Molosek

Molosek
	Tadarida
	Rafinesque, 1814
	; Przedstawiciel rodzaju – molosek brazylijski (T. brasiliensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Rodzina	molosowate
Podrodzina	molosy
Rodzaj	molosek
	Typ nomenklatoryczny
	Cephalotes teniotis Rafinesque, 1814
Synonimy
	Tadaris: Rafinesque, 1815; Nyctinomus Oken, 1816; Nyctinomus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Nyctimones: J.E. Gray, 1821; Nyctinoma: Bowdich, 1821; Nyctinomia: Fleming, 1822; Dinops Savi, 1825; Mammnyctinomus Herrera, 1899; Rhizomops Legendre, 1984;
	Tadaris: Rafinesque, 1815; Nyctinomus Oken, 1816; Nyctinomus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Nyctimones: J.E. Gray, 1821; Nyctinoma: Bowdich, 1821; Nyctinomia: Fleming, 1822; Dinops Savi, 1825; Mammnyctinomus Herrera, 1899; Rhizomops Legendre, 1984;
Gatunki
	13 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	13 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Molosek^[12] (Tadarida) – rodzaj ssaków z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Ameryce^[13]^[14]^[15].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 46–102 mm, długość ogona 28–66 mm, długość ucha 14–34 mm, długość tylnej stopy 7–15 mm, długość przedramienia 36–67 mm; masa ciała 8–55 g^[14]^[16].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1814 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque w publikacji swojego autorstwa o tytule Précis des découvertes et travaux somiologiques^[1]. Na gatunek typowy wyznaczył (oznaczenie monotypowe) moloska europejskiego (T. teniotis).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Tadarida (Tadaris): Rafinesque tworząc nowy takson nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[1]^[17]; Marco Riccucci sugeruje, że nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy „tadarida” (również ‘taddarita’, ‘taddarida’, ‘tallarita’, „tallarida” i ‘taddrarita’) używanej w Kalabrii i na Sycylii na określenie nietoperza niezależnie od jego gatunku. Te lokalne nazwy używane są również w sycylijskich wierzeniach, legendach i wierszach. Rafinesque słyszał tę nazwę podczas swojego pobytu na Sycylii i użył jej. Nazwa ‘tadarida’ wywodzi się od greckiego νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’, gdzie w południowych Włoszech uległa zniekształceniu z powodu aferezy i deformacji dialektu^[18].
Nyctinomus (Nyctimones, Nyctinoma): gr. νυκτι- nukti- ‘nocny’, od νυξ nux, νυκτος nuktos ‘noc’; νομος nomos ‘mieszkanie, siedziba’^[19]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Nyctinomus aegyptiacus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818.
Dinops: gr. δεινος deinos ‘groźny, straszny’; ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’^[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Dinops cestoni Savi, 1825 (= Cephalotes teniotis Rafinesque, 1814).
Mammnyctinomus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)^[21].
Rhizomops: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos, pysk’; rodzaj Mops Lesson, 1842^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Nyctinomus brasiliensis I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1824.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[22]^[16]^[13]^[12]:

Tadarida brasiliensis (I. Geoffroy Saint-Hilaire, 1824) – molosek brazylijski
Tadarida teniotis (Rafinesque, 1814) – molosek europejski
Tadarida aegyptiaca (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818) – molosek egipski
Tadarida lobata (O. Thomas, 1891) – molosek kenijski
Tadarida ventralis (Heuglin, 1861) – molosek wielki
Tadarida fulminans (O. Thomas, 1903) – molosek malgaski
Tadarida insignis (Blyth, 1862) – molosek znaczony
Tadarida latouchei O. Thomas, 1920 – molosek orientalny

Opisano również gatunki wymarłe^[23]:

