Miodziarz żółtostopy
| Melignomon eisentrauti[1] | |
| Louette, 1981 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
miodziarz żółtostopy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Miodziarz żółtostopy[3] (Melignomon eisentrauti) – gatunek małego ptaka z rodziny miodowodów (Indicatoridae). Występuje w zachodnio-centralnej Afryce. Ma status gatunku bliskiego zagrożenia.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Michel Louette w 1981 na łamach Revue de zoologie africaine[4]. Holotyp pochodził z północno-wschodniej Liberii z hrabstwa Nimba. Była to dorosła samica, odłowiona 15 marca 1980[5]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Melignomon eisentrauti[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje tę nazwę[6]. Holotyp znajduje się w Królewskim Muzeum Afryki Środkowej w Tervuren[5]. Miodziarz żółtostopy jest gatunkiem monotypowym[6][7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 14,5 cm[7] (według innego źródła 18 cm[8]); masa ciała samców wynosi 21–29 g, samic 18–25 g[7]. W upierzeniu nie występuje dymorfizm płciowy, samice są jedynie mniejsze od samców. Ciemię i kark oliwkowozielone, w środku bardziej szarawe, podobnie jak po bokach głowy i na szyi. Grzbiet i pokrywy nadogonowe bardziej żółtawe w stosunku do ciemienia, żółtozielone lub zielone. Dwie środkowe sterówki i nasady pozostałych 4 par brązowoczarne, końcówki owych 4 pozostałych par popielate, pozostała część sterówek głównie biała. Broda jasnoszara, gardło, pierś brzuch i boki ciała jasnoszare z żółtozielonym nalotem. Pokrywy podogonowe białe, kremowe; po bokach ciała widoczne oliwkowe pasy. Pokrywy skrzydłowe zdobią szerokie, żółtozielone krawędzie, lotki brązowoczarne z żółtymi krawędziami zewnętrznymi. Dziób żółty, żółtooliwkowy lub żółtobrązowy, kąciki dzioba żółte. Tęczówka brązowa. Stopy od jasnożółtych po żółtobrązowe[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Miodziarze żółtostope odnotowano w Kamerunie (dwa stwierdzenia), w Liberii, Sierra Leone (w Gola Forest), na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Ghanie i Nigerii. Najpewniej przedstawiciele gatunku występują na innych obszarach Afryki Zachodniej, ale są przeoczane przy okazji badań terenowych[8].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Miodziarze żółtostope występują w lasach z częścią drzew zrzucającą liście oraz w pierwotnych lasach wiecznie zielonych na nizinach; najprawdopodobniej dobrze sobie radzą także w lasach wtórnych. Żywią się owadami, pyłkiem, niewielkimi owocami i nasionami[8]. Na podstawie badań okazów ustalono, że w Liberii okres lęgowy trwa w marcu, a w Kamerunie przynajmniej w sierpniu i grudniu[7]. Najprawdopodobniej są pasożytami lęgowymi, nie są jednak znani gospodarze. Obserwowano jednak, jak miodziarza przegania nikornik ciemny (Apalis sharpii), możliwe więc, że ptaki tego gatunku są gospodarzami[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN od 2017 roku nadaje miodziarzowi żółtostopemu rangę gatunku bliskiego zagrożenia (NT, Near Threatened); wcześniej – od 2000 roku – miał on status „niedostateczne dane” (DD, Data Deficient), a w latach 1994 i 1996 otrzymał status narażonego (VU, Vulnerable). Jest to gatunek bardzo słabo poznany. Opisywany jest jako rzadki, tak więc jego populacja jest zapewne niewielka. Odnotowany w trzech parkach narodowych – Marahoué (Wybrzeże Kości Słoniowej), Okomu i Cross River (Nigeria) oraz kilku rezerwatach. Środowisko naturalne w obrębie zasięgu tych miodowodów pozostaje niszczone przez człowieka poprzez wycinkę, rozwój rolnictwa i górnictwa, co jak się przypuszcza, może doprowadzić do spadku liczebności populacji tych ptaków[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Melignomon eisentrauti, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Melignomon eisentrauti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Indicatoridae Swainson, 1837 - miodowody - Honeyguides (Wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-19].
- ↑ a b Michel Louette. A new species of honeyguide from west Africa (Aves, Indicatoridae). „Revue de Zoologie Africaine”. 95 (1). s. 131–135.
- ↑ a b Michel Louette, Danny Meirte, Annelies Louage & Alain Reyge: Type Specimens of Birds in the Royal Museum for Central Africa, Tervuren. Royal Museum for Central Africa, 2010, s. 63, seria: Zoological Documentation Online Series. ISBN 978-9-0747-5280-0.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Jacamars, puffbirds, toucans, barbets, honeyguides. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-19]. (ang.).
- ↑ a b c d Short, L.L., Horne, J.F.M. & Kirwan, G.M.: Yellow-footed Honeyguide (Melignomon eisentrauti). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (16 listopada 2016)].
- ↑ a b c d e Yellow-footed Honeyguide Melignomon eisentrauti. BirdLife International. [dostęp 2019-11-15].
- ↑ Lester Short, Jennifer F. M. Horne: Toucans, Barbets, and Honeyguides: Ramphastidae, Capitonidae and Indicatoridae. OUP Oxford, 2001, s. 442. ISBN 978-0-19-854666-5.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).