Maślak wejmutkowy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maślak wejmutkowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

maślakowate

Rodzaj

maślak

Gatunek

maślak wejmutkowy

Nazwa systematyczna
Suillus placidus (Bonord.) Singer
Farlowia 2: 42 (1945)
Multimedia w Wikimedia Commons

Maślak wejmutkowy (Suillus placidus) (Bonord.) Singer – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1861 r. Hermann Friedrich Bonorden nadając mu nazwę Boletus placidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1945 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Suillus[1].

Synonimy[2]:

  • Boletus placidus Bonord. 1861
  • Gyrodon placidus (Bonord.) Fr.
  • Ixocomus placidus (Bonord.) E.-J. Gilbert 1931
  • Suillus plorans subsp. placidus (Bonord.) Pilát 1961
  • Suillus plorans subsp. placidus (Bonord.) Pilát 1959
  • Viscipellis fusipes (Heufl.) Quél. 1886

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 1999 r, przez Alinę Skirgiełło gatunek ten opisywany był pod nazwą maślak łagodny[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Kapelusz

Średnica od 3–13 cm, zazwyczaj mniejsza od długości trzonu. Kształt początkowo półkulisty, potem poduchowaty, w końcu spłaszczony. Powierzchnia gładka, śluzowata i lepka o barwie początkowo kości słoniowej, białożółtawej lub kremowej, potem żółtobrązowej, szarobrązowej, czasami z fioletowawym odcieniem. Po uciśnięciu zmienia barwę na fioletowawą. Skórka łatwo oddziela się od miąższu[4].

Trzon

Wysokość 3–8 cm, grubość 0,7–2 cm, kształt cylindryczny, czasami wrzecionowaty. Jest pełny, barwy białawej lub żółtawej. Pierścienia brak. Na powierzchni zaschnięte granulki soku mlecznego. Początkowo są białawe, ale stopniowo ciemnieją i w końcu stają się fioletowo-czerwono-brązowe[4].

Hymenofor

Rurkowaty. Rurki o długości 5–11 mm, nieco zbiegające na trzon lub przyrośnięte. Początkowo są białawe, potem żółtawe, cytrynowożółte, oliwkowożółte, w końcu żółtobrązowe. Pory drobne, zaokrąglone. Wydzielają zasychające kropelki soku mlecznego[4].

Miąższ

Miękki soczysty, dość gruby, nietrwały w przechowywaniu. Jest biały lub żółtawy, pod skórka kapelusza bywa purpurowy, nad rurkami trzonu cytrynowożółty, a w trzonach starszych okazów jasnopłowy. Ma słaby, grzybowy zapach i smak[4].

Wysyp zarodników

Żółtopłowy. Zarodniki elipsoidalne, o rozmiarach 7–11 × 3–4 µm[4].

Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Japonii[5]. W Polsce jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6]. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Danii, Holandii, Litwie[3].

Rośnie na ziemi, przeważnie pod sosną wejmutką, rzadziej pod sosną limbą[7] i innymi sosnami pięcioigielnymi[8] (głównie s. koreańską, s. syberyjską, s. karłową[9][10]). Owocniki pojawiają się od lipca do października[11].

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikoryzowy. Grzyb jadalny[11], lecz o niskiej wartości[9][10].

Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]

  • Maślak syberyjski (Suillus sibiricus) ma żółtawy, delikatnie brązowo łuseczkowaty kapelusz oraz duże i wydłużone pory, wyrasta pod limbami.
  • Maślak szary (Suillus viscidus) na brzegach szarawego kapelusza posiada resztki osłony, ma on też białawy, cienki pierścień na trzonie, jego pory są szarawe, kanciaste, wyrasta pod modrzewiami.
  • Maślak limbowy (Suillus plorans), który ma zazwyczaj ciemniejszy, czerwonobrązowy kapelusz, rośnie pod limbami.

Pomyłka jest jednak mało prawdopodobna ze względu wyrastanie pod sosną wejmutką oraz na bardzo jasną barwę owocników[12].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e Alina Skirgiełło: Flora Polski. Rośliny zarodnikowe Polski i ziem ościennych. Grzyby (Mycota). Basidiomycetes – podstawczaki. Rząd Boletales – borowikowce. Warszawa: PWN, 1960.
  5. ↑ Discover Life [online] [dostęp 2015-12-05] (ang.).
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg, Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  7. ↑ Knudsen i inni, Funga Nordica. Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera, Copenhagen: Nordsvamp, 2008, ISBN 978-87-983961-3-0, OCLC 312483800 [dostęp 2018-11-14].
  8. ↑ Mikšík i inni, Hřibovité houby: čeleď Boletaceae a rody Gyrodon, Gyroporus, Boletinus a Suillus, wyd. Vyd. 1, Praha: Academia, 2009, s. 78–79, ISBN 978-80-200-1717-8, OCLC 428365578 [dostęp 2018-11-14].
  9. ↑ a b Jean-Marie. Polèse, Champignons. L’encyclopédie, Paris: Artémis Éditions, 2002, ISBN 2-84416-145-6, OCLC 424011070 [dostęp 2018-11-14].
  10. ↑ a b Anna Del Conte, The mushroom book, London: Dorling Kindersley, 1996, ISBN 0-7513-0258-9, OCLC 37398660 [dostęp 2018-11-14].
  11. ↑ a b Atlas Grzybów [online], atlas.grzybiarze.eu [dostęp 2018-11-14].
  12. ↑ Joanna, grzybland – Maślak wejmutkowy [online], www.grzybland.pl [dostęp 2018-11-14].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maślak_wejmutkowy&oldid=69670606”