 8, 2006. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG). [dostęp 2021-12-28].
- Hagen, Jon Ove: Ronne Ice Shelf. W: Store norske leksikon. (norw.).
- Hund, Andrew J.: Antarctica and the Arctic Circle: A Geographic Encyclopedia of the Earth’s Polar Regions. ABC-CLIO, 2014. ISBN 978-1-61069-393-6. [dostęp 2021-12-28]. (ang.).
- Filchner Ice Shelf. W: Store norske leksikon. (norw.).
- Jenkins, Adrian: Filchner-Ronne Ice Shelf. W: Beau Riffenburgh: Encyclopedia of the Antarctic. Taylor & Francis, 2007, s. 392–393. ISBN 978-0-415-97024-2. [dostęp 2021-12-28]. (ang.).
- Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej (KSNG): Protokół 75. posiedzenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 2012. [dostęp 2021-12-28]. (pol.).
- Ronne’a, Lodowiec Szelfowy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-12-28].
- SCAR Composite Gazetteer of Antarctica: Ronne Ice Shelf. [dostęp 2021-12-28]. (ang.).
- Ronne Ice Shelf, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-12-28] (ang.).