Marian Zając (lotnik)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marian Zając
Ilustracja
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

23 maja 1920
Czarny Dunajec

Data śmierci

16 kwietnia 1945

Przebieg służby
Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

dywizjon 305

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Medal Lotniczy (dwukrotnie) Medal Wybitnej Służby Lotniczej od 1919 (Wielka Brytania)
Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Zając (ur. 23 maja 1920 w Czarnym Dunajcu[1] lub w Jaworznie[2], zm. 16 kwietnia 1945 nad Oceanem Atlantyckim[1]) – polski narciarz, mistrz Polski w narciarstwie alpejskim, lotnik, porucznik nawigator w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, kawaler Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Karola i Marii, z d. Łaś, uczniem Gimnazjum im. Oswalda Balzera w Zakopanem. W czasie nauki szkolnej został zawodnikiem Harcerskiego Klubu Narciarskiego[1]. Na międzynarodowych mistrzostwach Polski w narciarstwie alpejskim w 1938 zajął 3. miejsce w slalomie (jako najlepszy z Polaków), 3. miejsce w zjeździe (jako drugi z Polaków, drugie miejsce zajął jego brat, Karol Zając) i 2. miejsce w kombinacji alpejskiej (jako najlepszy z Polaków)[3][4], na mistrzostwach Polski w 1938 w skokach narciarskich wywalczył srebrny medal[5]. Na mistrzostwach Polski w narciarstwie alpejskim w 1939 zwyciężył w slalomie, był trzeci w zjeździe i zwyciężył w kombinacji alpejskiej[6].

Reprezentował Polskę na mistrzostwach świata w narciarstwie alpejskim w 1939, zajmując 32. miejsce w zjeździe[7], 16. miejsce w slalomie[8] i 22. miejsce w kombinacji alpejskiej[9].

W 1939 został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Zakopanego[1]. 31 grudnia 1939 przedostał się przez niemiecką granicę na Węgry (towarzyszył mu m.in. Tadeusz Schiele)[2], następnie przez Jugosławię i Francję dotarł do Wielkiej Brytanii. Wstąpił do Polskich Sił Powietrznych, otrzymał numer służbowy RAF P-2092[10]. Tam ukończył szkolenie radiooperatorów i nawigatorów w 4. Grupie Bombowej. W lipcu 1941 został skierowany na szkolenie bojowe w 18. Operational Training Unit. Od listopada 1941 służył w stopniu kaprala w 305 dywizjonie bombowym Ziemi Wielkopolskiej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[1]. Do kwietnia 1942 wykonał 24 loty bojowe. 10 kwietnia 1942 jego samolot został zestrzelony i wodował. Uratował wówczas trzech swoich kolegów, których przeniósł na tratwę ratunkową i opiekował się nimi do czasu odratowania. Za czyn ten został w 1942 odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy (osobiście dekorował go gen. Władysław Sikorski)[1][2].

W styczniu 1943 został promowany na stopień podporucznika i skierowany jako instruktor w do 18. Operational Training Unit. Następnie powrócił do lotów bojowych, w październiku 1943 jego samolot został kolejny raz zestrzelony i wodował. Umieścił ciężko rannego pilota w dinghy, sam płynął obok do nadejścia pomocy[11]. Jesienią 1944 został awansowany do stopnia porucznika. Został przeniesiony do 45. Grupy Transportowej stacjonującej w Dorval. 16 kwietnia 1945 zginął w czasie lotu z Kanady do Wielkiej Brytanii, razem z pilotem, por. Jerzym Wielondkiem. Ich samolot spadł do oceanu ok. 160 mil od wybrzeży Szkocji[1].

Jego bratem był Karol Zając[1].

Grób symboliczny Mariana Zająca na Nowym Cmentarzu w Zakopanem (kwatera F2)

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j Bogusław Szwedo Na bieżni i w okopach. Sportowcy odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari 1914-1921 1939-1945, wyd. IPN, Rzeszów 2011, s. 286-287
  2. ↑ a b c Wojciech Szatkowski Od Marusarza do Małysza. Polscy skoczkowie 1924-2003, wyd. Fall, Kraków – Zakopane 2004, s. 331-334
  3. ↑ Andrzej Więcek, Zbigniew Łojewski, Henryk Kurzyński, Adam Parczewski, Maciej Rychwalski, Janusz Waśko Mistrzostwa Polski w narciarstwie klasycznym i alpejskim 1920-2013, wyd. Nowy Sącz-Warszawa-Zamość 2014, s. 128-129
  4. ↑ Przegląd Sportowy z 7.02.1938, s. 5
  5. ↑ Andrzej Więcek, Zbigniew Łojewski, Henryk Kurzyński, Adam Parczewski, Maciej Rychwalski, Janusz Waśko Mistrzostwa Polski w narciarstwie klasycznym i alpejskim 1920-2013, wyd. Nowy Sącz-Warszawa-Zamość 2014, s. 24
  6. ↑ Andrzej Więcek, Zbigniew Łojewski, Henryk Kurzyński, Adam Parczewski, Maciej Rychwalski, Janusz Waśko Mistrzostwa Polski w narciarstwie klasycznym i alpejskim 1920-2013, wyd. Nowy Sącz-Warszawa-Zamość 2014, s. 129
  7. ↑ Wyniki zjazdu (MŚ 1939) na stronie alpineskiing-worldchampionships.com. [dostęp 2008-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-14)].
  8. ↑ Wyniki slalomu (MŚ 1939) na stronie alpineskiing-worldchampionships.com. [dostęp 2008-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-14)].
  9. ↑ Wyniki kombinacji alpejskiej (MŚ 1939) na stronie alpineskiing-worldchampionships.com. [dostęp 2008-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-14)].
  10. ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 630.
  11. ↑ Skrzydlata Polska i 17'1970 ↓, s. 8.
  12. ↑ a b Lista Krzystka: Marian Zając

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Mistrzowie Polski w narciarstwie alpejskim (slalom)
Mistrzowie Polski w narciarstwie alpejskim (kombinacja)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marian_Zając_(lotnik)&oldid=71926750”