Michał (Jovanović)

Michał

Mihailo

Miloje Jovanović
Metropolita całej Serbii
Kraj działania	Serbia
Data i miejsce urodzenia	19 sierpnia 1826 Sokobanja
Data śmierci	5 lutego 1898
Miejsce pochówku	Cerkiew katedralna świętego Michała Archanioła w Belgradzie
Metropolita belgradzki (po raz pierwszy)
Okres sprawowania	1859–1881
Metropolita belgradzki (po raz drugi)
Okres sprawowania	1891–1898
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Serbski Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Metropolia belgradzka
Śluby zakonne	29 marca 1853
Diakonat	12 kwietnia 1853
Prezbiterat	16 kwietnia 1853
Chirotonia biskupia	14 października 1854

Michał, imię świeckie Miloje Jovanović (ur. 19 sierpnia 1826 w Sokobanji, zm. 5 lutego 1898) – serbski biskup prawosławny, metropolita belgradzki w latach 1859–1881 i ponownie od 1891 do 1898 r. Od 1879 r. był zarazem zwierzchnikiem autokefalicznego Serbskiego Kościoła Prawosławnego z jurysdykcją obejmującą Księstwo, a następnie Królestwo Serbii.

Życiorys

Syn Milovana i Mariji Jovanoviciów. Ukończył gimnazjum w Negotinie, a następnie seminarium duchowne w Belgradzie. Wykazał się szczególnymi zdolnościami, a jego naukę wspierał najpierw biskup timocki Dosyteusz, a następnie metropolita belgradzki Piotr. On również skierował go na dalszą naukę do Rosji, na Kijowską Akademię Duchowną, w 1846 r. W roku uzyskania dyplomu magistra teologii, tj. 29 marca 1853 r., Miloje Jovanović został postrzyżony na mnicha w ławrze Kijowsko-Pieczerskiej, przyjmując imię zakonne Michał, a następnie przyjął kolejno święcenia diakońskie i kapłańskie z rąk metropolity kijowskiego Filareta (odpowiednio 12 i 16 kwietnia 1853 r.). W 1854 r. hieromnich Michał wrócił do Belgradu i przez krótki czas był wykładowcą seminarium duchownego w Belgradzie. Jeszcze w październiku tego samego roku został wybrany na biskupa šabackiego, 11 października honorowo podniesiony do godności archimandryty, zaś 14 października 1854 r. wyświęcony na biskupa w soborze św. Michała Archanioła w Belgradzie.

Metropolita belgradzki (1859–1881)

W 1859 r. metropolita belgradzki Piotr wskutek konfliktu z księciem serbskim Miłoszem został faktycznie zmuszony do złożenia urzędu. 25 lipca tego samego roku na jego następcę wybrany został biskup Michał. Chociaż hierarcha popierał rządy dynastii Obrenoviciów w Księstwie Serbskim, w kolejnych latach wielokrotnie popadał w spory z władzami świeckimi, protestując przeciwko ingerencjom w funkcjonowanie Cerkwi. Do przyjętego w 1862 r. prawa o władzy cerkiewnej odnosił się negatywnie. Wspierał rozwój cerkiewnych szkół i podnoszenie poziomu wykształcenia duchowieństwa, sam opracował podręczniki teologii dogmatycznej, eklezjologii i hermeneutyki biblijnej. W 1860 r. wydał zbiór homilii, napisał również nabożeństwa do świętych Cyryla i Metodego, Stefana Piperskiego i Piotra Cetyńskiego.

W latach 1860–1861 był członkiem Komitetu Serbsko-Bośniackiego, który planował organizację zbrojnego powstania w pozostającej pod panowaniem tureckim Bośni.

20 października 1879 r., w związku z uznaniem samodzielności Księstwa Serbii na kongresie berlińskim, patriarcha konstantynopolitański Joachim IV nadał metropolii belgradzkiej status autokefalicznego Serbskiego Kościoła Prawosławnego, obejmującego jurysdykcją terytorium królestwa (Serbowie żyjący w Austro-Węgrzech nadal pozostawali wiernymi Metropolii Karłowickiej, również w pełni samodzielnej).

Usunięcie z urzędu, emigracja i powrót

W 1881 r. metropolita Michał został zmuszony do odejścia z urzędu – jego prorosyjskie poglądy i wspieranie duchowieństwa serbskiego w okupowanej przez Austro-Węgry Bośni, z funduszy kierowanych do Serbii przez rosyjskie komitety słowiańskie były w konflikcie z proaustriacką polityką księcia Milana. 18 października Michał został pozbawiony urzędu ukazem książęcym i przeniesiony w stan spoczynku bez emerytury. Dwa kolejne lata spędził w swoim domu w Belgradzie, po czym został zmuszony do wyjazdu z Serbii.

W 1883 r. metropolita Michał wyjechał początkowo do Konstantynopola, następnie do Jerozolimy, Ruse i Bukaresztu, a w drugiej połowie roku ostatecznie dotarł do Kijowa. Do Serbii powrócił po abdykacji Milana w 1889 r. i wstąpieniu na tron króla Aleksandra. Przeciwko jego powrotowi bezskutecznie protestował ambasador austro-węgierski w Belgradzie.

W 1891 r., po śmierci metropolity belgradzkiego Teodozjusza, Michał ponownie został zwierzchnikiem Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Urząd sprawował do śmierci w 1898 r. Został pochowany w soborze katedralnym w Belgradzie.