Tadarida constantinei B. Lawrence, 1960^[24] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Tadarida engesseri Rachl, 1983^[25] (Niemcy; miocen)
Tadarida leptognatha Rachl, 1983^[25] (Niemcy; miocen)
Tadarida mengraii (Mein & Ginsburg, 1997)^[26] (Tajlandia; miocen)
Tadarida rusingae Arroyo-Cabrales, Gregorin, Schlitter & Walker, 2002^[27] (Kenia; miocen).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Tadarida Rafinesque, 1814.
↑ Nazwa nieważna (niekonsekwentnie stosowane nazewnictwo binominalne), odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[3].
↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Nyctinomus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 55. (fr.).
↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
↑ ICZN. Opinion 417. Rejection for nomenclatorial purposes of volume 3 (Zoologie) of the work by Lorenz Oken entitled Okens Lehrbuch der Naturgeschichte published in 1815—1816. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 14, s. 1–42, 1956–1957. (ang.).
↑ L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 924. (niem.).
↑ É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 114. (fr.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 299, 1821. (ang.).
↑ T.E. Bowdich: An analysis of the natural classifications of Mammalia, for the use of students and travellers. Paris: J. Smith, 1821, s. 28. (ang.).
↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 178. (ang.).
↑ G. Savi. Descrizione del Dinops Cestoni nuovo animale della famiglia dei Pipistrelli. „Nuovo giornale de’ letterati”. 10 (21), s. 230, 1825. (wł.).
↑ A. L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 20. (hiszp.).
↑ ^a ^b S. Legendre. Étude odotologíque des représentants actuels du groupe Tadarida (Chiroptera, Molossidae). Implications phylogéniques, systématiques et zoogéographiques. „Revue Suisse de Zoologie”. 91, s. 427, 1984. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114–115. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204–206. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 664–667. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tadarida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 523–524. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 659.
↑ M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 466.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 234.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 25.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-17]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Tadarida Rafinesque, 1814, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-17] (ang.).
↑ B. Lawrence. Fossil Tadarida from New Mexico. „Journal of Mammalogy”. 41 (3), s. 320, 1960. DOI: 10.2307/1377489. (ang.).
↑ ^a ^b R.R. Rachl R.R., Die Chiroptera (Mammalia) aus den mittelmiozänen Kalken des Nordlinger Rieses (Suddeutschland), „Thesis Doct.”, München: Ludwig-Maximilians. Universität München, 1983, s. 1–284 (niem.).
↑ P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 802, 1997. (fr.).
↑ J. Arroyo-Cabrales, R. Gregorin, D.A. Schlitter & A. Walker. The oldest African molossid bat cranium (Chiroptera: Molossidae). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 22 (2), s. 382, 2002. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[uwaga1-2] Niepoprawna późniejsza pisownia Tadarida Rafinesque, 1814.

[5] Nazwa nieważna (niekonsekwentnie stosowane nazewnictwo binominalne), odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[3].

[Nyctinomus-8] Niepoprawna późniejsza pisownia Nyctinomus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818.

[Rafinesque-1] C.S. Rafinesque: Précis des découvertes et travaux somiologiques. Palerme: Royale typographie militaire, aux dépens de l’auteur, 1814, s. 55. (fr.).

[raf-3] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).

[iczn-4] ICZN. Opinion 417. Rejection for nomenclatorial purposes of volume 3 (Zoologie) of the work by Lorenz Oken entitled Okens Lehrbuch der Naturgeschichte published in 1815—1816. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 14, s. 1–42, 1956–1957. (ang.).

[Oken-6] L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. 924. (niem.).

[geo-7] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des mammifères qui se trouvent en Egypte. W: France. Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1817, s. 114. (fr.).

[gray-9] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 299, 1821. (ang.).

[bow-10] T.E. Bowdich: An analysis of the natural classifications of Mammalia, for the use of students and travellers. Paris: J. Smith, 1821, s. 28. (ang.).

[fle-11] J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 178. (ang.).

[Savi-12] G. Savi. Descrizione del Dinops Cestoni nuovo animale della famiglia dei Pipistrelli. „Nuovo giornale de’ letterati”. 10 (21), s. 230, 1825. (wł.).

[her-13] A. L. Herrera: Sinonimia vulgar y cientifica de los principales vertebrados mexicanos. Mexico: Officina Tipografica de la Secretan’a de Foment, 1899, s. 20. (hiszp.).

[Legendre-14] S. Legendre. Étude odotologíque des représentants actuels du groupe Tadarida (Chiroptera, Molossidae). Implications phylogéniques, systématiques et zoogéographiques. „Revue Suisse de Zoologie”. 91, s. 427, 1984. (fr.).

[Cichocki&inni-15] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114–115. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-16] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204–206. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Taylor&inni-17] P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 664–667. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-18] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Tadarida. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).

[amw-19] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 523–524. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792406_659]-20] Palmer 1904 ↓, s. 659.

[Riccucci-21] M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792213_466]-22] Palmer 1904 ↓, s. 466.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791981_234]-23] Palmer 1904 ↓, s. 234.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/33/mode/1up_25]-24] Palmer 1904 ↓, s. 25.

[mdd-25] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-17]. (ang.).

[zij-26] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Tadarida Rafinesque, 1814, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-11-17] (ang.).

[law-27] B. Lawrence. Fossil Tadarida from New Mexico. „Journal of Mammalogy”. 41 (3), s. 320, 1960. DOI: 10.2307/1377489. (ang.).

[rach-28] R.R. Rachl R.R., Die Chiroptera (Mammalia) aus den mittelmiozänen Kalken des Nordlinger Rieses (Suddeutschland), „Thesis Doct.”, München: Ludwig-Maximilians. Universität München, 1983, s. 1–284 (niem.).

[mein&gin-29] P. Mein & L. Ginsburg. Les mammifères du gisement miocène inférieur de Li Mae Long, Thaïlande: systématique, biostratigraphie et paléoenvironnement. „Geodiversitas”. 19 (4), s. 802, 1997. (fr.).

[cab&inni-30] J. Arroyo-Cabrales, R. Gregorin, D.A. Schlitter & A. Walker. The oldest African molossid bat cranium (Chiroptera: Molossidae). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 22 (2), s. 382, 2002. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[4]

[5]

[c]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[3]