Nadwódka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nadwódka
Ilustracja
Hygrophila ringens
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

akantowate

Rodzaj

nadwódka

Nazwa systematyczna
Hygrophila R. Brown
Prodr. 479. 27 Mar 1810[3]
Typ nomenklatoryczny

H. ringens (Linnaeus) Steudel[3]

Multimedia w Wikimedia Commons
Hygrophila difformis
Hygrophila polysperma
Hygrophila auriculata

Nadwódka (Hygrophila R.Br.) – rodzaj roślin należących do rodziny akantowatych (Acanthaceae). Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego od ok. 25[5] do ok. 100[4] gatunków (Plants of the World online wymienia 77 gatunków o nazwach zweryfikowanych[6]). Rośliny te rosną w strefie międzyzwrotnikowej i w większości związane są z siedliskami wodnymi i bagiennymi[4][5]. Rozprzestrzeniane są przez ptaki wodno-błotne, do których nóg przylepiają się ich lepkie nasiona[5].

Liczne gatunki uprawiane są jako rośliny akwariowe[5], najczęściej: nadwódka szerokolistna (dębolistna, bluszczowa) H. corymbosa, nadwódka trójkwiatowa H. difformis i nadwódka wielonasienna H. polysperma[7][8]. Do walorów tych roślin, poza efektownym wyglądem, należą: małe wymagania, szybki (na ogół[9]) wzrost[7] i łatwość rozmnażania z sadzonek[9] – nadają się one do każdego akwarium słodkowodnego[8]. W dodatku duża różnorodność odmian (zwłaszcza H. corymbosa) pozwala dobrać rośliny z szerokiego spektrum różniącego się ubarwieniem i kształtem liści oraz formą wzrostu[10]. Gdy pędy nadwódek wyrosną ponad powierzchnię wody – zakwitają[9].

Nadwódka trójkwiatowa jest częstym chwastem pól ryżowych w Azji Południowo-Wschodniej. H. obovata (H. schullii) w Indiach i na Sri Lance jest spożywana jako warzywo (na podobieństwo szpinaku), a lokalnie także wykorzystywana w ziołolecznictwie[5]. Niektóre gatunki zawleczone poza obszar naturalnego występowania rozprzestrzeniają się inwazyjnie, np. azjatycka nadwódka wielonasienna w południowo-wschodniej części USA, a także azjatycka Hygrophila costata w północno-wschodniej Australii[5]. W Polsce za gatunek zadomowiony uznana została nadwódka wielonasienna H. polysperma[11].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Rośliny zielne, zarówno byliny, jak i jednoroczne, czasem z cierniami wyrastającymi z kątów liści[4]. Jak wiele innych roślin z rodziny akantowatych – w pędach zawierają cystolity[4].
Liście
Nakrzyżległe, siedzące lub krótkoogonkowe, całobrzegie, karbowane lub faliste na brzegu[4]. Często o różnych formach liści na pędach zanurzonych i wynurzonych, do silnie podzielonych pierzasto np. u nadwódki trójkwiatowej[9].
Kwiaty
Zebrane w szczytowe kłosy lub zebrane po kilka w kątach liści. U niektórych gatunków wsparte przysadkami, u innych nie. Kielich jest tworzony jest przez pięć działek i zakończony pięcioma ząbkami. Płatki są zrośnięte i tworzą dwuwargową koronę z górną wargą dwułatkową i dolną trójłatkową. Górna łatka często dodatkowo jest ząbkowana. Pręciki dwa lub cztery, w tym drugim przypadku dwusilne, czasem dwa pręciki zredukowane do prątniczków. Zalążnia górna, dwukomorowa, z czterema lub wieloma zalążkami w każdej z komór. Szyjka słupka pojedyncza zakończona niepodzielonym lub lekko dwudzielnym znamieniem[4].
Owoce
Podługowate do równowąskich torebki zawierające liczne, dyskowate nasiona pokryte włoskami śluzowaciejącymi w kontakcie z wodą[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podplemienia Hygrophilinae z plemienia Ruellieae z podrodziny Acanthoideae w obrębie rodziny akantowatych Acanthaceae[2][5].

Wykaz gatunków[6]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-11-12] (ang.).
  3. ↑ a b Hygrophila. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-11-12].
  4. ↑ a b c d e f g h Jia-qi Hu & Thomas F. Daniel: Hygrophila R. Brown. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-11-12].
  5. ↑ a b c d e f g David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 444, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b Hygrophila R.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-03].
  7. ↑ a b Darek Firlej: Rośliny w akwarium. Warszawa: Magazyn Akwarium, 2007, s. 94-96. ISBN 978-83-60984-00-0.
  8. ↑ a b Peter Beck: Rośliny akwariowe. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2002, s. 51-52. ISBN 83-7073-335-2.
  9. ↑ a b c d Peter Hiscock: Encyclopedia of aquarium plants. New York: Interpet Publishing, 2003, s. 164-165. ISBN 978-0-7641-5521-5.
  10. ↑ Tropica aquarium plants. Ega, Danemark: Tropica, seria: Product catalogue 2007/2008.
  11. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 101, ISBN 978-83-62975-45-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nadwódka&oldid=70133667”